HƯỚNG DẪN

 Nhiều người đọc cho rằng có một chủ đề ánh sáng trong truyện ngắn Hai đứa trẻ. Đó là một ý tưởng có cơ sở về nhiều mặt. Không gian truyện ngắn Hai đứa trẻ là một không gian nhiều bóng tối. Khi đêm về, Liên đã có ấn tượng là “Tối hết cả, con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hơn nữa”; rồi khi chuyến tàu băng qua, ấn tượng còn lại trong Liên cũng là một phố huyện “tịch mịch và đầy bóng tối”. Ánh sáng có xuất hiện chẳng trong truyện thì rất nhiều lần cũng để nói lên sự có mặt của bóng tối. Chẳng hạn, chút ánh sáng chỉ đủ chiếu sáng một vùng đất nhỏ của ngọn đèn con ở hàng nước của chị Tí với bảy lần hiện lên như đánh dấu một tiêu điểm của đời sống văn minh tội nghiệp của phố huyện nghèo trong truyện, cái bếp lửa nhỏ nhoi của bác Siêu,… Cả ánh sáng tưng bừng của đoàn tàu – thứ ánh sáng đủ sức bật lên cả một kí ức đầy đèn, đầy ánh sáng của Hà Nội trong tâm hồn Liên cũng là một sự phản chiếu bóng tối của một hiện tại tăm tối của phố huyện mà nhân vật của Thạch Lam đang phải sống. Niềm khao khát ánh sáng là một mỏi mong có thật và da diết trong các nhân vật của Thạch Lam trong truyện ngắn Hai đứa trẻ. Niềm khao khát đó nhiều lần dội lên trong tâm hồn nhân vật chính qua những ý tưởng không thể kìm nén: “Hà Nội nhiều đèn quá!”, rồi “Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực, vui vẻ và huyên náo”. Ánh sáng rực rỡ trên những ngọn đèn và ánh sáng rạng rỡ trên những cuộc đời ấy xứng đáng được có mặt trong chủ đề đầy nhân văn của truyện Hai đứa trẻ.