A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT 1. Dòng điện đi qua cơ thể con người có thể gây nguy hiểm: – Cơ thể người là một vật dẫn điện. Dòng điện với cường độ 70mA trở lên đi qua cơ thể người hoặc làm việc với hiệu điện thế 40V trở lên là nguy hiểm với cơ thể người. 2. Hiện tượng đoản mạch và tác dụng của cầu chì: – Hiện tượng đoản mạch là khi nối hai đầu A, B của bóng đèn bằng một dây dẫn và đóng công tắc cho dòng điện đi qua. Khi bị đoản mạch, dòng điện trong mạch có cường độ rất lớn. – Cầu chì tự động ngắt mạch khi dòng điện có cường độ tăng quá mức, đặc biệt khi đoản mạch. 3. Các quy tắc an toàn khi sử dụng điện: 1 Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V. 2 Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện. 3 Không được tự mình chạm vào mạng điện dân dụng và các thiết bị điện nếu chưa biết rõ cách sử dụng. 4 Khi có người bị điện giật thì không được chạm vào người đó mà cần phải tìm cách ngắt ngay công tắc điện và gọi người cấp cứu.

B. TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI TRONG SÁCH GIÁO KHOA

C1. Tay cầm bút thử điện phải như thế nào thì bóng đèn của bút thửđiện sáng ? Lắp mạch điện với mô hình “người điên” như hình 29.1 SGK, một đầu của bóng đèn pin nối với người điện, đầu kia của đèn ở phía sau người điện được nối vào chốt 1. Đóng công tắc, chạm đầu 2 vào bất cứ chỗ nào của “người điện” và quan sát bóng đèn.

Nhận xét: Viết đầy đủ câu dưới đây :

Dòng điện có thể ….. cơ thể người khi chạm vào mạch điện tại ….. vị trí nào của cơ thể.

Giải

Bóng đèn bút thử điện sáng khi đưa đầu của bút thử điện vào lỗ mắc với dây “nóng” của ổ lấy điện và tay cầm phải tiếp xúc với chốt cài hay đầu kia bằng kim loại của bút thử điện.

Nhận xét: Dòng điện có thể “chạy qua” cơ thể người khi chạm vào mạch điện tại bất cứ vị trí nào của cơ thể.

C2. So sánh I₁ với I₂ và nêu nhận xét : Khi bị đoản mạch, dòng điện trong mạch có cường độ ….. Hãy nêu các tác hại của hiện tượng đoản mạch.

Giải

Khi bị đoản mạch, dòng điện chạy trong mạch có cường độ lớn hơn. Các tác hại của hiện tượng đoản mạch là:

– Cường độ dòng điện tăng lên quá lớn có thể làm chảy hoặc làm cháy vỏ bọc cách điện và các bộ phận khác tiếp xúc với nó hoặc gần nó. Từ đó có thể gây hỏa hoạn.

– Nếu một phần của mạch điện bị đoản mạch thì các dụng cụ sử dụng điện ở phần còn lại của mạch điện có thể bị hỏng.

C3. Quan sát sơ đồ mạch điện hình 29.3 SGK và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với cầu chì khi đoản mạch.

Giải

 Khi đoản mạch xảy ra với mạch điện hình 29.3, cầu chì nóng lên, chảy, đứt vì ngắt mạch.

C4. Quan sát các cầu chì trong hình 20.SGK hoặc các cầu chì thật. Hãy cho biết ý nghĩa số ampe ghi trên mỗi cầu chì.

Giải

Ý nghĩa số anime ghi trên mỗi cầu chì là: dòng điện có cường độ vượt quá giá trị đó thì cầu chì sẽ đứt. Thí dụ: số ghi trên cầu chì là 1A, có nghĩa cầu chì này sẽ đứt khi cường độ dòng điện qua nó lớn hơn 1A.

C5. Xem lại bảng cường độ dòng điện ở bài 24, cho biết nên dùng cầu chi ghi bao nhiêu ampe cho mạch điện thắp sáng lóng đèn.

Giải

Với mạch điện thắp sáng bóng đèn, từ bảng cường độ dòng điện 24 (từ (0,1A tới 1A) thì nên dùng cầu chì có ghi số 1,2A hoặc 1,5A.

C6. Hãy viết một câu cho biết có gì không đi toàn diện và cách khắc phục cho mỗi hình 29.5 a, b và c. SGK.

Giải

– Ở hình 29.5a, lõi dây điện có chỗ để hở, nếu vô ý chạm phải có thể bị điện giật và nguy hiểm.

Cách khắc phục: dùng băng dính cách điện bọc nhiều lớp thật kín lõi dây (trước đó cần ngắt điện hoặc rút nắp cầu chì)

– Ở hình 29.5b, nắp cầu chì ghi 2A lại nối bằng dây chì ghi 10A là quá xa mức qui định. Nếu như vậy, do sự cố, dòng điện trong mạch có cường độ tới 9A, dây chì này chưa đứt, còn dụng cụ điện dùng cầu chì này có thể bị hỏng.

Cách khắc phục: chỉ dùng dây chì có ghi số 2A để mặc vào nắp cầu chì.

– Ở hình 29.5c: người phụ nữ đang thay hay sửa bóng đèn thì em nhỏ lại đóng (hoặc ngắt) công tắc điện, nếu đóng công tắc điện thì dòng điện có thể đi qua cơ thể người phụ nữ kia và không an toàn điện. Chân chị này tiếp xúc trực tiếp với sàn nhà là không an toàn.

Cách khắc phục: không được đóng công tắc điện trong khi sửa chữa điện (thí dụ như khi thay bóng đèn). Khi sửa chữa điện cần đứng trên một vật (như đi giày cao su, đi dép nhựa, đứng trên ghế nhựa, ghế gỗ khô…) để cách điện với đất và sàn nhà.

C. BÀI TẬP VẬN DỤNG

1. Mạng điện có hiệu điện thế bao nhiêu thì gây chết người?

A. Dưới 220V.

B. Trên 40V.

C. Trên 100V.

D. Trên 220V.

Giải

Chọn B. Trên 40V.

2. Cường độ dòng điện khi đi qua người có giá trị bao nhiêu thì làm tim ngừng đập?

A. Dưới 10mA.

B. Trên 70mA.

C. Trên 10mA.

D. Trên 10A.

Giải

Chọn B. Trên 70mA.

3. Những điều nào sau đây sai khi sửa chữa hoặc thay thế cầu chì?

A. Thay cầu chì bằng dây đồng để tăng độ dẫn điện.

B. Thay bằng dây chì lớn hơn để lâu bị đứt hơn.

C. Thay dây chì trực tiếp vào ổ cầu chì, không dùng nắp cầu chì nữa.

D. Tất cả các điều trên.

Giải

Chọn D. Tất cả các điều trên.

4. Hiện tượng đoản mạch là hiện tượng:

A. Dây dẫn điện bị đứt khiến dòng điện không qua được mạch điện.

B. Dây dẫn điện bị bóc lớp cách điện gây nguy hiểm khi chạm tay vào.

C. Dây dẫn điện chạm vào nhau ở các chỗ bị bóc lớp cách điện khiến dòng điện có cường độ rất lớn có thể gây cháy nổ, hỏa hoạn.

D. Tất cả các hiện tượng trên.

Giải

Chọn C. Dây dẫn điện chạm vào nhau ở các chỗ bị bóc lớp cách điện khiến dòng điện có cường độ rất lớn có thể gây cháy nổ, hỏa hoạn.

5. Tại sao ở một số vật dụng (bàn ủi, bếp điện), các dây dẫn điện còn được bọc thêm lớp vải ở ngoài?

Giải

Bàn ủi, bếp điện khi hoạt động dòng điện chạy qua lớn lành cho dây dẫn nóng lên có thể làm chảy lớp vỏ nhựa bên ngoài. Người ta bọc thêm lớp vải bên ngoài để giảm bớt sức nóng của dây không gây nguy hiểm cho người sử dụng.

6. Theo em, trong gia đình có trẻ nhỏ ta nên dùng những biện pháp nào để tránh tác hại của dòng điện đối với các em bé?

Giải

Có thể dùng một số biện pháp sau:

– Dùng các thiết bị điện an toàn.

– Để các ổ điện, dây nối tránh xa tầm với của trẻ.

– Kiểm tra thiết bị điện thường xuyên để phát hiện sai, hỏng kịp thời

– Không cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị điện.

7. Trong các quy tắc an toàn khi sử dụng điện, có yêu cầu khi thấy người bị điện giật tuyệt đối không được chạm vào người đó. Hãy giải thích và biện pháp cứu người cấp tốc.

Giải

Vì người là vật dẫn điện nên nếu ôm vào người bị điện giật thì ta cũng sẽ bị điện giật. Để cứu người bị điện giật ta cần làm các động tác sau:

– Tìm cách ngắt nguồn điện (cầu dao, cầu chì…).

– Gọi điện thoại cho bệnh viện và đội phòng cháy chữa cháy.

– Nếu người bị điện giật đã bất tỉnh thì có thể tiến hành một số động tác hô hấp nhân tạo.

Nguồn website giaibai5s.com