A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT 1. Âm to, âm nhỏ. Biên độ dao động: – Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ dao động. – Biên độ dao động càng lớn, âm càng to. 2. Độ to của một số âm: – Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (dB). – Độ to của âm làm đau nhức tai (ngưỡng đau): là 130dB.

B. TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI TRONG SÁCH GIÁO KHOA

C1. Quan sát dao động của đầu thước, lắng nghe âm phát ra rồi điền vào bảng 1:

Cách làm thước dao động	Đầu thước dao động mạnh hay yếu?	Âm phát ra to  hay nhỏ?
a) Nâng đầu thước lệch nhiều
b) Nâng đầu thước lệch ít.

Giải

Cách làm thước dao động	Đầu thước dao động mạnh hay yếu?	Âm phát ra to  hay nhỏ?
a) Nâng đầu thước lệch nhiều	Mạnh	To
b) Nâng đầu thước lệch ít.	Yếu	Nhỏ

C2. Từ những dữ liệu thu thập hãy chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:

Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng …… độ dao động càng ……, âm phát ra càng ……

Giải

Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng nhiều (ít), biên độ dao động càng lớn (nhỏ), âm phát ra càng to (nhỏ).

C3. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:

Quả cầu bấc lệch càng ……….., chứng tỏ biên độ dao động của mặt trống càng ……………, tiếng trống càng ………….

Giải

Quả cầu bấc lệch càng nhiều (ít), chứng tỏ biên độ dao động của mặt . trống càng lớn (nhỏ), tiếng trống càng to (nhỏ).

Kết luận: Âm phát ra càng to khi biên độ dao động của nguồn âm càng lớn.

C4. Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to hay nhỏ ? Tại sao ?

Giải

Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to. Vì khi gảy mạnh, dây đàn lệch nhiều, tức là biên độ dao động của dây đàn lớn, nên âm phát ra to.

C5. Hãy đo biên độ dao động của điểm giữa sợi dây (điểm M) trong hai trường hợp ở hình 12.3.

Giải

Biên độ dao động của điểm M ở hình trên lớn hơn biên độ dao động của điểm M ở hình dưới (hình 12.3 SGK).

C6. Khi máy thu thanh phát ra âm to, âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa khác nhau thế nào?

Giải

Biên độ dao động của màng loa lớn khi máy thu thanh phát ra âm to.

Biên độ dao động của màng loa nhỏ khi máy thu thanh phát ra âm nhỏ.

C7. Hãy ước lượng độ to của tiếng ồn trên sân giờ ra chơi nằm trong khoảng nào?

Giải

Độ to của tiếng ồn trên sân trường giờ ra chơi nằm trong khoảng từ 50dB đến 70dB.

C. BÀI TẬP VẬN DỤNG

1. Biên độ dao động của vật là:

A. Tốc độ dao động của vật.

B. Vận tốc truyền dao động.

C. Độ lệch lớn nhất khi vật vừa dao động.

D. Tần số dao động của vật.

Giải

Chọn C. Biên độ dao động là độ lệch lớn nhất khi vật vừa dao động.

2. Khi biên độ dao động càng lớn thì:

A. Âm phát ra càng to.

B. Âm phát ra càng nhỏ.

C. Âm càng bổng.

D. Âm càng trầm.

Giải

Chọn A. Khi biên độ dao động càng lớn thì âm phát ra càng to.

3. Vì sao nam giới thường có giọng trầm hơn nữ giới?

A. Vì nam giới khỏe hơn nữ giới.

B. Vì bộ phận phát âm của nam giới dao động chậm hơn của nữ giới.

C. Vì bộ phận phát âm của nam giới dao động nhanh hơn của nữ giới.

D. Cả A và B đều đúng.

Giải

Chọn B. Vì ở bộ phận phát âm của người có dây thanh đới. Dây thanh đới của nam giới dao động chậm hơn của nữ giới, tức là tần số dao động nhỏ hơn nên phát ra âm trầm hơn ở nữ giới. Người khỏe hay yếu không quyết định đến giọng nói trầm hay cao.

4. Gảy vào dây đàn ghi-ta. Em hãy nhận xét khi nào tiếng đàn sẽ phát ra càng lớn?

Giải

Âm phát ra càng lớn nếu gảy càng mạnh, thùng đàn dao động càng mạnh.

5. Phân biệt độ to của âm và độ cao của âm.

Giải

Độ cao (thấp) của âm phụ thuộc vào tần số dao động. Độ to của âm phụ thuộc biên độ dao động. Tần số dao động càng lớn thì âm phát ra càng cao và ngược lại. Biên độ dao động càng lớn thì âm phát ra càng to và ngược lại.

6. Lan chơi ghi-ta:

a. Bạn ấy đã thay đổi độ to của nốt nhạc bằng cách nào?

b. Dao động và biên độ dao động của sợi dây đàn khác nhau như thế nào? Khi bạn ấy gảy mạnh và gảy nhẹ.

c. Dao động của các sợi dây đàn ghi-ta khác nhau như thế nào khi bạn ấy chơi nốt cao và nốt thấp.

Giải

a. Lan đã thay đổi độ to của nốt nhạc bằng cách gảy mạnh vào dây đàn.

b. Khi gãy mạnh dây đàn: dao động của dây mạnh, biên độ dao động của dây lớn âm sẽ phát ra càng to.

c. Khi chơi nốt cao: dao động của sợi dây đàn ghi-ta nhanh. Khi chơi nốt thấp: dao động của dây đàn ghi-ta chậm.

Nguồn website giaibai5s.com