A. TỰ KIỂM TRA

1. Đặt một câu với các từ: cọ xát, nhiễm điện.

Giải

Có thể là một trong những câu sau hoặc tương tự:

– Thước nhựa (bị) nhiễm điện khi bị cọ xát bằng mảnh vai khô.

– Có thể làm nhiễm điện nhiều vật bằng cọ xát.

– Nhiều vật bị nhiễm điện khi được cọ xát.

– Cọ xát là một cách làm nhiễm điện nhiều vật.

2. Có những loại điện tích nào? Các điện tích loại nào thì hút nhau? Loại nào đẩy nhau?

Giải

Có hai loại điện tích là điện tích dương và điện tích âm.

Điện tích khác loại (dương và âm) thì hút nhau.

Điện tích cùng loại (cùng dương hoặc cùng âm) thì đẩy nhau.

3. Đặt một câu với các cụm từ: vật nhiễm điện dương, vật nhiễm điện âm, nhận thêm êlectrôn, mất bớt êlectrôn.

Giải

Vật nhiễm điện dương do mất bớt electron.

Vật nhiễm điện âm do nhận thêm electron.

4. Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau đây

a. Dòng điện là dòng …… có hướng.

b. Dòng điện trong kim loại là dòng ….. có hướng.

Giải

a. Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.

b. Dòng điện trong kim loại là dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng.

5. Các vật hay vật liệu nào sau đây là dẫn điện ở điều kiện bình thường:

a. Mảnh tôn;                                        b. Đoạn dây nhựa;

c. Mảnh polyetylen (ni lông);              d. Không khí;

e. Đoạn dây đồng;                               f. Mảnh sứ.

Giải

Ở điều kiện bình thường:

– Các vật (vật liệu) dẫn điện là: a) Mảnh tôn, e) đoạn dây đồng.

– Các vật (vật liệu) cách điện là: b) Đoạn dây nhựa, c) mảnh polyetylen (ni lông), d) không khí, f) mảnh sứ.

6. Kể tên năm tác dụng chính của dòng điện.

Giải

Năm tác dụng chính của dòng điện là: tác dụng nhiệt, tác dụng phát sáng, tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lý.

7. Hãy cho biết tên đơn vị của cường độ dòng điện và tên dụng cụ dùng để đo cường độ dòng điện.

Giải

Đơn vị của cường độ dòng điện là ampe (A).

Dụng cụ dùng để đo cường độ dòng điện là ampe kế.

8. Đơn vị của hiệu điện thế là gì? Đo hiệu điện thế bằng dụng cụ nào?

Giải

Đơn vị của hiệu điện thế là vôn (V). Đo hiệu điện thế bằng vôn kế.

9. Đặt một câu với các cụm từ: hai cực của nguồn điện; hiệu điện thế.

Giải

Có thể là một trong các câu sau hoặc tương tự:

– Giữa hai cực của nguồn điện có một hiệu điện thế.

– Số vốn ghi trên vỏ mỗi nguồn điện là hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện đó khi để hở hoặc khi chưa mắc vào mạch.

10. Trong mạch điện gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp, cường độ dòng điện và hiệu điện thế có đặc điểm gì?

Giải

Trong mạch điện gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp:

– Cường độ dòng điện như nhau tại các vị trí khác nhau của mạch.

– Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch bằng tổng các hiệu điện thế trên mỗi đèn.

11. Trong mạch điện gồm hai bóng đèn mắc song song, hiệu điện thế và cường độ dòng điện có đặc điểm gì?

Giải

Trong mạch điện gồm hai bóng đèn mắc song song:

– Hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi bóng đèn và giữa hai điểm nối chung đều bằng nhau.

– Cường độ dòng điện mạch chính bằng tổng các cường độ dòng điện qua mỗi bóng đèn.

12. Hãy nêu các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.

Giải

1 Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện the dưới 40V.

2 Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện.

3 Mạch điện dân dụng gồm hai dây dẫn là dây “nóng” và dây “nguội”. Giữa chúng có hiệu điện thế 220V và dây nguội được nối với đất ở trạm phát điện. Vì thế giữa dây nóng và cơ thể người chạm đất có hiệu điện thế 220V và là nguy hiểm với cơ thể người. Do đó không được tự mình chạm vào mạng điện dân dụng và các thiết bị điện nếu chưa biết rõ cách sử dụng.

4 Khi có người bị điện giật thì không được chạm vào người đó mà cần phải tìm cách ngắt ngay công tắc điện và gọi người cấp cứu.

B. TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI TRONG SÁCH GIÁO KHOA

1. Trong các cách sau đây, cách nào làm thước nhựa dẹt nhiễm điện?

A. Đập nhẹ nhiều lần thước nhựa xuống mặt quyển vở.

B. Áp sát thước nhựa vào thành một bình nước ấm.

C. Chiếu sáng ánh đèn pin vào thước nhựa.

D. Cọ xát mạnh thước nhựa bằng miếng vải khô.

Giải

Chọn D. Cọ xát mạnh thước nhựa bằng miếng vải khô.

2. Trong mỗi hình 30.1a, b, c, d, cả hai vật A, B đều bị nhiễm điện và được treo bằng các sợi chỉ mảnh. Hãy ghi dấu điện tích (+ hay -) cho vật chưa ghi dấu.

Giải

a. Ghi dấu (-) cho B (chúng hút nhau, khác loại điện tích)

b. Ghi dấu (-) cho A (A và B đẩy nhau, cùng loại điện tích)

c. Ghi dấu (+) cho B (A và B hút nhau, khác loại điện tích)

d. Ghi dấu (+) cho A (A và B đẩy nhau, cùng loại điện tích)

3. Cọ xát mảnh ni lông bằng một miếng len, cho rằng mảnh ni lông bị nhiễm điện âm. Khi đó vật nào trong hai vật này nhận thêm êlectrôn, vật nào mất bớt êlectrôn?

Giải

Mảnh ni lông bị nhiễm điện âm, nhận thêm êlectrôn.

Miếng len bị mất bớt êlectrôn (dịch chuyển từ miếng len sang mảnh ni lông) nên thiếu êlectrôn (nhiễm điện dương).

4. Trong các sơ đồ mạch điện hình 30.2, sơ đồ nào có mũi tên chỉ đúng chiều quy ước của dòng điện?

Giải

Sơ đồ c) có mũi tên chỉ đúng chiều quy ước của dòng điện: đi khỏi cực dương và đi tới cực âm của nguồn điện trong mạch điện kín.

5. Trong bốn thí nghiệm được bố trí như trong hình 30,3, thí nghiệm nào tương ứng với mạch điện kín và bóng đèn sáng?

Giải

Thí nghiệm c) tương ứng với mạch điện kín và bóng đèn sáng. (Mạch điện kín gồm các vật dẫn điện mắc nối tiếp (liên tiếp) với nhau rồi mắc vào hai cực của nguồn điện).

6. Có năm nguồn điện loại 1,5V; 3V; 6V; 9V; 12V và hai bóng đèn giống nhau đều ghi 3V. Cần mắc nối tiếp hai bóng đèn này vào một trong năm nguồn điện trên. Dùng nguồn điện nào là phù hợp nhất? Vì sao?

Giải

Dùng nguồn điện 6V trong số đó là phù hợp nhất. Vì hiệu điện thế trên mỗi bóng đèn là 3V (để đèn sáng bình thường), khi mắc nối tiếp hai bóng đèn đó, hiệu điện thế tổng cộng là 6V (có thể mắc với nguồn điện 1,5V hoặc 3V, nhưng hai bóng đèn sáng yếu, không thể mắc với nguồn điện 9V hay 12V được, một hoặc cả hai bóng đèn sẽ cháy dây tóc)

7. Trong mạch điện có sơ đồ như hình 30.4, biết số chỉ ampe kế A là 0,35A: của ampe kế A₁ là 0,12A. Số chỉ của ampe kế A₂ là bao nhiêu?

Giải

Số chỉ của ampe kế Ag là 0,35A – 0,12A = 0,23A (cường độ dòng điện trong mạch chính là số chỉ của ampe kế bằng tổng cường độ dòng điện trong các mạch rẽ là số chỉ của ampe kế A₁ và A₂)

C. TRÒ CHƠI Ô CHỮ

Theo hàng ngang:

1. Một trong hai cực của pin

2. Quy tắc phải thực hiện khi sử dụng điện.

3. Vật cho dòng điện đi qua.

4. Một tác dụng của dòng điện.

5. Lực tác dụng giữa hai điện tích cùng loại.

6. Một tác dụng của dòng điện.

7. Dụng cụ cung cấp dòng điện lâu dài.

8. Dụng cụ dùng để đo hiệu điện thế.

Từ hàng dọc là gì?

Giải

Từ hàng dọc: Dòng điện.

D. BÀI TẬP VẬN DỤNG

1. Làm thế nào để nhận biết các bóng đèn trong một mạch điện được mắc nối tiếp hay song song?

Giải

Ta tháo một bóng đèn ra. Các bóng đèn nào không sáng tức là đang mắc nối tiếp với bóng đèn đã lấy ra, bóng nào sáng tức là đang mắc song song với bóng đèn đã lấy ra.

2. Vì sao khi làm dây điện ngầm trong tường nhà, người ta phải chọn dây có vỏ bọc cách điện thật tốt?

Giải

Vì dây điện ngầm rất khó thay thế nên phải chọn dây bọc cách điện thật tốt. Nếu đây không tốt thì sau một thời gian sử dụng sẽ bị hở điện. Bình thường bê tông có thể là vật cách điện, nhưng nếu tường bị ẩm thì lại là vật dẫn điện, ta chạm tay vào sẽ bị điện giật.

3. Hãy chỉ ra vật dẫn điện, vật cách điện trong các vật sau: đồng, vàng, gạch, gỗ, cao su, ni lông, thép, êbônic, nước muối, nước cất, thủy tinh.

Giải

Vật dẫn điện: đồng, vàng, thép, nước muối.

Vật cách điện: gạch, gỗ, cao su, ni lông, êbônic, nước cất, thủy tinh.

4. Vì sao sét hay “đánh” vào những nơi có nhiều sắt, thép như nhà máy sắt, thép trên công trường xây dựng? Biện pháp phòng chống là gì?

Giải

Sét là sự phóng điện từ đám mây xuống mặt đất. Sét hay “đánh” vào những nơi có nhiều sắt, thép hay kim loại. Nói chung là nơi tập trung nhiều điện tích tự do. Biện pháp phòng ngừa là phải làm các “cột thu lôi”.

5. Cho mạch điện như hình vẽ. Biết các bóng đèn Đ₁, Đ₂, Đ₃ lần lượt ghi 1V, 3V, 3V. Số chỉ của ampe kế là I = 0,5A. Tìm hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện và cường độ dòng điện qua ba đèn Đ₁, Đ₂, Đ₃ ?

Giải

Hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện:

U = U₁ + U₂ + U₃ = 1V + 2V + 3V = 6V

Cường độ dòng điện qua mỗi đèn:

I₁ = I₂ = I₃ = I = 0,5A.

6. Cho mạch điện như hình vẽ. Biết U = 4V, U = 10V. Tìm U₂, U₃.

Giải

Hiệu điện thế giữa hai đầu đèn 2: U₂ = U₁ = 4V = U₁₂

Hiệu điện thế giữa hai đầu đèn 3: U₃ = U – U₁₂ = 10 – 4 = 6V.

7. Trong các cách mắc bóng đèn nhà, người ta thường mắc theo kiểu song song hay nối tiếp? Tại sao?

Giải

Trong các cách mắc bóng đèn nhà, người ta thường mắc theo kiểu song song. Vì khi mắc song song nếu một bóng đèn bị hỏng, các bóng còn lại vẫn hoạt động bình thường. Ngoài ra, việc mắc song song giúp cho việc sử dụng độc lập giữa các phòng trong nhà, không ảnh hưởng đến phòng khác.

Nguồn website giaibai5s.com