I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
1. Câu hỏi chuẩn bị bài
| Vấn đề 1. Hoàn thành bảng 54.1. Các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí |
| Hoạt động | Nhiên liệu bị đốt cháy |
| 1. Giao thông vận tải Ôtô, Máy bay Xe lửa |
Xăng, dầu, ..,. Than đá, xăng dầu |
| 2. Sản xuất công nghiệp Các nhà máy |
Than đá, xăng dầu |
| 3. Trong sinh hoạt Trong gia đình |
Củi, than, khí đốt, dầu lửa, … |
| Vấn đề 2. Quan sát hình 54.2 trang 162 SGK và cho biết: – Các hóa chất bảo vệ thực vật và các chất độc hóa học thường tích tụ ở những môi trường nào? |
TRẢ LỜI
Các hóa chất bảo vệ thực vật và chất hóa học thường tích tụ trong đất, hồ ao nước ngọt, đại dương và phân tán trong không khí, bám và ngấm vào cơ thể sinh vật.
| – Mô tả con đường phát tán các loại hóa chất đó. |
TRẢ LỜI
(con đường phát tán theo mũi tên trong hình vẽ 54.2 SGK)
Hóa chất độc theo nước mưa ngấm xuống đất, làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Hóa chất độc theo nước mưa chảy vào ao hồ, một phần hòa tan trong hơi nước và bốc hơi vào không khí.
Hóa chất độc theo nước mưa chảy vào đại dương, một phần hòa tan trong hơi nước và bốc hơi vào không khí.
Hóa chất độc trong không khí theo nước mưa phân tán đi khắp nơi trên mặt đất.
| Vấn đề 3. Hoàn thành bảng 54.2 trang 164 SGK. |
Bảng 54.2. Các chất thải rắn gây ô nhiễm
| Tên chất thải | Hoạt động thải ra chất thải |
| – Giấy vụn – Rác thải – Túi Nilon – Hồi vữa xây nhà – Bông băng y tế |
– Sinh hoạt, sản xuất công nghiệp – Sinh hoạt – Sinh hoạt – Xây dựng – Hoạt động của bệnh viện, cơ sở y tế |
| Vấn đề 4. Quan sát hình 54.5 trang 164 SGK và trả lời các câu hỏi sau: – Nguyên nhân của bệnh giun sán. – Các cách phòng tránh bệnh sốt rét. – Nguyên nhân dẫn tới mắc các bệnh tả, lị? |
TRẢ LỜI
– Nguyên nhân của bệnh giun sán là ăn thức ăn không nấu chín, không rửa sạch có mang mầm bệnh như trứng giun, ấu trùng sán…
– Phòng trừ sốt rét, tiêu diệt muỗi mang kí sinh trùng sốt rét bằng nhiều cách như: diệt bọ gậy, giữ cho nơi ở luôn thoáng đãng sạch sẽ, giữ vệ sinh nguồn nước để muỗi không sinh sản… và đi ngủ phải mắc màn.
– Nguyên nhân dẫn tới mắc các bệnh tả, lị là do ăn thức ăn không vệ sinh, bị nhiễm các sinh vật gây bệnh như vi khuẩn E.coli…
2. Ghi nhớ
Có nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường: ô nhiễm do thải các khí độc vào bầu khí quyển, ô nhiễm do thuốc bảo vệ thực vật và hóa chất độc, ô nhiễm do các chất phóng xạ, ô nhiễm do các chất thải lỏng và rắn, ô nhiễm do các tác nhân sinh học…
Ô nhiễm môi trường chủ yếu do các hoạt động của con người gây ra như việc đốt cháy nhiên liệu (củi, than, dầu mỏ, khí đốt…), trong công nghiệp giao thông vận tải và đun nấu… và do một số hoạt động của tự nhiên như núi lửa, lũ lụt..
Các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, diệt nấm… dùng không đúng cách và dùng quá liều lượng sẽ có tác động bất lợi tới toàn bộ hệ sinh thái và ảnh hưởng tới sức khỏe của con người.
Ô nhiễm môi trường tạo điều kiện cho nhiều loại sinh vật gây bệnh cho người và động vật phát triển. Mỗi người cần phải tích cực chống ô nhiễm môi trường để phòng bệnh.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Câu 1. Những hoạt động nào của con người gây ô nhiễm môi trường?
Hướng dẫn trả lời:
Có nhiều hoạt động của con người gây ô nhiễm môi trường trong sinh hoạt hằng ngày, việc đốt cháy nguyên liệu trong các gia đình như đun than, củi, dầu mỏ khí đốt, các chất thải trong sinh hoạt, các chất thải của bệnh viện, đặc biệt là các chất thải có nhiễm phóng xạ do các vụ thử vũ khí hạt nhân gây ra. Việc phun thuốc bảo vệ thực vật như thuốc trừ sâu, diệt cỏ, diệt nấm không đúng liều lượng và quy cách, rồi các chất độc hóa học do chiến tranh, các chất thải của các nhà máy, xí nghiệp, giao thông vận tải đã thải vào không khí nhiều loại khí độc như CO, CO2, SO2… Hậu quả của các hoạt động trên gây nên ô nhiễm môi trường, làm suy thoái hệ sinh thái, có hại đến sức khỏe của con người.
Câu 2. Tác hại của ô nhiễm môi trường là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Ô nhiễm môi trường gây tác hại đến đời sống của con người và các sinh vật khác, tạo điều kiện cho nhiều loài vi sinh vật gây bệnh phát triển. Ví dụ: Khói, bụi từ hoạt động vận tải và sản xuất công nghiệp gây bệnh phổi.
|Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách có tác động bất lợi tới toàn bộ hệ sinh thái, ảnh hưởng tới sức khỏe của con người. Năng lượng nguyên tử và các chất phóng xạ có khả năng gây đột biến người và sinh vật, gây ra một số bệnh di truyền, bệnh ung thư.
Ô nhiễm môi trường còn góp phần làm suy thoái các hệ sinh thái, môi trường sống của người và sinh vật.
Câu 3. Hãy lấy ví dụ minh họa:
– Chất thải từ các nhà máy làm ảnh hưởng tới môi trường tự nhiên
– Rác thải sinh hoạt gây ô nhiễm môi trường
– Mạch nước ngầm bị ô nhiễm
Hướng dẫn trả lời:
Nước thải từ nhà máy sản xuất bột ngọt Vedan thải ra sông Thị Vải làm chết rất nhiều cá và sinh vật thủy sinh.
Kênh Nhiêu Lộc, Thị Nghè trước đây thường xuyên bị người dân sống quanh đó vứt rác xuống dẫn đến ô nhiễm nghiêm trọng và bị tắc dòng chảy.
Bãi rác Đông Thạnh, Hóc Môn sau nhiều năm chôn lấp đã làm ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm của các khu vực lân cận.
Câu 4. Hãy cho biết nguyên nhân của việc ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật sau khi ăn rau và quả.
Hướng dẫn trả lời:
Nguyên nhân của việc ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật do ăn rau, quả: – Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy cách.
– Không tuân thủ quy định thời gian thu hoạch rau quả sau phun thuốc bảo vệ thực vật.