I. DƯỚI ÁCH ĐÔ HỘ CỦA NHÀ ĐƯỜNG, NƯỚC
TA CÓ GÌ THAY ĐỔI?
| Câu hỏi: Quan sát được đồ (hình 48 SGK trang 63), em thấy nhà Đường chia nước ta thành mấy châu? So với trước đây các đơn vị hành chính được chia như thế nào? |
Trả lời câu hỏi
Nhìn vào lược đồ chúng ta thấy: Đất nước ta thời kỳ này
phân chia nhỏ hơn những thế kỉ trước (thành 12 châu) với
những tên gọi mới như: Giao Châu, Phong Châu, Trường
Châu (Bắc Bộ ngày nay), Thang Châu, Chi Châu, Vũ Nga
Châu, Vũ An Châu (Quảng Đông, Quảng Tây), Ái Châu,
Phúc Lộc Châu, Diễn Châu, Hoan Châu (Bắc Trung Bộ),
Lục Châu (thuộc đất Trung Quốc và Quảng Ninh). Ngoài
ra còn có các châu Ki Mi ở miền núi.
Dưới các châu có 59 huyện và dưới mỗi huyện là các
hương, xã. Đứng đầu mỗi châu là một viên Thứ sử, mỗi
huyện là một viên Huyện lệnh đều là người Hán cai trị.
Các hương và xã do người Việt tự cai quản.
| Câu hỏi: Vì sao nhà Đường nắm quyền cai trị đến tận huyện? |
Trả lời câu hỏi
Nhà Đường nắm quyền cai trị đến tận huyện để dễ bề
kiểm soát, áp bức nhân dân ta, siết chặt ách đô hộ của
chúng đối với nhân dân ta.
| Câu hỏi: Vì sao nhà Đường chú ý sửa sang các con đường từ Trung Quốc sang Tống Bình và từ Tống Bình đến các quận huyện? |
Trả lời câu hỏi
Nhà Đường coi “An Nam đô hộ phủ” là một trọng trấn.
Để có thể đàn áp nhanh các cuộc nổi dậy của nhân dân,
bảo vệ chính quyền đô hộ, nhà Đường đã cho xây dựng,
đắp lũy và tăng cường quân chiếm đóng, sửa các con
đường từ Trung Quốc sang Tống Bình và từ Tống Bình
đến các quận, huyện.
| Câu hỏi: Nhà Đường tiến hành bóc lột nhân dân ta như thế nào? |
Trả lời câu hỏi
– Nhân dân ta phải nộp nhiều thứ thuế: ruộng, muối, sắt,
đay, tơ, lụa… và phải cống nộp các thứ quý hiếm như
vàng, bạc, ngọc trai…
– Bọn thống trị vơ vét đến cùng kiệt tài nguyên của nước
ta, bắt nhân dân ta phải đi phu để gánh vải quả sang Trung
Quốc nộp cống.
| Câu hỏi: Theo em chính sách bóc lột của nhà Đường có gì khác trước? |
Trả lời câu hỏi
– Chia lại khu vực hành chính (12 châu) và đặt tên mới.
Ngoài ra, miền núi nhà Đường còn lập ra các châu Ki Mi.
– Sửa sang đường giao thông, xây thành đắp lũy.
– Nắm quyền cai trị trực tiếp đến các huyện.
– Tiến hành bóc lột nhân dân ta bằng các hình thức công
nộp và đánh nhiều thứ thuế nặng nề.
| Câu hỏi: Em có nhận xét gì về chính sách cai trị và bóc lột của nhà Đường? |
Trả lời câu hỏi
– Nhà Đường siết chặt ách đô hộ rất tàn bạo: cai trị trực
tiếp đến các huyện, đồng thời củng cố làm đường giao
thông… để có thể nhanh chóng đàn áp những cuộc nổi dậy
của nhân dân.
– Bóc lột thuế và cống nộp nặng nề làm cho đời sống của
nhân dân ta càng khổ cực.
II. KHỞI NGHĨA MAI THÚC LOAN (722)
| Câu hỏi: Em hãy giới thiệu tiểu sử Mai Thúc Loan. |
Trả lời câu hỏi
Mai Thúc Loan người làng Mai phụ (còn có tên là Kẻ
Mỏm), một làng chuyên làm muối ở cửa biển Thạch Hà
(huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh). Dân cư ở đây phần lớn
mang họ Mai.
– Sau, mẹ ông đưa con sang sống ở Ngọc Trừng (huyện
Nam Đàn, tỉnh Nghệ An). Ngay từ nhỏ, Mai Thúc Loan
đã phải kiếm củi, chăn trâu, cày ruộng cho nhà giàu. Ông
rất khôi ngô, tuấn tú.
| Câu hỏi: Vì sao Mai Thúc Loan kêu gọi mọi người khởi nghĩa? |
Trả lời câu hỏi
– Do chính sách thống trị tàn bạo của nhà Đường đối với
nhân dân ta.
– Chính sách tàn bạo, độc ác của vua quan nhà Đường
trong việc bắt dân ta cống nạp và đi phu gánh vải sang
Trường An đường xa muôn dặm cực khổ đã đẩy Mai
Thúc Loan kêu gọi mọi người đứng dậy khởi nghĩa và
mọi người đồng lòng với Mai Thúc Loan.
| Câu hỏi: Cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan nổ ra trong hoàn cảnh nào? |
Trả lời câu hỏi
Bấy giờ đang là mùa vải (quả), bọn thống trị bắt nhân dân
cống nạp và đi phu để gánh vải sang triều cống cho nhà
Đường. Một ngày đầu hè oi ả, Mai Thúc Loan cùng đoàn
phu gánh vải đi nộp cống. Đường xa nắng gắt, càng mệt
mỏi, lòng người oán giận quân đô hộ, Mai Thúc Loan kêu
gọi mọi người bỏ về quê, nổi dậy khởi nghĩa và được mọi
người đồng lòng nghe theo….
| Câu hỏi: Trình bày diễn biến của cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan? |
Trả lời câu hỏi
– Khoảng cuối những năm 10 của thế kỉ VIII, nhân phải
tham gia đoàn người gánh vải (quả) nộp cống, Mai Thúc
Loan đã kêu gọi những người dân phu bỏ về quê, mộ binh
nổi dậy.
Nghĩa quân nhanh chóng chiếm thành Hoan Châu. Nhân
dân ÁiChâu, Diễn Châu nổi dậy hưởng ứng. Mai Thúc
Loan chọn vùng Sa Nam (Nam Đàn) xây dựng căn cứ.
Ông xưng đế, nhân dân thường gọi là Mai Hắc Đế (vua
Đen).
– Mai Hắc Đế liên kết với nhân dân khắp Giao Châu và
Cham-pa, kéo quân tấn công thành Tống Bình. Viên đô
hộ Giao Châu là Quang Sở Khách phải chạy về Trung
Quốc.
– Năm 722, nhà Đường cử Dương Tự Húc đem 10 vạn
quân sang đàn áp. Mai Hắc Đế thua trận. Quân giặc điên
cuồng tàn sát nghĩa quân và nhân dân.
III. KHỞI NGHĨA PHÙNG HƯNG (TRONG
KHOẢNG 776 – 791)
| Câu hỏi: Em hãy giới thiệu đôi nét về Phùng Hưng. |
Trả lời câu hỏi
– Phùng Hưng quê ở Đường Lâm (Ba Vì – Hà Tây). Họ
Phùng nối đời làm thủ lĩnh gọi là quan lang. Năm Phùng
Hưng 18 tuổi, cha mẹ qua đời. Ông đã nối nghiệp cha làm
quan lang ở Đường Lâm.
– Là người rất khỏe, có sức vật nổi trâu, đánh được hổ,
Phùng Hưng lại giàu lòng thương người, hay giúp đỡ
người nghèo khổ. Nhân dân trong vùng ai cũng mến phục.
| Câu hỏi: Trình bày diễn biến của cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng. |
Trả lời câu hỏi
– Khoảng năm 776, Phùng Hưng cùng em là Phùng Hải
đã họp quân khởi nghĩa ở Đường Lâm. Nhân dân các
vùng xung quanh nổi dậy hưởng ứng và giành được
quyền làm chủ vùng đất của mình.
– Ít lâu sau, Phùng Hưng kéo quân về bao vây phủ thành
Tống Bình. Viên đô hộ là Cao Chính Bình phải rút vào
thành cố thủ, rồi sinh bệnh chết. Phùng Hưng chiếm được
thành, sắp đặt việc cai trị.
– Phùng Hưng mất, con trai là Phùng An nối nghiệp cha.
Năm 791, nhà Đường đem đại quân sang đàn áp, Phùng
An ra hàng.
| Câu hỏi: Theo em vì sao cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng được mọi người hưởng ứng? |
Trả lời câu hỏi
– Vì chính sách áp bức bóc lột nặng nề của nhà Đường
làm cho cuộc sống của nhân dân vô cùng khổ cực vì thế
nhân dân ai cũng oán hận bọn đô hộ nên đều hưởng ứng
cuộc khởi nghĩa chống lại ách đô hộ, giành lại quyền làm
chủ cho đất nước.
| Câu hỏi: Cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng đã đem lại kết quả như TH thế nào? Ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng? |
Trả lời câu hỏi
Cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng đã giành lại được quyền
làm chủ đất nước, sắp đặt lại bộ máy cai trị (tuy chỉ trong
một thời gian. Năm 791, nhà Đường lại đem quân đàn áp,
Phùng An nối nghiệp cho không chống đỡ nổi đã đầu
hàng giặc). Tuy khởi nghĩa chỉ giành thắng lợi một thời
gian nhưng thể hiện lòng yêu nước, ý chí quật cường của
các tầng lớp nhân dân kiên quyết đứng dậy giành chủ
quyền dân tộc, lật đổ ách thống trị tàn bạo của nhà
Đường.
| Câu hỏi: Em hãy giới thiệu đôi nét về đình thờ Phùng Hưng ở Đường Lâm (Hà Tây). |
Trả lời câu hỏi
– Ngay sau khi Phùng Hưng mất, quân sĩ và nhân dân rất
thương tiếc đã lập đình thờ ông và tôn vinh Phùng Hưng
làm Bố Cái Đại Vương – xem ông như bậc cha, mẹ.
– Đình thờ Phùng Hưng được xây dựng ngay tại quê
hương ông, nổi lên giữa vùng đất trung du đẹp với nhiều
đồi gò và con sông Tích xanh trong uốn quanh làng. Mặt
đình quay về hướng đông, có nhiều cây râm mát. Không
rõ đình được xây dựng từ đời nào, chỉ. biết việc trùng tu
lớn để có được ngôi đình như ngày nay là vào năm 1889.
Trong đình có dạng tấm bia năm Quang Thái thứ 3
(1390), ghi lại sự tích của Phùng Hưng…
| Câu hỏi: Vì sao nhân dân ta lập đền thờ Phùng Hưng? |
Trả lời câu hỏi
Nhân dân ta lập đền thờ Phùng Hưng để biểu hiện lòng
biết ơn của nhân dân ta đối với Phùng Hưng, người có
công lãnh đạo khởi nghĩa giành quyền làm chủ.
| Câu hỏi: Vì sao nhân dân gọi Phùng Hưng là Bố Cái Đại Vương? |
Trả lời câu hỏi
Nhân dân gọi Phùng Hưng là Bố Cái Đại Vương vì họ
quý ông, xem ông như là cha mẹ mình (Bố Cái giữa thế kỉ
VI).