I. TẠI SAO PHẢI XÁC ĐỊNH THỜI GIAN?
| Câu hỏi: Quan sát hình 1 và hình 2 của bài 1, làm sao ta có thể nhận biết được trường làng hay tấm bia đá được dựng lên cách đây bao nhiêu năm? |
Trả lời câu hỏi
Muốn xác định thời gian của nó chúng ta phải căn cứ vào:
– Thời gian ra đời của tư liệu hiện vật được ghi lại trong sử sách
hoặc trên tư liệu hiện vật đó.
– Trang phục hoặc kiến trúc xây dựng… của những tư liệu, hiện vật đó.
| Câu hỏi: Chúng ta có cần biết thời gian dựng một tấm bia ĐH Tiến sĩ nào đó không? Vì sao? |
Trả lời câu hỏi
– Chúng ta rất cần thiết biết thời gian dựng một tấm bia Tiến sĩ nào
đó vì không phải các Tiến sĩ đều đỗ cùng một năm, phải có người
trước, người sau, bia này có thể dựng cách bia kia rất lâu.
– Như vậy người xưa đã có cách tính thời gian và cách ghi lại thời
gian. Việc tính thời gian rất quan trọng vì nó giúp chúng ta nhiều
điều. Xác định thời gian là một nguyên tắc cơ bản quan trọng của
lịch sử.
| Câu hỏi: Dựa vào đâu và bằng cách nào, con người tính được thời gian? |
Trả lời câu hỏi:
– Từ xưa con người đã nghĩ đến chuyện ghi lại những việc mình làm
và từ đó nghĩ ra cách tính thời gian.
– Con người sáng tạo ra cách tính thời gian bằng cách dựa vào các
hiện tượng tự nhiên lặp đi lặp lại một cách thường xuyên như sáng
rồi tối, hết mùa nóng rồi đến mùa lạnh… Những hiện tượng này có
quan hệ chặt chẽ với hoạt động của Mặt Trăng, Mặt Trời. Cơ sở xác
định thời gian được bắt đầu từ đấy.
II. NGƯỜI XƯA ĐÃ TÍNH THỜI GIAN NHƯ THẾ NÀO?
| Câu hỏi: Hãy quan sát bảng ghi dưới đây “Những ngày lịch sử và kỉ niệm”, em hãy cho biết có những đơn vị thời gian B nào và có những loại lịch nào? |
Trả lời câu hỏi
– Bảng ghi “Những ngày lịch sử và kỉ niệm” có những đơn vị thời
gian là: ngày, tháng, năm và có hai loại lịch là Âm lịch và Dương
lịch.
– Ngày 2-1 Mậu Tuất (tính theo Âm lịch), tức là ngày 7-2-1428 (tính
theo Dương lịch) đã diễn ra sự kiện Khởi nghĩa Lam Sơn.
| Câu hỏi: Vì sao có 2 cách tính lịch: Âm lịch và Dương lịch? |
Trả lời câu hỏi
– Người phương Đông đã dựa vào chu kì quay của Mặt Trăng xung
quanh Trái Đất để tính thời gian và làm ra lịch và cách tính này
được gọi là Âm lịch.
– Người phương Tây đã dựa vào chu kì quay của Trái Đất quanh
Mặt Trời để tính thời gian và cách tính này được gọi là Dương lịch.
III. THẾ GIỚI CÓ CẦN MỘT THỨ LỊCH CHUNG HAY KHÔNG?
| Câu hỏi: Thời xưa thế giới có chung một thứ lịch chưa? |
Trả lời câu hỏi
Thời xưa thế giới chưa có chung một thứ lịch, các nước phương
Đông như Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Quốc… đều có lịch
riêng trên cơ sở tính toán một năm có 360 ngày hay 365 ngày, chia
thành 12 tháng, mỗi tháng có từ 29 đến 30 ngày. Để giải quyết số
ngày dư thừa trong năm, mỗi nước lại có cách làm riêng. Trung
Quốc thì thêm tháng nhuận, Ai Cập thì thêm khoảng 5 ngày đầu
năm. Người phương Tây, đặc biệt là người Rô-ma cổ đại, họ làm
lịch với một cách tính một năm bằng 365 ngày (tháng Hai thêm một
ngày).
| Câu hỏi: Theo em, thế giới có cần một thứ lịch chung hay không? Vì sao? |
Trả lời câu hỏi.
Thế giới rất cần một thứ lịch chung thống nhất vì xã hội ngày càng
phát triển, sự giao lưu hợp tác giữa các nước, các dân tộc, các khu
vực ngày càng mở rộng nhu cầu thống nhất cách tính thời gian được
đặt ra và đó là Công lịch.
* Công lịch:
– Dựa vào các thành tựu khoa học, dương lịch được hoàn chỉnh để
các dân tộc đều có thể sử dụng, đó là Công lịch.
– Công lịch lấy năm tương truyền Chúa Giê-su (người sáng lập ra
đạo Thiên Chúa) ra đời làm năm đầu tiên của Công nguyên. Trước
năm đó là trước Công nguyên(TCN).
| Câu hỏi: Trình bày các đơn vị thời gian theo Công lịch. |
Trả lời câu hỏi
– Một ngày có 24 giờ.
– Một tháng có 30 hoặc 31 ngày.
Một năm có 12 tháng hay 365 ngày. Năm nhuận có thêm 1 ngày có
366 ngày.
– 100 năm là một thế kỉ. Nhà h àng
– 1000 năm là một thiên niên kỉ.
| Câu hỏi: Em hãy tính khoảng thời gian theo thế kỉ và theo năm của các sự kiện ghi trên bảng ở trang 6 SGK so với năm hiện tại (năm 2013). |
Trả lời câu hỏi
Năm hiện tại là năm 2013 thuộc thế kỉ XXI, vậy khoảng cách thời
gian so với sự kiện ghi trên bảng ở trang 6 SGK là:
– Năml79 (TCN) thuộc thế kỉ II (TCN), Triệu Đà xâm lược Âu Lạc
cách ngày nay là 2.192 năm.
– Năm 111 (TCN), nhà Hán chiếm Âu Lạc cách ngày nay là 2.124
năm.
– Năm 40, khởi nghĩa Hai Bà Trưng cách ngày nay là 1.973 năm.
– Năm 248, khởi nghĩa Bà Triệu, cách ngày nay là 1.765 năm.
– Năm 542, khởi nghĩa Lí Bí, cách ngày nay là 1.471 năm.
| Câu hỏi: Năm 1000 TCN cách ngày nay bao nhiêu năm? Vẽ sơ đồ thời gian năm 1000 TCN? |
Trả lời câu hỏi
Năm 1000 TCN cách ngày nay 3013 năm, ta lấy năm 1000 TCN
cộng với năm Công nguyên 1000 + 2013 = 3013 năm.
Sơ đồ thời gian biểu diễn thời gian:
1000 CN 2013 t
( 3013 năm)
| Câu hỏi: Một hiện vật bị chôn vùi năm 1000 TCN. Đến năm 1995 hiện vật đó được đào lên. Hỏi nó đã nằm dưới đất bao nhiêu năm? Vẽ sơ đồ thời gian của hiện vật đó? |
Trả lời câu hỏi
– Hiện vật đó đã nằm dưới đất là:
1000 TCN + 1995 = 2995 năm
– Hiện vật đó nằm dưới đất: 2995 năm.
Sơ đồ thời gian của hiện vật đó:
1000 CN 1995 t
(2995 năm)
| Câu hỏi: Một bình gốm được chôn dưới đất năm 1885 TCN. Theo tính toán của các nhà khảo cổ, bình gốm đã nằm dưới đất 3877 năm. Hỏi người ta đã phát hiện nó vào năm nào: |
Trả lời câu hỏi
– Người ta đã phát hiện nó vào năm: 3877 – 1985 = 2002.
Hiện vật được phát hiện vào năm 2002.
Nguồn website giaibai5s.com