I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
1. Câu hỏi chuẩn bị bài
| Vấn đề 1. Vì sao prôtêin có tính đa dạng và đặc thù? |
TRẢ LỜI
Tính đặc thù của prôtêin được thể hiện ở thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các axit amin. .
Sự sắp xếp theo những cách khác nhau của hơn 20 loại axit amin tạo ra sự đa dạng của prôtêin.
Đặc điểm cấu trúc theo nguyên tắc đa phân, với đơn phân là hơn 20 loại axit amin đã tạo nên tính đa dạng và đặc thù của prôtêin.
| Vấn đề 2. Tính đặc trưng của prôtêin còn được thể hiện thông qua cấu trúc không gian như thế nào? |
TRẢ LỜI
Tính đặc trưng của prôtêin còn được thể hiện ở cấu trúc bậc 3 (cuộn xếp theo kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin), bậc 4 (số lượng và số loại chuỗi axit amin).
| Vấn đề 3. Vì sao prôtêin dạng sợi là nguyên liệu cấu trúc rất tốt? |
TRẢ LỜI
Prôtêin dạng sợi là nguyên liệu cấu trúc rất tốt vì các vòng xoắn dạng sợi được bện lại với nhau kiểu dây thừng tạo cho sợi chịu lực khỏe hơn.
| Nêu vai trò của một số enzim đối với sự tiêu hóa thức ăn ở miệng và dạ dày. |
TRẢ LỜI
Amilaza trong nước bọt ở khoang miệng biến đổi một phần tinh bột trong thức ăn thành đường mantozơ. Enzim pepsin trong dịch vị dạ dày có tác dụng phân giải chuỗi dài axit amin thành các chuỗi ngắn gồm 3 – 10 axit amin.
| Giải thích nguyên nhân của bệnh tiểu đường. |
TRẢ LỜI
Do sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy (sự thay đổi tỉ lệ bất thường của insulin) dẫn tới tình trạng bệnh tiểu đường.
Insulin có vai trò chuyển hóa đường glucôzơ thành glycogen để dự trữ ở gan cho cơ thể sử dụng khi thiếu hụt. Khi việc sản xuất insulin bị giảm làm cho hàm lượng glucôzơ trong máu tăng lên, lượng này sẽ bị lọc và thải ra ngoài tại thận nên lượng đường trong nước tiểu gia tăng (chứng tiểu đường). Trong khi đó, lượng đường dự trữ thì hạn chế nên cơ thể dễ dàng bị thiếu hụt đường nếu không kịp bổ sung.
2. Ghi nhớ
Prôtêin được cấu tạo chủ yếu bởi các nguyên tố C, H, O, N, là đại phân tử được cấu trúc theo nguyên tắc đa phân, bao gồm hàng trăm đơn phân là axit amin thuộc hơn 20 loại khác nhau. Trình tự sắp xếp khác nhau của hơn 20 loại axit amin này đã tạo nên tính đa dạng của prôtêin. Mỗi phân tử prôtêin không chỉ đặc trưng bởi thành phần và trình tự sắp xếp của các axit amin mà còn đặc trưng bởi cấu trúc không gian, số chuỗi axit amin.
Prôtêin có nhiều chức năng quan trọng: là thành phần cấu trúc của tế bào, xúc tác và điều hòa quá trình trao đổi chất (enzim và hoocmôn), bảo vệ cơ thể (kháng thể), vận chuyển, cung cấp năng lượng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Câu 1. Tính đa dạng và tính đặc thù của prôtêin do yếu tố nào xác định?
Hướng dẫn trả lời:
Prôtêin cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, bao gồm hàng trăm đơn phân là axit amin. Có hơn 20 loại axit amin khác nhau, do cách sắp xếp khác nhau của hơn 20 loại axit amin này đã tạo nên tính đa dạng của prôtêin.
Còn tính đặc thù của prôtêin được quy định bởi thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các axit amin. Ngoài ra tính đặc thù của prôtêin còn được thể hiện qua cấu trúc không gian của nó (cấu trúc không gian gồm bậc 1, bậc 2, bậc 3, bậc 4).
Câu 2. Vì sao nói prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể?
Hướng dẫn trả lời:
Prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể vì prôtêin là thành phần cấu trúc của tế bào, xúc tác và điều hòa các quá trình trao đổi chất, bảo vệ cơ thể, vận chuyển và cung cấp năng lượng,… liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào
Câu 3. Bậc cấu trúc nào sau đây có vai trò chủ yếu xác định tính đặc thù của prôtêin?
a) Cấu trúc bậc 1
b) Cấu trúc bậc 2
c) Cấu trúc bậc 3
d) Cấu trúc bậc 4
Đáp án: a.
Câu 4. Prôtêin thực hiện được chức năng của mình chủ yếu ở những bậc cấu trúc nào sau đây?
a) Cấu trúc bậc 1
b) Cấu trúc bậc 1 và bậc 2
c) Cấu trúc bậc 2 và bậc 3
d) Cấu trúc bậc 3 và bậc 4
Đáp án: d.