I. Mục đích – yêu cầu

– Hiểu được mục đích, yêu cầu và tầm quan trọng của thao tác lập luận bình luận.

– Giúp học sinh nắm được những nguyên tắc và cách thức cơ bản của bình luận.

– Vận dụng những hiểu biết về lập luận bình luận vào việc giải đáp các bài tập trong sách giáo khoa và quan trọng hơn là có thể viết được một số bài bình luận về những vấn đề nóng bỏng chốn học đường.

II. Luyện tập

Bài tập 1. Viết một bài văn bình luận để tham gia diễn đàn do Đoàn thanh niên nhà trường tổ chức với đề tài: “Lời ăn tiếng nói của một học sinh văn minh, thanh lịch”.

1. Những công việc cần chuẩn bị

– Đối với yêu cầu đưa ra như trên, bài viết nên là một bài bình luận vì tham gia diễn đàn tức là tự do trình bày ý kiến của cá nhân mình trước những vấn đề nóng bỏng của học sinh hiện nay. Đã là ý kiến riêng thì tất nhiên khi chúng ta nêu lên vấn đề cần kèm theo những nhận xét, đánh giá về vấn đề đó: tích cực hay tiêu cực, đúng hay sai… tức là chúng ta phải bàn luận vấn đề đặt ra; và đã là diễn đàn thì cần có những tranh luận để làm sáng tỏ vấn đề đã nêu. Do đó, không có kiểu bài nào phù hợp hơn là sử dụng kiểu bài văn bình luận. 

– Chọn đề tài: có nhiều đề tài để chúng ta lựa chọn. Tùy theo sở thích, những điều tâm đắc, am hiểu nhất mà các em có thể chọn cho mình một vấn đề riêng. Bài viết tốt nhất là nên chọn những vấn đề mà hiện nay đang có nhiều ý kiến tranh luận khác nhau để bài viết thêm sinh động, hấp dẫn và có sức thuyết phục cao. Dưới đây, chúng tôi xin đưa ra một vấn đề cụ thể để hướng dẫn các em những ý chính cần nêu về hiện tượng nói tục của học sinh trong nhà trường để các em tham khảo.

– Dàn bài của bài viết theo các phần cụ thể như sau:

• Nêu vấn đề cần bình luận

• Đánh giá vấn đề cần bình luận: đưa ra nhiều ý kiến khác nhau nhìn nhận về vấn đề trên, sau đó chúng ta đưa ra ý kiến của bản thân và những lập luận để bảo vệ ý kiến đó.

• Bàn về vấn đề cần bình luận: nêu lên ý nghĩa của vấn đề; đồng thời có thể nêu ra một số giải pháp để chống hoặc phòng chống vấn đề đã nêu.

2. Vận dụng các công đoạn viết một bài bình luận vào việc xây dựng dàn bài nói về hiện tượng nói tục của học sinh trong nhà trường.

– Xác định đề tài cần bình luận trong bài: đó là hiện tượng nói tục ở học sinh, đặc biệt là học sinh nam trong nhà trường phổ thông (các em có thể vào bài bằng cách đặt ra một tình huống giả sử để làm nổi bật lên hiện tượng nói tục).

– Đánh giá về hiện tượng nói tục:

• Đa phần các ý kiến đều cho rằng đây là một thói quen xấu, không văn minh lịch sự, không phù hợp với học sinh nói chung và con người trong đời sống nói riêng.

• Cũng có ý kiến tỏ ra cảm thông vì cho rằng hiện tượng nói tục ở học sinh nhiều khi chỉ là thói quen, chứ đó không phải là bản chất của con người; nhiều khi một số học sinh do sống trong những môi trường xấu, hằng ngày nghe thấy những lời xấu mà quen miệng lúc nào không hay…

• Đưa ra ý kiến của bản thân mình: đồng ý với quan điểm nào? Hoặc có ý kiến khác như thế nào? Đưa ra những lập luận để bảo vệ ý kiến của mình.

– Bàn về hiện tượng nói tục:

• Nói tục lâu ngày sẽ trở thành thói quen. Điều này có ảnh hưởng xấu như thế nào đối với bản thân người nói và có ảnh hưởng như thế nào đối với lối sống văn minh mà chúng ta đang thực hiện?

• Trong trường phổ thông, để chống lại hiện tượng nói tục, chúng ta đề ra những giải pháp như thế nào? Ví dụ như khi phát hiện ra những bạn nói tục, chúng ta sẽ có biện pháp xử lí ra sao? (có thể đề xuất một số hình phạt vừa có tác dụng khiến cho những học sinh đó nhận ra sai, thấy xấu hổ nên tự nguyện sửa đổi, vừa có tác dụng răn đe những học sinh khác)

Bài tập 2. Yêu cầu chúng ta dựa vào những vấn đề gợi ý để tự mình lựa chọn một vấn đề hoặc đề tài xã hội hoặc đề tài văn học để viết thành một bài bình luận.

   Dưới đây là một số đề tài để các em lựa chọn:

– Vấn đề bệnh thành tích trong học tập và thi cử.

– Lối sống theo thời thượng của thanh niên hiện nay.

– Tư tưởng nhân đạo trong các tác phẩm văn học: Chí Phèo, Lão Hạc, Hai đứa trẻ…

– Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm.

– Vấn đề ô nhiễm môi trường. 

– Vai trò của thông tin với cuộc sống con người trong xã hội hiện nay.

– Vấn đề phòng chống tham nhũng

Nguồn website giaibai5s.com