I. NƯỚC CHAM-PA ĐỘC LẬP RA ĐỜI
| Câu hỏi: Quan sát được đồ “ Giao Châu và Cham-pa giữa thế kỉ N VỊ – X”, em hãy xác định vị trí của quận Nhật Nam? |
Trả lời câu hỏi
Quận Nhật Nam (từ Hoành Sơn trở vào đến Quảng Nam)
gồm 5 huyện:
Tây Quyển, Chu Ngô, TỶ Cảnh, Lô Dung và Tượng Lâm
là huyện xa nhất về phía nam (từ đèo Hải Vân đến đèo
Đại Lãnh nay thuộc đất Quảng Nam, Quảng Ngãi).
| Câu hỏi: Huyện Tượng Lâm vốn là địa bàn sinh sống của bộ | lạc nào? Thuộc nền văn hóa gì? |
Trả lời câu hỏi
Huyện Tượng Lâm là địa bàn sinh sống của bộ lạc
Dừa – tức người Chăm cổ. Thuộc nền văn hóa đồng thau
Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) khá phát triển.
| Câu hỏi: Nhân dân Tượng Lâm đã giành được độc lập trong hoàn cảnh nào? |
Trả lời câu hỏi
Vào thế kỉ II, dưới ách thống trị của nhà Hán, nhân dân
Giao Châu nhiều lần nổi dậy, nhà Hán tỏ ra bất lực nhất là
đối với các huyện xa như Tượng Lâm. Lợi dụng cơ hội
đó, năm 192 193, nhân – dân huyện Tượng Lâm, dưới sự
lãnh đạo của Khu Liên đã nổi dậy đánh đuổi quân đô hộ,
giành độc lập. Khu Liên tự xưng làm vua đặt tên nước là
Lâm Ấp.
| Câu hỏi: Nước Cham-pa độc lập ra đời như thế nào? |
Trả lời câu hỏi
– Năm 192 – 193, nhân dân huyện Tượng Lâm, dưới sự
lãnh đạo của Khu Liên, đã nổi dậy giành độc lập. Ông tự
xưng làm vua, đặt tên nước là Lâm Ấp.
– Sau một thời gian độc lập, các vua Lâm Ấp đã hợp nhất
bộ lạc Dừa với bộ lạc Cau ở phía Nam, tấn công các nước
láng giềng mở rộng lãnh thổ, làm chủ cả vùng đất từ nam
Hoành Sơn (Quảng Bình) đến Phan Rang (Bình Thuận)
rồi đổi tên nước là Cham-pa, đóng đô ở Sin-ha-pu-ra (Trà
Kiệu – Quảng Nam).
| Câu hỏi: Nhìn trên lược đồ “ Giao Châu và Cham-pa giữa thế kỉ VI – X”, em hãy xác định vị trí nước Cham-pa. |
Trả lời câu hỏi
Nước Cham-pa có vị trí về phía bắc đến dãy Hoành Sơn
(huyện – Tây Quyển), phía nam đến Phan Rang.
| Câu hỏi: Em có nhận xét gì về quá trình thành lập và mở rộng nước Cham-pa? |
Trả lời câu hỏi
– Quá trình thành lập và mở rộng nhà nước Cham-pa diễn
ra trên cơ sở các hoạt động quân sự là kết quả của việc
đánh bại chính quyền độ hộ và tấn công các nước láng
giềng để mở rộng lãnh thổ. V – Sau ngày thành lập,
Cham-pa không ngừng lớn mạnh. Vua Cham-pa chia
nước thành nhiều khu vực dọc theo các dải đồng bằng
hợp từ Hoành Sơn đến Phan Rang.
II. TÌNH HÌNH KINH TẾ, VĂN HÓA CHAM-PA TỪ
THẾ KỈ II ĐẾN THẾ KỈ X.
| Câu hỏi: Nêu những thành tựu về kinh tế của Cham-pa. |
Trả lời câu hỏi
– Nông nghiệp trồng lúa nước là ngành kinh tế chính, mỗi
năm trồng hai vụ lúa, họ còn làm ruộng bậc thang ở sườn
đồi, núi. Biết sử dụng công cụ bằng sắt và sức kéo của
trâu, bò.
– Họ biết trồng cây công nghiệp, cây ăn quả, khai thác
lâm thổ sản, làm đồ gốm, đánh cá.
– Mở rộng trao đổi buôn bán với người nước ngoài.
| Câu hỏi: Em có nhận xét gì về trình độ kinh tế của Cham-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X? |
Trả lời câu hỏi
Nhân dân Cham-pa đã đạt được trình độ phát triển kinh tế
như nhân dân các vùng xung quanh như biết sử dụng
công cụ bằng sắt, và dùng sức kéo của trâu, bò, biết trồng
lúa một năm hai vụ, trồng cây ăn quả, cây công nghiệp…
| Câu hỏi: Nêu những thành tựu về văn hóa của Cham-pa? |
Trả lời câu hỏi
Về văn hóa, Cham-pa đạt được nhiều thành tựu độc đáo:
– Chữ viết: sáng tạo ra chữ viết dựa trên cơ sở sáng tạo
chữ Phạn.
– Tôn giáo: Theo đạo Bà La Môn và đạo Phật. Có tục hỏa
táng người chết, lấy tro xương bỏ vào bình, ném xuống
biển.
– Ở nhà sàn, thói quen ăn trầu cau.
– Nghệ thuật phát triển cao, đặc biệt là nghệ thuật kiến
trúc và điêu khắc như tháp Chăm, Khu thánh địa Mỹ Sơn.
| Câu hỏi: So với những thành tựu kinh tế và văn hóa của người Việt, em thấy thành tựu văn hóa kinh tế của người Chăm có điểm gì giống và khác nhau? |
Trả lời câu hỏi
Giống:
– Kinh tế:
+ Nông nghiệp trồng lúa nước, trồng lúa một năm 2 vụ.
+ Biết sử dụng công cụ sắt và sức kéo của trâu bò.
– Văn hóa:
+ Có thói quen ăn trầu.
* Khác:
– Kinh tế:
+ Làm ruộng bậc thang.
+ Sáng tạo ra xe guồng nước đưa nước tưới ruộng.
– Văn hóa:
+ Có tục hỏa táng người chết.
+ Theo đạo Bà La Môn.
| Câu hỏi: Qua hình tháp Chăm em thấy kiến trúc có nét đặc sắc gì? |
Trả lời câu hỏi
– Về quy mô tháp Chăm nhỏ hơn đền tháp Ấn Độ, gọn và
đơn giản hơn tháp Campuchia.
– Chịu ảnh hưởng của kiến trúc đền tháp Ấn Độ nhưng
kiến trúc tháp Chăm được trang trí nhiều tầng tỉ mỉ.
– Tháp Chăm theo quan niệm nghệ thuật tôn giáo thể hiện
hình núi Menu – đỉnh núi là nơi ngự trị của thần thánh, có
ý nghĩa tôn giáo sâu sắc.
| Câu hỏi: Em hãy cho biết thành tựu văn hóa quan trọng nhất của người Chăm là gì? |
Trả lời câu hỏi
Thành tựu văn hóa đặc sắc nhất của Cham-pa là nghệ
thuật với các công trình như tháp Chăm và thánh địa Mỹ
Sơn. Các công trình này thể hiện đỉnh cao của nghệ thuật
kiến trúc và điêu khắc của người Chăm, thể hiện sự lao
động cần cù và sáng tạo của nhân dân Cham-pa. Những
công trình này đã được công nhận là di sản văn hóa thế
giới.
| Câu hỏi: Em hãy nêu mối quan hệ giữa người Chăm và người Việt. |
Trả lời câu hỏi
+ Từ xưa người Chăm và người Việt đều bị bọn đô hộ
phương Bắc thống trị – nên đã từng cùng nhau nổi dậy
đấu tranh.
+ Khi nhân dân Tượng Lâm nổi dậy giành độc lập thì
nhân dân Cửu Chân, Giao Chỉ cũng hưởng ứng, ngăn cản
quân xâm lược Hán tiến vào đàn áp, tạo điều kiện thuận
lợi cho thắng lợi của người Chăm.
+ Ngày nay, người Chăm là một bộ phận dân cư trong
cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
| Câu hỏi: Em hãy giới thiệu vài nét về Khu thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam). |
Trả lời câu hỏi
– Khu thánh địa Mỹ Sơn nằm tại thung lũng Mĩ Sơn
thuộc An Hoà, huyện Duy Xuyên, cách thành phố Đà
Nẵng 70 km về phía tây nam..
– Với khoảng 70 công trình kiến trúc được xây dựng từ
thế kỉ VII đến thế kỉ VIII. Mĩ Sơn là thánh địa Ấn Độ
giáo quan trọng nhất của vương quốc Cham-pa. Phần lớn
các đền thờ chính ở Mĩ Sơn được xây dựng để thờ thần
Si-va nhưng dưới các tên gọi khác nhau… Phần lớn các
đền thờ ở Mĩ Sơn được xây dựng trong các thế kỉ X, XI.
– Mĩ Sơn còn nổi tiếng bởi hàng trăm tác phẩm điêu khắc
vô giá, có niên đại từ thế kỉ thứ VII đến thế kỉ XIII. Nghệ
thuật điêu khắc Cham-pa là sự kết hợp những yếu tố bản
địa với các nền văn hoá bên ngoài một cách chọn lọc và
sáng tạo. Các tác phẩm điêu khắc được thể hiện trên đá
rất sống động và có hồn. Mỗi phong cách nghệ thuật có
một vẻ đẹp riêng cho dù mỗi thời kì tư duy thẩm mĩ mỗi
khác.
| Câu hỏi: Em hãy giới thiệu vài nét về tháp Chăm (Phan Rang). |
Trả lời câu hỏi
– Tháp Chăm là những đền miếu cổ – kiến trúc tôn giáo tín
ngưỡng của riêng dân tộc Chăm ở miền Nam Trung bộ
Việt Nam ngày nay. Quần thể tháp Chăm (Hình 53, trang
69 SGK) là ở Phan Rang. Kiến trúc tháp Chăm là những
sản phẩm vật chất kết tinh của nền văn hoá Cham-pa với
truyền thống nghệ thuật dân gian rất đặc sắc của dân tộc
Chăm, cùng việc tiếp thu ảnh hưởng của văn hoá người
Việt và nghệ thuật tôn giáo Ấn Độ.
– Các tháp Chăm là những công trình thờ thần nông
nghiệp, thần thủy lợi, thần sấm chớp, thần sông, thần
núi… và còn cả tục thờ “Lin-ga” để cầu mong sự sinh sôi
nảy nở của giống nòi, dân tộc. B – Tháp Chăm (gọi là
ka-lan) là một khối kiến trúc xây dựng bằng gạch nung
màu đỏ sẫm làm từ đất địa phương, phía trên mở rộng và
thon vút hình búp hoa. Vị trí đặt các tháp được chọn lựa ở
trên triền dốc của những quả đồi và chế ngự một vùng
phong cảnh thiên nhiên nhất định, khiến kiến trúc tháp tuy
không quy mô, kích thước không thật đồ sộ song vẫn
hùng vĩ và có tính hoành tráng gợi lên không khí rất trang
nghiêm.
– Mặt bằng của tháp đa số là hình vuông, số ít là hình chữ
nhật, có không gian bên trong chật hẹp và thường chỉ có
một cửa ra vào duy nhất mở về hướng đông – hướng Mặt
Trời mọc.. B – Trần tháp cấu tạo vòm cuốn và nội thất
không có trang trí mặt tường, trong lòng tháp đặt một kệ
thờ bằng đá. Tất cả tài năng và trí tuệ của con người thể
hiện ở việc tạo hình nghệ thuật ngoài, tạo khối kiến trúc
hình tháp đẹp và phong phú, tập trung tô điểm, chạm
khắc, đẽo gọt công phu những hình hoa lá, chim muông,
vũ nữ, thần thánh… độc đáo và mang đậm tính cách, tâm
hồn của người Chăm.
Nguồn website giaibai5s.com