I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
1. Câu hỏi chuẩn bị bài
Vấn đề 1. Đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng đuôi dài thích nghi với đời sống ở cạn
Trả lời
| STT | Đặc điểm cấu tạo ngoài | Ý nghĩa thích nghi |
| 1 | Da khô, có vảy sừng bao bọc | Ngăn cản sự thoát hơi nước của cơ thể |
| 2 | Có cổ dài | Phát huy được các giác quan trên đầu, tạo điều kiện bắt mồi dễ dàng |
| 3 | Mắt có mi cử động, có nước mắt | Bảo vệ mắt, giữ nước mắt để màng mắt không bị khô |
| 4 | Màng nhĩ nằm trong một hốc nhỏ | Bảo vệ màng nhĩ và hướng các dao động bên đầu âm thanh vào màng nhĩ |
| 5 | Thân dài, đuôi rất dài | Động lực chính của sự di chuyển |
| 6 | Bàn chân có 5 ngón có vuốt | Tham gia sự di chuyển trên cạn |
Vấn đề 2. So sánh đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch đồng với thằn lằn để thấy thằn lằn bóng hoàn toàn thích nghi với đời sống trên cạn
Trả lời
2. Ghi nhớ
Thằn lằn bóng đuôi dài có cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống hoàn toàn ở cạn. Da khô có vảy sừng; cổ dài, mắt có mí cử động và tuyến lệ; màng nhĩ nằm trong hốc tai. Đuôi và thân dài; chân ngắn, yếu, có vuốt sắc. Khi di chuyển thân và đuôi tì vào đất cử động uốn liên tục, phối hợp với các chi làm con vật tiến lên phía trước.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Câu 1: Hãy trình bày đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với đời sống hoàn toàn ở cạn so với ếch đồng.
Hướng dẫn trả lời
| Đặc điểm đời sống | Ếch đồng | Thằn lằn |
| Nơi sống và bắt mồi | Ưa sống và bắt mồi trong nước hoặc bờ các vực nước ngọt | Ưa sống, bắt mồi ở những nơi khô ráo. |
| Thời gian hoạt động | Bắt mồi vào lúc chập tối hoặc ban đêm | Bắt mồi vào ban ngày |
| Tập tính | Thường ở những nơi tối, không có ánh sáng | Thường phơi nắng |
| Trú đông trong các hốc đất ẩm ướt bên bờ vực nước ngọt hoặc trong bùn | Trú đông trong các hốc đất khô ráo | |
| Sinh sản | Thụ tinh ngoài | Thụ tinh trong |
| Đẻ nhiều trứng | Đẻ ít trứng | |
| Trứng có màng mỏng, ít noãn hoàng | Trứng có vỏ dại, nhiều noãn hoàng | |
| Trứng nở thành nòng nọc, phát triển có biến thái | Trứng nở thành con, phát triển trực tiếp |
Câu 2: Miêu tả thứ tự các động tác của thân và đuôi khi thằn lằn di chuyển, ứng với thứ tự cử động của chi trước và chi sau. Xác định vai trò của thân và đuôi.
Hướng dẫn trả lời
* Miêu tả hoạt động của thằn lằn khi bò: khi thằn lằn uốn sang phải thì đuôi uốn sang trái, chi trước bên phải và chi sau bên trái chuyển lên phía trước (và ngược lại). Khi đó vuốt của chúng cố định vào đất, sự di chuyển của chi giống hệt người leo thang.
* Vai trò của thân và đuôi: khi thân và đuôi uốn mình bám sát vào đất, tạo nên một lực ma sát vào đất đẩy con vật tiến lên. Thân và đuôi càng dài, thì sức đẩy của thân và đuôi lên mặt đất càng mạnh, con vật bò càng nhanh.
Nguồn website giaibai5s.com