I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
1. Câu hỏi chuẩn bị bài
Vấn đề 1. Đặc điểm của các cơ quan dinh dưỡng của thằn lằn so với ếch
Trả lời
| Các nội quan | Thằn lằn | Ếch |
| Hô hấp | Phổi có nhiều ngăn. Cơ liên sườn tham gia vào hô hấp | – Phổi đơn giản, ít vách ngăn
– Chủ yếu hô hấp bằng da |
| Tuần hoàn | Tim 3 ngăn, tâm thất có vách hụt (máu ít pha trộn hơn) | Tim 3 ngăn (2 tâm nhĩ và 1 tâm thất, máu pha trộn nhiều hơn) |
| Bài tiết | Thận sau
Xoang huyệt có khả năng hấp thụ lại nước |
Thận giữa
Bóng đái lớn |
Vấn đề 2. Đặc điểm của các giác quan của thằn lằn thích nghi với đời sống hoàn toàn ở cạn
Trả lời
– Tai có màng nhĩ nằm ở cuối đáy tai ngoài.
– Chưa có vành tai.
– Mắt có mi mắt và tuyến lệ.
2. Ghi nhớ
Thằn lằn có những đặc điểm phù hợp với đời sống hoàn toàn ở cạn: thở hoàn toàn bằng phổi, sự trao đổi khí được thực hiện nhờ sự co dãn của các cơ liên sườn, tim xuất hiện vách hụt ngăn tạm thời tâm thất thành 2 nửa (4 ngăn chưa hoàn toàn). Máu nuôi cơ thể vẫn là máu pha. Cơ thể giữ nước nhờ lớp vảy sừng và hậu thận cùng trực tràng có khả năng hấp thụ lại nước.
Hệ thần kinh và giác quan tương đối phát triển.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Câu 1: So sánh bộ xương thằn lằn với bộ xương ếch.
Hướng dẫn trả lời
Bộ xương thằn lằn cũng có các bộ phận tương tự bộ xương ếch. Tuy nhiên bộ xương thằn lằn có những bộ phận phát triển hơn so với xương ếch. Ở thằn lằn đốt sống thân mang xương sườn, một số kết hợp với xương mỏ ác tạo thành lồng ngực để bảo vệ nội quan và tham gia hô hấp, cổ có 8 đốt sống (nhiều hơn ở ếch đồng), nên rất linh hoạt, phạm vi quan sát rộng. Đốt sống đuôi dài, đuôi dài có tác dụng làm tăng ma sát giúp cho sự di chuyển trên cạn.
Câu 2: Trình bày rõ những đặc điểm cấu tạo bên trong của thằn lằn thích nghi với đời sống ở cạn.
Hướng dẫn trả lời
– Hô hấp bằng phổi nhờ sự co dãn của cơ liên sườn.
– Tâm thất có vách ngăn hụt, máu nuôi cơ thể ít pha trộn.
– Thằn lằn là động vật biến nhiệt.
– Cơ thể giữ nước nhờ lớp vảy sừng và sự hấp thụ lại nước trong phân, nước tiểu.
– Hệ thần kinh và giác quan tương đối phát triển.
Câu 3: Lập bảng so sánh cấu tạo các cơ quan tim, phổi, thận của thằn lằn và ếch.
Hướng dẫn trả lời
| Các nội quan | Ếch | Thằn lằn |
| Phổi | Phổi đơn giản, ít vách ngăn (chủ yếu hô hấp bằng da) | Phổi có nhiều ngăn (cơ liên sườn tham gia vào hô hấp) |
| Tim | Tim 3 ngăn (2 tâm nhĩ và một tâm thất, máu pha hơn) | Tim 3 ngăn, tâm thất có vách hụt (máu ít pha trộn trộn nhiều hơn) |
| Thận | Thận giữa (bóng đái lớn) | Thận sau (xoang huyệt có khả năng hấp thụ lại nước) |
Nguồn website giaibai5s.com