I. Bài tập nhận thức kiến thức mới

– Sự thực bào là hoạt động bảo vệ cơ thể của bạch cầu khi các sinh vật xâm nhập vào một mô nào đó của cơ thể. Thực bào là hiện tượng bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn vào trong tế bào rồi tiêu hoá chúng.

   Những loại bạch cầu thường tham gia thực bào là: bạch cầu trung tính và đại thực bào (được phát triển từ bạch cầu đơn nhân).

– Tế bào B chống lại các kháng nguyên bằng cách tiết kháng thể để vô hiệu hoá các kháng nguyên.

– Tế bào T đã phá huỷ các tế bào nhiễm vi khuẩn, vi rút bằng cách: nhận điện và tiếp xúc với chúng, tiết ra các prôtêin đặc hiệu làm tan màng tế bào nhiễm và tế bào nhiễm bị phá huỷ.

– Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh nào đó.

– Miễn dịch tự nhiên là loại miễn dịch thụ động, chỉ có được sau một lần mắc bệnh nhiễm khuẩn nào đó (bệnh thuỷ đậu, quai bị…).

– Miễn dịch nhân tạo là loại nhiễm dich chủ động, chỉ có được khi ta đã được tiêm phòng vắcxin của một bệnh nào đó (bệnh lao, bệnh sởi, bại liệt…).

II. Bài tập củng cố, hoàn thiện kiến thức

Câu 1. Các tế bào bạch cầu đã tạo nên 3 hàng rào phòng thủ để bảo vệ cơ thể bằng các cơ chế: 

* Thực bào (do bạch cầu trung tính và đại thực bào thực hiện).

• Tiết kháng thể để vô hiệu hoá kháng nguyên (tế bào limphô B thực hiện).

• Phá huỷ các tế bào đã bị nhiễm (tế bào limphô T thực hiện).

Câu 2. Bản thân em đã có miễn dịch với bệnh quai bị từ sự mắc phải bệnh này trước đó. Và với những bệnh lao, bệnh uốn ván, viêm gan B, sởi,… từ sự tiêm phòng.

Câu 3. Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh như: lao, bạch hầu – ho gà – uốn ván, bại liệt, viêm gan B, uốn ván, sởi.

III. Bài tập bổ sung

Câu 1. Cho các ý trả lời:

   Miễn dịch chủ động; Miễn dịch tập nhiễm; Miễn dịch bẩm sinh; Miễn dịch thụ động.

Hãy bổ sung các ý phù hợp vào các số 1, 2, 3, 4 trong bảng dưới đây:

Miễn dịch	Tự nhiên	……..(1)……..	Cơ thể trẻ em lúc mới sinh đã có chất kháng thể chống bệnh sởi nên không bị mắc bệnh sởi.
		……. (2)……	Người bị mắc bệnh: đậu mùa, thương hàn, quai bị, sởi… sau đó một thời gian hoặc cả đời không mắc bệnh này nữa.
	Nhân tạo	……..(3)…….	Tiêm vắcxin phòng bệnh (bạch hầu, uốn ván, bại liệt, ho gà, tả,…)
		……..(4)……..	Tiêm huyết thanh của con vật có chứa kháng thể vào cơ thể người để trị bệnh.

Đáp án:

(1) Miễn dịch bẩm sinh             (2) Miễn dịch tập nhiễm

(3) Miễn dịch chủ động             (4) Miễn dịch thụ động

Câu 2. Miễn dịch là gì? Có mấy loại miễn dịch? Nêu rõ từng loại và lấy ví dụ minh họa?

Đáp án:

* Miễn dịch là khả năng của cơ thể không mắc một số bệnh nào đó.

* Có hai loại miễn dịch:

– Miễn dịch tự nhiên gồm:

+ Miễn dịch bẩm sinh: như bệnh tại gà, lở mồm long móng ở trâu, bò.

+ Miễn dịch tập nhiễm là miễn dịch mà một người nào đó bị nhiễm khuẩn một lần thì sau đó sẽ không mắc lại bệnh đó một lần nữa như: bệnh sởi, thuỷ đậu, quai bị.

– Miễn dịch nhân tạo nghĩa là ta có thể gây cho cơ thể khả năng miễn dịch bằng cách tiêm chủng phòng bệnh như: sởi, lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B.

Câu 3. Các bạch cầu nào đã tạo nên những hàng rào phòng thủ để bảo vệ cơ thể? Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh nào?

Đáp án: 

* 3 hàng rào phòng thủ để bảo vệ cơ thể:

– Vi khuẩn, virut xâm nhập vào cơ thể chưa kịp tiết độc tố đã bị thực bào. (Do bạch cầu mônổ và bạch cầu trung tính đảm nhiệm)

– Virut, vi khuẩn bị vô hiệu hoá bởi các kháng thể do bạch cầu limphô B tiết | ra gây kết kính các kháng nguyên. (Do limphô B đảm nhiệm)

– Tế bào limphô T đã tiếp xúc với các tế bào bị nhiễm, tiết ra các prôtêin đặc hiệu làm tan màng tế bào và tế bào nhiễm bị phá huỷ. (Do limphô T đảm nhiệm)

* Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em 6 loại bệnh: 6 bệnh được tiêm phòng cho trẻ em: lao, bạch hầu – ho gà – uốn ván, bại liệt, viêm gan B, uốn ván, sởi.

Câu 4. Miễn dịch là gì? Thế nào là miễn dịch tự nhiên, miễn dịch nhân tạo? Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh nào?

Đáp án:

* Miễn dịch:

Là khả năng của cơ thể không mắc một số bệnh nào đó.

* Miễn dịch tự nhiên:

– Miễn dịch bẩm sinh:

+ Là khả năng cơ thể không mắc một số bệnh ngay từ lúc vừa mới sinh ra.

+ Do bạch cầu có khả năng diệt vi khuẩn và cơ thể có sẵn chất kháng độc chống vi khuẩn.

– Miễn dịch tập nhiễm:

+ Sau khi đã mắc bệnh một lần thì có thể có khả năng không mắc lại bệnh đó nữa.

+ Do chất kháng độc còn tồn tại từ lần trước trong cơ thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh nên người không bị bệnh hoặc chỉ bệnh nhẹ.

Ví dụ: bệnh thương hàn, đậu mùa, sởi…

* Miễn dịch nhân tạo: là khả năng miễn dịch của cơ thể do con người tạo ra bằng cách tiêm chủng phòng bệnh.

Có 2 loại là:

– Miễn dịch chủ động: khi tiêm vào cơ thể các vi khuẩn đã được làm yếu hoặc chết thì bạch cầu sẽ tạo ra chất kháng độc dự trữ (kháng thể) chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn gây bệnh. Tiêm chủng có tính phòng bệnh…

– Miễn dịch thụ động được tạo thành vài giờ sau khi tiêm nhưng chỉ giữ được tác dụng khoảng vài tuần lễ. Huyết thanh có tính chữa bệnh. 

* Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em 6 loại bệnh: lao, bạch hầu, ho gà uốn ván, bại liệt, viêm gan B, uốn ván, sởi.

Câu 5. Giải thích các khái niệm: sự thực bào của bạch cầu, kháng nguyên, kháng thể và miễn dịch.

Đáp án: Giải thích các khái niệm: sự thực bào của bạch cầu, kháng nguyên, kháng thể và miễn dịch.

* Sự thực bào của bạch cầu: Là khả năng của bạch cầu hình thành chân giả để bắt và nuốt vi khuẩn, các tế bào già yếu, các tế bào chết vào trong tế bào bạch cầu rồi tiêu hoá chúng. 

* Kháng nguyên: Là những phân tử ngoại lai, có nguồn gốc từ vi sinh vật (trên bề mặt của tế bào vi khuẩn, vỏ virut), từ thực vật (các độc tố trong một số cây gây độc), hay từ động vật (nọc độc của ong, rắn, bọ cạp,…). Những phân tử ngoại lai này khi xâm nhập vào cơ thể có khả năng kích thích cơ thể tiết ra kháng thể.

* Kháng thể: Là những phân tử prôtêin do cơ thể tiết ra để chống lại các kháng nguyên xâm nhập.

* Miễn dịch: Là khả năng của cơ thể có thể không nhiễm một hay một số bệnh nào đó, dù sống trong môi trường có tác nhân gây các bệnh đó.

Câu 6. Sự thực bào là gì? Do những loại bạch cầu nào thực hiện? Nêu sự khác nhau về hoạt động bảo vệ cơ thể của tế bào limphô B và tế bào limphô T?

Đáp án:

* Sự thực bào là hiện tượng các bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn vào trong tế bào rồi tiêu hoá chúng.

* Do các loại bạch cầu sau thực hiện:

– Bạch cầu trung tính.

– Đại thực bào (Bạch cầu mônô).

* Sự khác nhau về hoạt động bảo vệ cơ thể của tế bào Limphô B và tế bào Limphô T:

+ Tế bào B đã chống lại các kháng nguyên bằng cách tiết ra các kháng thể, rồi các kháng thể gây kết dính lại các kháng nguyên.

+ Tế bào T đã phá huỷ các tế bào cơ thể nhiễm vi khuẩn, virut bằng cách nhận diện và tiếp xúc chúng, tiết ra các prôtêin đặc hiệu làm tan màng tế bào nhiễm và tế bào nhiễm bị phá huỷ.

Câu 7.

a. Miễn dịch là gì? Nêu sự khác nhau của miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo?

b.Tại sao có người bị bệnh thương hàn, sau khi khỏi thì cả đời không mắc lại bệnh đó nữa? Đây là miễn dịch tự nhiên hay nhân tạo?

Đáp án:

a. Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh nào đó.

Sự khác nhau của miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo: 

Miễn dịch tự nhiên	Miễn dịch nhân tạo
– Tự cơ thể có khả năng không mắc một số bệnh ngay lúc mới sinh hoặc sau một lần mắc bệnh ấy. – Gồm miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch tập nhiễm.	Do con người tạo ra cho cơ thể bằng cách tiêm chủng phòng bệnh hoặc bằng cách tiêm huyết thanh.

b. Miễn dịch tự nhiên: không mắc lại vì bạch cầu đã quen diệt loại vi khuẩn đó; trong máu đã có sẵn loại kháng thể chống vi khuẩn thương hàn.

Nguồn website giaibai5s.com