KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT – Hà Nội
Thời gian làm bài 120 phút
Phần I (6 điểm)
Đọc đoạn thơ sau:
… “Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”…
(Theo Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục, 2010)
1. Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm nào ? Nêu tên tác giả của tác phẩm ấy. “Người đồng mình” được nhà thơ nói tới là những ai?
2. Xác định thành ngữ trong đoạn thơ trên. Em hiểu ý nghĩa của thành ngữ đó như thế nào?
3. Dựa vào phần đã trích dẫn, hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 10 câu theo cách lập luận tổng hợp – phân tích – tổng hợp làm rõ những đức tính cao đẹp của “người đồng mình” và lời nhắc nhở của cha đối với con, trong đó có sử dụng câu ghép và phép lặp (gạch dưới câu ghép và những từ ngữ dùng làm phép lặp).
Phần II (4 điểm)
Dưới đây là một đoạn trong Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ):
.. “Đoạn rồi nàng tắm gội chay sạch, ra bến Hoàng Giang ngửa mặt lên trời mà than rằng:
– Kẻ bạc mệnh này duyên phận hẩm hiu, chồng con rẫy bỏ, điều đâu bay buộc, tiếng chịu nhuốc nhơ, thần sông có linh, xin ngài chứng giám. Thiếp nếu đoan trang giữ tiết, trinh bạch gìn lòng, vào nước xin làm ngọc Mị Nương, xuống đất xin làm cỏ Ngu mĩ. Nhược bằng lòng chim dạ cá, lừa chồng dối con, dưới xin làm mồi cho cá tôm, trên xin làm cơm cho điều qua và xin chịu khắp mọi người phỉ nhổ.”…
(Theo Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục, 2010)
1. Trong tác phẩm, lời thoại trên là độc thoại hay đối thoại ? Vì sao?
2. Lời thoại này được Vũ Nương nói trong hoàn cảnh nào? Qua đó, nhân vật muốn khẳng định phẩm chất gì? Ghi lại ngắn gọn (khoảng 6 câu) suy nghĩ của em về những phẩm chất ấy của nhân vật.
3. Làm nên sức hấp dẫn của truyện truyền kì là những yếu tố kì ảo. Nêu 2 chi tiết kì ảo trong Chuyện người con gái Nam Xương.
GỢI Ý LÀM BÀI
Phần I
1. – Đoạn thơ trên trích trong bài thơ “Nói với con” của nhà thơ Y Phương.
– “Người đồng mình” theo nghĩa hẹp chỉ người miền núi quê mình. Nghĩa rộng chỉ những người cùng sống trên một miền đất, cùng một quế hương, cùng một dân tộc.
2. – Thành ngữ trong đoạn thơ trên: “Lên thác xuống ghềnh”.
– Ý nghĩa của câu thành ngữ là: tác giả nhấn mạnh nỗi vất vả, khó nhọc trong cuộc sống làm ăn của “người đồng mình”.
3. Dựa vào đoạn trích đã dẫn, viết đoạn văn khoảng 10 câu…
Ví dụ:
Bài thơ “Nói với con” của nhà thơ Y Phương là một bài thơ hay. Bài thơ ca ngợi những đức tính cao đẹp của “người đồng mình” và ước mong của người cha đối với con. Trước hết “người đồng mình” là những người chịu thương chịu khó: “Lên thác xuống ghềnh”, “Không lo cực nhọc”. “Người đồng mình” sống vất vả mà mạnh mẽ, khoáng đạt, bền bỉ gắn bó với quê hương, dẫu còn cực nhọc, đói nghèo. Bằng một loạt hình ảnh: “Cao đo nỗi buồn”, “xa nuôi chí lớn” cho ta thấy được người miền núi suy nghĩ chân thực mà sâu sắc. Buồn là tâm trạng của con người, rất trừu tượng mà tác giả lại có thể “đo” được bằng chiều cao vời vợi của núi rừng, của bầu trời. “Chí lớn” thuộc đời sống tinh thần của con người mà tác giả có thể ước tính được tầm xa của nó để mà nuôi dưỡng nó. Đoạn trích không chỉ nói lên những phẩm chất tốt đẹp của “người đồng mình” mà còn thể hiện được ước mong của người cha qua lời dặn dò con. Người cha mong muốn con phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách. Người cha mong muốn con luôn tự hào về quê hương, biết giữ gìn những phong tục tốt đẹp của quê hương. Con cần tự tin mà vững bước trên đường đời. Như vậy, đoạn trích vừa ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của “người đồng mình” vừa nói lên được ước mong chính đáng của người cha đối với con – người chủ tương lai của đất nước.
Phần II
1. Trong tác phẩm, lời thoại của Vũ Nương là độc thoại. Vì đó là lời than của Vũ Nương và cũng là lời nguyền của nàng. Lời than đó chính là lời giải | bày về tấm lòng trong trắng, chung thuỷ của mình.
2. – Lời thoại này được Vũ Nương nói trong hoàn cảnh: Trương Sinh ở chiến trận trở về, nghi vợ không chung thuỷ đã mắng nhiếc, sỉ nhục, đuổi nàng đi. Nàng xin được thanh minh nhưng Trương Sinh không nghe. Hạnh phúc gia đình đã đến mức không thể hàn gắn nổi, nàng đau đớn và thất vọng đến tột cùng, nàng ra bến Hoàng Giang để tự tử. Trước khi trầm mình xuống sông, nàng đã giãi bày về tấm lòng trong sáng, chung thuỷ của mình.
– Qua lời nguyền, Vũ Nương muốn khẳng định:
+ Nàng luôn khát khao được sống hạnh phúc gia đình.
+ Khẳng định tấm lòng thuỷ chung, trong sáng của mình.
+ Thể hiện lòng tự trọng của người vợ bị chồng nghi oan và hắt hủi.
– Viết đoạn văn (khoảng 6 câu) bày tỏ sự chia sẻ, cảm thông…
Ví dụ:
Vũ Nương là người phụ nữ có nhiều phẩm chất tốt đẹp nhưng bất hạnh. Bị chồng nghi oan không chung thuỷ, nàng đau đớn đến tột cùng. Không biết than thở cùng ai, nàng ra bến Hoàng Giang để tìm đến cái chết. Chỉ có cái chết mới có thể chứng minh cho tấm lòng trong trắng, chung thuỷ của mình. Trước khi chết, nàng đã than cùng trời đất. Lời than ấy khăng định phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương. Đó cũng chính là những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa. Chúng ta luôn trân trọng những người phụ nữ cần cù, chịu thương, chịu khó, yêu chồng con hết mụ Dù cuộc sống của họ có đau khổ và bất hạnh song họ vẫn luôn giữ trọn phẩm chất thuỷ chung, son sắt, nghĩa tình của mình.
3. Kể 2 chi tiết kì ảo trong Chuyện người con gái Nam Xương.
Các em có thể thể kể 2 chi tiết sau:
– Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa, sau chạy giặc, chết đuối, lạc vào động rùa của Linh Phi, được Linh Phi cứu, đãi yến tiệc. Phan Lang gặp Vũ Nương và trò chuyện với Vũ Nương dưới thuỷ cung.
– Khi Trương Sinh lập đàn giải oan, Vũ Nương hiện về giữa dòng sông trong cảnh võng lọng, cờ tán rực rỡ. Nàng nói vài lời từ biệt với chồng rồi trở lại sống với Linh Phi.