I. CON NGƯỜI TA ĐÃ XUẤT HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
| Câu hỏi: Con người có nguồn gốc từ đâu? Xuất hiện như thế nào? |
Trả lời câu hỏi
Con người có nguồn gốc từ một loài vượn cổ, là loài vượn có hình
dạng người (vượn nhân hình), sống cách đây khoảng 5 – 15 triệu
năm. Vượn nhân hình là kết quả của quá trình tiến hóa từ động vật
bậc cao.
| Câu hỏi: Người tối cổ xuất hiện như thế nào? Cách đây bao lâu? Ở đâu? |
Trả lời câu hỏi
Trong quá trình tìm kiếm thức ăn, thông qua lao động và nhờ lao
động, loài vượn này dần dần đã biết đi bằng hai chi sau, dùng hai
chi trước để cầm nắm và biết sử dụng những hòn đá, cành cây làm
công cụ. Đó là người tối cổ.
– Người tối cổ xuất hiện cách ngày nay khoảng 3-4 triệu năm, ở
Đông Phi, Giava (In-đô-nê-xi-a), Bắc Kinh (Trung Quốc).
| Câu hỏi: Đời sống của người tối cổ như thế nào? Người tối cổ khác với loài vượn ở chỗ nào? Người tối cổ được tìm thấy đâu? |
Trả lời câu hỏi
Người tối cổ sống theo bầy gồm khoảng vài chục người. Ban ngày,
họ hái lượm hoa quả và săn thú để ăn, ban đêm họ ngủ trong các
hang động, dưới mái đá hoặc trong những túp lều làm bằng cành
cây, lợp lá hoặc cỏ khô. Họ biết ghè đẽo đá làm công cụ, biết dùng
lửa để sưởi ấm, nướng thức ăn và xua đuổi thú dữ. Cuộc sống như
thế này kéo dài hàng triệu năm. – Người tối cổ biết chế tạo và sử
dụng công cụ lao động, biết sử dụng và chế tạo ra lửa, biết sống có
tổ chức, có người đứng đầu.
– Những hài cốt của người tối cổ đã được tìm thấy ở nhiều nơi
như: miền Đông châu Phi, trên đảo Gia-va (In-đô-nê-xi-a), gần Bắc
Kinh (Trung Quốc)
II. Người tinh khôn sống như thế nào?
| Câu hỏi: Người tình không xuất hiện cách đây khoảng bao lâu? |
Trả lời câu hỏi
Người tinh khôn xuất hiện cách đây khoảng 4 vạn năm.
| Câu hỏi: Xem hình 5 SGK em thấy người tinh khôn khác người tối cổ ở những điểm nào? |
Trả lời câu hỏi
Người tinh khôn khác người tối cổ ở những điểm:
+ Người tối cổ có những đặc điểm: đứng thẳng; đôi tay tự do; trán
thấp, hơi bợt ra đằng sau; u lông mày nổi cao; hàm bạnh ra, nhô về
phía trước, hộp sọ lớn hơn vượn; trên người còn một lớp lông
máng.
+ Người tinh khôn: đứng thẳng, đôi tay khéo léo hơn, xương cốt nhỏ
hơn, hộp sọ và thể tích não phát triển hơn (1450cmo-1500cm*), trán
cao, mặt phẳng, cơ thể gọn, linh hoạt hơn, trên người không còn lớp
lông máng.
+ Người tinh khôn biết chế tạo công cụ lao động và sử dụng công cụ
lao động để tổ chức cuộc sống tốt hơn.
+ Đặc điểm cấu tạo cơ thể của Người tình khôn giống như người
ngày nay.
| Câu hỏi: Đời sống của người tinh không có điểm nào tiến bộ hơn so với người tối cổ? |
Trả lời câu hỏi
– Người tinh khôn không sống theo bầy và hoang sơ, “ăn lông ở lỗ”
như Người tối cổ mà sống theo từng nhóm nhỏ, gồm vài chục gia
đình, có họ hàng gần gũi với nhau, gọi là thị tộc. Những người cùng
thị tộc đều làm chung, ăn chung, giúp đỡ lẫn nhau trong mọi công
việc.
– Người tinh khôn đã biết trồng rau, trồng lúa, biết chăn nuôi gia
súc, làm đồ gốm, dệt vải từ sợi vỏ cây, biết làm đồ trang sức như
vòng tay, vòng cổ, bắt đầu chú ý đến đời sống tinh thần.
– Người tinh khôn không chỉ kiếm được thức ăn nhiều hơn mà còn
sống tốt hơn, vui hơn.
| Câu hỏi: Về cấu tạo cơ thể của người tinh khôn có điểm nào khác so với người tối cổ? |
Trả lời câu hỏi
Cấu tạo cơ thể của Người tinh khôn giống như người ngày nay:
xương cốt nhỏ hơn Người tối cổ, bàn tay nhỏ nhắn, khéo léo, thể
tích hộp sọ và thể tích não phát triển (1450cmo-1500cm); trán cao,
mặt phẳng, cơ thể nhỏ gọn, linh hoạt.
| Câu hỏi: Đời sống kinh tế của người tinh khôn có điểm nào tiến bộ hơn so với Người tối cổ? |
Trả lời câu hỏi
Đời sống kinh tế của người tinh khôn so với Người tối cổ có những
điểm tiến bộ hơn là:
+ Biết chế tác nhiều công cụ tiến bộ – đồ đá mài (mài cưa, khoan,
đục đá).
+ Nguồn sống (kinh tế): săn bắn thay cho săn bắt, biết trồng trọt và
chăn nuôi nguyên thủy.
+ Đời sống ổn định hơn, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào tự
nhiên, mà bước đầu đã biết chinh phục tự nhiên.
| Câu hỏi: Tổ chức xã hội của người tinh khôn có điểm nào tiến bộ hơn so với Người tối cổ? |
Trả lời câu hỏi
– Về tổ chức xã hội, Người tinh khôn có những điểm tiến bộ hơn so
với Người tối cổ là:
+ Người tinh khôn biết tổ chức thành các Thị tộc thay cho Bầy
người. Thị tộc gồm vài chục gia đình, có quan hệ huyết thống với
nhau (cùng dòng máu), có sự phân công lao động, có người đứng
đầu (là một tộc trưởng).
+ Ban đầu là chế độ thị tộc mẫu hệ sau chuyển sang thị tộc phụ hệ.
Nhiều thị tộc gộp lại thành bộ lạc.
(Bộ lạc là một tập gồm nhiều thị tộc và bào tộc sống cạnh nhau trên
một vùng đất đai thuận lợi, có họ hàng với nhau và cùng chung một
nguồn gốc tổ tiên, cùng tổ chức các lễ hội cùng giúp nhau trong đời
sống. Mỗi bộ lạc có ngôn ngữ chung, có tài sản chung. Đứng đầu bộ
lạc là một tù trưởng).
Địa điểm sinh sống của người tinh khôn giai đoạn phát triển được
tìm thấy.
III. VÌ SAO XÃ HỘI NGUYÊN THỦY TAN RÃ
| Câu hỏi: Ở buổi ban đầu người tinh, khôn sử dụng công cụ lao SH động bằng gì? |
Trả lời câu hỏi
Ở buổi ban đầu tuy có khá hơn so với người tối cổ, song họ cũng chỉ
mới biết dùng đá để chế tạo công cụ lao động.
| Câu hỏi: Kim loại đầu tiên được con người phát hiện là kim loại gì? Vào khoảng thời gian nào? |
Trả lời câu hỏi
Kim loại đầu tiên được con người phát hiện là đồng nguyên chất.
Đồng nguyên chất mềm nên họ chủ yếu dùng làm đồ trang sức. Về
sau, họ đã biết pha đồng với thiếc và chỉ cho cứng hơn gọi là đồng
thau.
Đồng thau xuất hiện khoảng 4000 năm TCN.
| Câu hỏi: Quan sát hai bức ảnh hình 6 và hình 7 (SGK trang 10) em hãy cho biết trong bức ảnh có những công cụ gì? |
Trả lời câu hỏi
– Trong hình 6 là thạp đựng bằng gốm.
– Trong hình 7 là những công cụ lao động như dao động, búa, lưỡi
liềm đồng, mũi lao động, vòng đeo cổ, đeo tay bằng đồng…
| Câu hỏi: Việc xuất hiện nhiều công cụ, đồ dùng và đồ trang sức bằng đồng nói lên điều gì? |
Trả lời câu hỏi
– Việc xuất hiện nhiều công cụ, đồ dùng và đồ trang sức bằng đồng
cho thấy việc sử dụng đồ đồng rất phổ biến, điều đó chứng tỏ kĩ
thuật đúc đồng đã đạt đến trình độ khá tinh xảo. Thể hiện rõ nét
trong sự đa dạng về loại hình cũng như việc làm đồ trang sức.
| Câu hỏi: đồ sắt xuất hiện khoảng thời gian nào? Từ đồ sắt con người đã chế tạo các loại công cụ lao động nào? |
Trả lời câu hỏi
– Đồ sắt xuất hiện khoảng 1000 năm TCN.
– Các công cụ lưỡi cày, cuốc, liềm, kiếm, dao găm…
| Câu hỏi: Công cụ bằng kim loại có tác dụng như thế nào? |
Trả lời câu hỏi
Công cụ kim loại so với công cụ đá sắc hơn, cứng hơn, nó có thể
khai phá đất hoang, tăng diện tích trồng trọt, tăng năng suất lao
động, sản phẩm làm ra dư thừa ngày càng nhiều, không chỉ đủ ăn
mà còn ngày một dư thừa. Nhờ công cụ kim loại con người làm
được nhiều ngành nghề khác như gỗ, đóng thuyền, phá đá làm
nhà…”
| Câu hỏi: Vì sao khi công cụ kim loại xuất hiện, sản xuất phát triển nhanh, sản phẩm làm ra ngày càng nhiều thì xã hội nguyên thủy lại tan rã? |
Trả lời câu hỏi
Nhờ công cụ kim loại con người có thể khai phá đất hoang, tăng
diện tích trồng trọt, làm ra sản phẩm không chỉ nuôi sống mình mà
còn dư thừa. Do có công cụ lao động mới, một số người có khả năng
lao động giỏi hơn, hoặc đã lợi dụng uy tín của mình để chiếm đoạt
của cải dư thừa của người khác, vì thế càng trở nên giàu có, một số
khác lại sống cực khổ thiếu thốn. Xã hội phân hóa thành giàu nghèo.
Chế độ làm chung, ăn chung ở thời kì công xã thị tộc bị phá vỡ, xã
hội nguyên thủy dần tan rã.
Nguồn website giaibai5s.com