I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
1. Câu hỏi chuẩn bị bài
| Thảo luận vai trò của rừng trong việc bảo vệ và chống xói mòn đất, bảo vệ nguồn nước như thế nào? |
TRẢ LỜI
2. Ghi nhớ
Trái Đất của chúng ta chia ra nhiều vùng với các kiểu hệ sinh thái khác nhau, là cơ sở cho sự đa dạng của các loài sinh vật. Các hệ sinh thái quan trọng cần được bảo vệ là hệ sinh thái rừng, hệ sinh thái biển, hệ sinh thái nông nghiệp.
Có nhiều phương pháp bảo vệ hệ sinh thái rừng, ví dụ: xây dựng kế hoạch khai thác ở mức độ hợp lí; xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia; phòng chống cháy rừng; vận động đồng bào dân tộc định canh, định cư; trồng rừng; tăng cường công tác giáo dục về bảo vệ rừng…
– Bảo vệ hệ sinh thái biển trước hết cần có kế hoạch khai thác tài nguyên biển ở mức độ vừa phải, bảo vệ và nuôi trồng các loài sinh vật biển quý hiếm, đồng thời chống ô nhiễm môi trường biển…
Biện pháp duy trì sự đa dạng của các hệ sinh thái nông nghiệp là bên cạnh bảo vệ cần phải cải tạo các hệ sinh thái để đạt năng suất và hiệu quả cao.
Mỗi quốc gia và mọi người dân đều phải có trách nhiệm bảo vệ các hệ sinh thái, góp phần bảo vệ môi trường sống trên Trái Đất.
- HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Câu 1. Hãy nêu các hệ sinh thái chủ yếu trên Trái Đất, lấy ví dụ.
Hướng dẫn trả lời:
Có hai kiểu hệ sinh thái chủ yếu trên Trái Đất đó là hệ sinh thái trên cạn và hệ sinh thái dưới nước.
– Hệ sinh thái trên cạn bao gồm các hệ sinh thái rừng, hệ sinh thái rừng, hệ sinh thái thảo nguyên, hệ sinh thái hoang mạc, các hệ sinh thái nông nghiệp vùng đồng bằng, hệ sinh thái núi đá vôi.
– Hệ sinh thái dưới nước gồm: hệ sinh thái nước mặn và hệ sinh thái nước ngọt. Hệ sinh thái nước mặn như hệ sinh thái vùng biển khơi, hệ sinh thái vùng ven bờ (rừng ngập mặn, đầm phá ven biển, rặng san hô…). Còn hệ sinh thái nước ngọt gồm hệ sinh thái nước chảy (hệ sinh thái sông, suối), hệ sinh thái nước đứng (hệ sinh thái hồ, ao).
Câu 2. Vì sao cần bảo vệ hệ sinh thái rừng? Nêu biện pháp bảo vệ.
Hướng dẫn trả lời:
Ở Việt Nam, rừng chiếm một diện tích khá lớn, gồm rất nhiều loại rừng như rừng rậm nhiệt đới, rừng núi đá vôi… Hiện nay rừng đang bị khai thác nhiều, làm diện tích rừng thu hẹp dần. Rừng là môi trường sống của nhiều loài sinh vật, cung cấp thức ăn cho sinh vật là lá phổi xanh của nhân loại, rừng điều hòa khí hậu chống rửa trôi xói mòn, giữ vững cân bằng sinh thái. Bảo vệ rừng chính là bảo vệ các loài sinh vật, điều hòa khí hậu, giữ cân bằng sinh thái của Trái Đất. Biện pháp bảo vệ hệ sinh thái rừng:
+ Xây dựng kế hoạch để khai thác nguồn tài nguyên rừng ở mức độ phù hợp, góp phần bảo vệ tài nguyên rừng.
+ Xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn Quốc Gia, góp phần bảo vệ rừng, nhất là rừng đầu nguồn.
+ Trồng rừng để giảm áp lực sử dụng tài nguyên rừng quá mức.
+ Phòng chống cháy rừng, tạo ý thức toàn dân tham gia bảo vệ rừng.
+ Vận động đồng bào dân tộc ít người định canh, định cư để hạn chế mức độ khai thác, không khai thác quá mức làm cạn kiệt nguồn tài nguyên.
+ Phát triển dân số hợp lí, hạn chế di dân tự do, giữ cân bằng sinh thái, bảo vệ nguồn gen quý đang trên con đường tuyệt chủng.
+ Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục bảo vệ rừng, góp phần phục hồi các hệ sinh thái bị thoái hóa, chống xói mòn đất và tăng nguồn nước.
Câu 3. Vì sao cần bảo vệ hệ sinh thái biển? Nêu biện pháp bảo vệ.
Hướng dẫn trả lời:
Biển là hệ sinh thái khổng lồ, các loài trong hệ sinh thái biển rất phong phú, là nguồn thức ăn rất giàu đạm. Hiện nay mức độ khai thác tài nguyên sinh vật biển tăng quá nhanh, nhiều loài sinh vật biển có nguy cơ bị cạn kiệt. Do vậy chúng ta phải có biện pháp bảo vệ kịp thời.
Các biện pháp bảo vệ hệ sinh thái biển: muốn bảo vệ hệ sinh thái biển ta cần có kế hoạch khai thác tài nguyên biển một cách hợp lí. Kết hợp nuôi trồng thủy sản. Bảo vệ nơi cư trú của sinh vật biển, tránh làm ô nhiễm nguồn nước, nơi sinh sống của nhiều sinh vật biển.
Câu 4. Hãy chứng minh rằng nước ta là nước có hệ sinh thái nông nghiệp phong phú. Cần làm gì để bảo vệ sự phong phú của các hệ sinh thái đó?
Hướng dẫn trả lời:
Nước ta có nhiều vùng sinh thái nông nghiệp. Mỗi vùng sinh thái có khác biệt nhau. Trên những vùng sinh thái đó, người ta gieo trồng nhiều loài cây khác nhau nhằm cung cấp lương thực, thực phẩm nuôi sống con người. Vùng núi phía Bắc người ta gieo trồng cây công nghiệp và trồng lúa nương. Vùng trung du phía Bắc trồng chè. Vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng chủ yếu trồng lúa nước. Vùng Tây Nguyên trồng chè, cao su, cà phê. Còn vùng đồng bằng Châu thổ sông Cửu Long trồng lúa nước. Sự đa dạng về các hệ sinh thái nông nghiệp đảm bảo sự phát triển ổn định về kinh tế cũng như môi trường của đất nước.
Biện pháp bảo vệ hệ sinh thái nông nghiệp, duy trì sự đa dạng của các hệ sinh thái chủ yếu, cần phải kết hợp biện pháp bảo vệ với việc cải tạo các hệ sinh thái để đạt năng suất và hiệu quả cao.