HƯỚNG DẪN

Bài ca ngắn đi trên bãi cát có những thành công về nghệ thuật, thể hiện tài thơ của một con người từng được tôn vinh là: “Thần Siêu, thánh Quát”. 

– Hình tượng bãi cát và hình tượng người đi trên bãi cát vừa mang nghĩa thực, vừa mang nghĩa biểu tượng là một sáng tạo độc đáo của tác giả. Thơ văn thường dùng hình ảnh con đường và người đi đường để biểu tượng cho con đường vất vả, gian nan, nhiều khó khăn thử thách… Nhưng đó thường là con đường núi non hiểm trở hoặc con đường sông biển nhiều thác ghềnh, sóng to gió lớn… Với Bài ca ngắn đi trên bãi cát, từ những quan sát và trải nghiệm thực tế Cao Bá Quát đã sáng tạo một hình tượng mới để nói về con đường vất vả, gian nan những bế tắc và tâm trạng bị phần của kẻ sĩ chưa tìm được lối đi trong hoàn cảnh của chế độ phong kiến. 

– Hình tượng nhân vật trữ tình trong bài thơ được soi dọi từ nhiều phía, bộc lộ những tâm trạng khác nhau. Khi được khách quan hoá: Lữ khách trên đường nước mắt rơi. Khi tự phân thân đối thoại với chính mình: (Anh) không học được tiên ông phép ngủ – Trèo non lội suối giận khôn nơi! Khi tự bộc lộ bằng lời cảm thán hoặc lời tư vấn: Bãi cát dài, bãi cát dài ơi – Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt, Anh đang làm chi trên bãi cát. Chính điều này làm cho hình tượng người đi trên bãi cát không đơn giản, một chiều mà phong phú, đa chiều. 

– Với Bài ca ngắn đi trên bãi cát, thơ có thể đã được vận dụng một cách sáng tạo. Cấu trúc, nhịp điệu và vần điệu câu thơ được sử dụng khá tự do, linh hoạt. Câu tuy có độ dài ngắn khác nhau, có từng cặp đối xứng với số lượng chứ không dắt nhau, khi 5 chữ, khi 7 chữ, lúc 8 chữ. Nhịp thơ cũng thay đổi linh hoạt cụ thể là 2/3 (trường sa / phục trường sa), 3/5 (Quân bất học / tiên gia mĩ thụy ông), 4/3 (Phong tiền tửu điếm / hữu mĩ tửu). Nhịp điệu, vần điệu câu thơ trúc trắc, gồ ghề vừa diễn tả tâm trạng bi phẫn, vừa diễn tả con đường gập ghềnh, khó đi của những bước chân trên bãi cát dài tượng trưng cho con cường công danh đáng chán ghét, con đường đời nhục nhằn, vất vả.