1. TÌNH HÌNH VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX Câu hỏi: Nêu những nét chính về tình hình kinh tế, xã hội Việt Nam giữa thế kỉ XIX

Trả lời câu hỏi Giữa thế kỉ XIX, tình hình kinh tế, xã hội Việt Nam rơi vào khủng | hoảng nghiêm trọng:

+ Bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương trở nên mục ruỗng. + Nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đình trệ. + Tài chính cạn kiệt. + Đời sống nhân dân vô cùng khó khăn. + Mâu thuẫn giai cấp và mâu thuẫn dân tộc ngày càng gay gắt thêm.

Câu hỏi: Phong trào khởi nghĩa nông dân chống triều đình phong | kiến trong nửa cuối thế kỉ XIX diễn ra như thế nào?

| Trả lời câu hỏi Phong trào khởi nghĩa nông dân lại tiếp tục bùng nổ dữ dội trong nửa cuối thế kỉ XIX như: | + Năm 1862, Nguyễn Thịnh (Cai Tổng Vàng) nổi dậy ở Bắc Ninh. . .

+ Tháng 9-1862, đồng bào Thổ, dưới sự chỉ huy của Nông Hùng Thạc, nổi dậy ở Tuyên Quang.

+ Cuộc bạo loạn của Tạ Văn Phụng ở vùng ven biển (1861-1865) • + Đặc biệt là cuộc khởi nghĩa của binh lính và dân phu ngay tại kinh đô Huế năm 1866 với sự tham gia của một số sĩ phu, quan lại quý tộc. Câu hỏi: Nguyên nhân nào làm cho Việt Nam rơi vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng như vậy?

Trả lời câu hỏi Vào những năm 60 của thế kỉ XIX, trong khi thực dân Pháp ráo riết mở rộng cuộc chiến tranh xâm lược Nam Kì, chuẩn bị tấn công đánh chiếm cả nước ta thì triều đình Huế vẫn tiếp tục thực hiện các chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời, lạc hậu khiến cho kinh tế, xã hội Việt Nam rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng. II. NHỮNG ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH Ở VIỆT NAM VÀO NỬA CUỐI

THẾ KỈ XIX Câu hỏi: Bối cảnh nào khiến các sĩ phu tiến bộ đưa ra những đề nghị cải cách?

| Trả lời câu hỏi Đứng trước tình trạng đất nước ngày càng nguy nan và xuất phát từ lòng yêu nước, thương dân, muốn cho nước nhà giàu mạnh, có thể đương đầu với cuộc tấn công ngày càng dồn dập của kẻ thù, một số quan lại, sĩ phu yêu nước thức thời đã mạnh dạn đưa ra những đề nghị, yêu cầu đổi mới công việc nội trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa của nhà nước phong kiến. .. Câu hỏi: Nêu những nội dung chính của những đề nghị cải cách của các sĩ phu, quan lại.

Trả lời câu hỏi + Năm 1869, Trần Đình Túc và Nguyễn Văn Tế xin mở cửa biển Trà Lí (Nam Định), Đinh Văn Điền xin đẩy mạnh việc khai khẩn ruộng hoang và khai mỏ, phát triển buôn bán, chấn chỉnh quốc phòng.

+ Năm 1872, Viện Thương Bạc xin mở bạ cửa biển ở miền Bắc và miền Trung để thông thương với bên ngoài.

+ Đặc biệt, từ năm 1863 đến 1871, Nguyễn Trường Tộ đã kiên trì gửi lên triều đình 30 bản điều trần, đề cập đến một loạt vấn đề như chấn chỉnh bộ máy quan lại, phát triển công, thương nghiệp và tài chính, chỉnh đốn võ bị, mở rộng ngoại giao, cải tạo giáo dục…

+ Ngoài ra, vào các năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch còn dâng hai bản “Thời vụ sách” lên vua Tự Đức, đề nghị chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ đất nước.. Câu hỏi: Giới thiệu đôi nét về Nguyễn Trường Tộ và nhận xét về . những đề nghị cải cách của ông.

• Trả lời câu hỏi + Nguyễn Trường Tộ sinh ra trong một gia đình Nho học theo đạo Thiên Chúa. Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh nhưng do chính sách kì thị những người theo đạo nên không được dự thi. Theo Giám mục Gô-chi-ê(Gauthies), Nguyễn Trường Tộ đã sang Pháp, ở lại Pa-ri 2 năm, tranh thủ học tập, quan sát, nhờ vậy vốn kiến thức của ông được tích luỹ và mở rộng.

+ Ông trở về Việt Nam làm thông ngôn cho Pháp nhưng vẫn nặng lòng với nước. Từ năm 1863 đến năm 1871, ông liên tiếp dâng các bản điều trần lên triều đình.

Câu hỏi: Em có nhận xét gì về những đề nghị cải cách của

Nguyễn Trường Tộ?

Trả lời câu hỏi + Hệ thống đề nghị cải cách của Nguyễn Trường Tộ rất toàn diện, đề cập đến nhiều vấn đề: kinh tế, chính trị, pháp luật, tôn giáo. | + Trong số những đề nghị, có đề nghị có thể thực hiện ngay được như thay đổi chính kiến, thay đổi quan niệm, khai thác nguồn lực của nước, của dân, chấn chỉnh giáo dục..

+ Những vấn đề này không đòi hỏi quá nhiều của cải, tiền bạc, mà chỉ cần lòng quyết tâm cao vì sự nghiệp đổi mới đất nước. III. KẾT CỤC CỦA CÁC ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH Câu hỏi: Vì sao các đề nghị cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ | XIX không thực hiện được?

Trả lời câu hỏi Các đề nghị cải cách ở nước ta cuối thế kỉ XIX không thực hiện được vì Triều đình nhà Nguyễn bảo thủ, không muốn thay đổi hiện trạng của

t nước. Tuy bất lực trước những khó khăn của đất nước nhưng họ vẫn từ chối mọi cải cách, kể cả những cải cách hoàn toàn có khả năng thực

hiện được, gây trở ngại cho việc phát triển những nhân tố mới của xã hội. Vì vậy, làm cho đất nước luẩn quẩn trong vòng lạc hậu, bế tắc của chế độ phong kiến đương thời. . Câu hỏi: Các đề nghị cải cách cuối thế kỉ XIX có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời câu hỏi + Các đề nghị cải cách vào cuối thế kỉ XIX tuy không được thực hiện nhưng đã gây được tiếng vang lớn – dám tấn công vào những tư tưởng phong kiến bảo thủ, lỗi thời, đồng thời nó cũng phản ảnh nhận thức mới của những người Việt Nam yêu nước có tri thức và thức thời. • + Những tư tưởng cải cách này đã góp phần vào việc chuẩn bị cho sự ra đời của phong trào Duy tân ở Việt Nam vào đầu thế kỉ XX. Câu hỏi: Hoàn thành bảng thống kê về các đề nghị cải cách của

các sĩ phu, quan lại yêu nước ở Việt Nam cuối thế kỉ XX.

Thời gian. Người đề xướng. Nội dung cải cách

Trả lời câu hỏi

–

1872

Thời gian Người đề xướng – Nội dung cải cách 1868 – Trần Đình Túc | |- Xin mở cửa biển Trà Lí (Nam

và Nguyễn Huy Tế | Định). – Đinh Văn Điền – Đẩy mạnh khai khẩn ruộng hoang,

phát triển buôn bán, chấn chỉnh quốc

phòng. .. Viện Thương Bạc Xin mở ba cửa biển ở miền Trung và

miền Bắc để thông thương với bên

ngoài. 1863 – 1871 | Nguyễn Trường Tộ ( 30 bản điều trần: Chấn chỉnh bộ máy

quan lại, phát triển công, thương và tài chính, chỉnh đốn vẽ bị, mở rộng

ngoại giao, cải tổ giáo dục, 1877 – 1882 | Nguyễn Lộ Trạch | Chấn chỉnh dân khí, khai thông dân

trí, bảo vệ đất nước.