1. NHẬT BẢN SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT Câu hỏi: Nêu những nét chính về tình hình kinh tế nước Nhật sau | Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Trả lời câu hỏi Tình hình kinh tế nước Nhật sau Chiến tranh thế giới thứ nhất:

+ Trong vòng 5 năm (1914-1919), sản lượng công nghiệp của Nhật Bản tăng gấp 5 lần. Sau chiến tranh, nhiều công ti mới xuất hiện, mở rộng sản xuất và xuất khẩu hàng hóa ra các thị trường châu Á.

+ Tuy nhiên, nền nông nghiệp không có gì thay đổi, những tàn dư phong kiến còn tồn tại nặng nề ở nông thôn. Giá thực phẩm, nhất là giá gạo, tăng cao làm cho cuộc sống nhân dân rất khó khăn. Đặc biệt là trận động đất lớn tháng 9-1923 làm cho thủ đô Tô-ki-ô hầu như sụp đổ hoàn toàn. . . Câu hỏi: Quan sát hình 70 (SGK trang 96), em hãy cho biết hậu

quả của trận động đất ở Tô-bi-ô đối với nền kinh tế Nhật Bản nói riêng và với nước Nhật nói chung.

Trả lời câu hỏi Trận động đất (9-1923) ở Tô-ki-ô gây ra những tổn thất nặng nề. Trận động đất đã làm cho khoảng 140.000 người chết hoặc mất tích trong những đống đổ nát. Thủ đô Tô-ki-ô hầu như sụp đổ hoàn toàn. Nhiều khu vực khác cũng bị thiệt hại nặng. Công nghiệp đóng tàu – một trong những ngành công nghiệp quan trọng của Nhật Bản bị phá hủy một phần lớn, hàng tỉ đô la và tài sản bị tiêu tan. Câu hỏi: Tình hình nước Nhật trong những năm 1918 – 1929 có điểm gì giống và khác so với nước Mỹ trong cùng thời gian này?

Trả lời câu hỏi – Giống nhau: Cùng là nước thắng trận, thu được nhiều lợi không bị mất mát gì nhiều, chiến tranh không lan đến nước Nhật nên có điều kiện hòa bình để phát triển.

1 – Khác nhau: Kinh tế nước Mĩ phát triển cực kì nhanh chóng do cải

tiến kĩ thuật. Thực hiện phương pháp sản xuất dây chuyền, tăng cường tốc độ bóc lột công nhân và các tầng lớp nhân dân lao động trong nước. Trong khi đó Nhật Bản chỉ phát triển trong một vài năm đầu rồi lại lâm vào khủng hoảng, công nghiệp chưa có sự cải thiện đáng kể, nông nghiệp trì trệ lạc hậu, kinh tế phát triển chậm chạp, bấp bênh. Câu hỏi: Đảng Cộng sản Nhật Bản được thành lập trong bối cảnh lịch sử như thế nào?

| Trả lời câu hỏi + Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Nhật Bản là nước thứ hai (sau Mĩ) thu được nhiều lợi và không mất mát gì. Tuy vậy, nền kinh tế của Nhật Bản tăng trưởng không đều, không ổn định, mất cân đối giữa công

nghiệp và nông nghiệp ảnh hưởng đến toàn xã hội… . + Trong những năm sau chiến tranh, do giá cả sinh hoạt đắt đỏ, đời sống vật chất khó khăn, giá gạo tăng hàng ngày… đã làm bùng nổ phong trào đấu tranh đánh chiếm các kho gạo của quần chúng nhân dân – được gọi là cuộc “bạo động lúa gạo” lôi cuốn 10 triệu người tham gia.

+ Phong trào bãi công của công nhân cũng diễn ra sôi nổi. . + Trong bối cảnh trên, tháng 7-1922, Đảng Cộng sản Nhật Bản được thành lập và trở thành lực lượng lãnh đạo phong trào công nhân.

1. NHẬT BẢN TRONG NHỮNG NĂM 1929 – 1939 Câu hỏi: Cuộc khủng hoảng kinh tế (1929 – 1933) đã ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế, chính trị của Nhật Bản?

| Trả lời câu hỏi Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933 đã giáng một đòn nặng nề vào nền kinh tế Nhật Bản. Nền kinh tế – tài chính Nhật giảm sút nghiêm trọng: . . + So với năm 1929, sản lượng công nghiệp năm 1931 giảm 32,5%, ngoại thương giảm 80%. . + Số người thất nghiệp lên tới 3 triệu. Cuộc đấu tranh của công nhân, nông dân diễn ra quyết liệt. Câu hỏi: Để thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế (1929 1933), giới cầm quyền Nhật đã làm gì?

– Trả lời câu hỏi Để đưa nước Nhật Bản ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế, giải quyết những khó khăn do thiếu nguồn nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hóa, giới cầm quyền Nhật Bản tăng cường chính sách quân sự hóa đất , nước, gây chiến tranh xâm lược, bành trướng ra bên ngoài.

Câu hỏi: Trình bày kế hoạch xâm lược của Nhật Bản.

Trả lời câu hỏi + Ngay từ năm 1927, Thủ tướng Nhật Bản Ta-na-ca đề ra kế hoạch xâm lược và thống trị thế giới: khởi đầu là chiếm Trung Quốc, nơi tập trung 82% tổng số vốn đầu tư của Nhật Bản, sau đó là châu Á và cuối cùng là toàn thế giới.

+ Tháng 9-1931, Nhật Bản tiến đánh vùng Đông Bắc Trung Quốc, mở đầu cuộc xâm lược nước này với quy mô ngày càng rộng lớn. Câu hỏi: Quá trình phát xít hóa bộ máy nhà nước ở Nhật diễn ra như thế nào? Có nét gì khác so với ở Đức

Trả lời câu hỏi Trong thập niên 80, ở Nhật Bản đã diễn ra quá trình thiết lập chế độ phát xít với việc sử dụng rộng rãi bộ máy quân sự và cảnh sát của chế độ quân chủ Nhật Bản. .. | Ở Đức, quá trình phát xít hóa diễn ra thông qua sự chuyển đổi từ chế độ dân chủ tư sản đại nghị sang chế độ chuyên chế độc tài phát xít. Còn

Nhật, do đã có sẵn chế độ chuyên chế Thiên hoàng nên quá trình này diễn ra thông qua việc quân phiệt hóa bộ máy nhà nước và tiến hành chiến tranh xâm lược. Quá trình này kéo dài trong những năm 30 của thế kỉ XX và kết thúc bằng sự thất bại của “phái sĩ quan trẻ”. Câu hỏi: Vì sao giới cầm quyền Nhật Bản tiến hành chiến tranh L xâm lược, bành trướng ra bên ngoài?

Trả lời câu hỏi Giới cầm quyền Nhật Bản chủ trương tiến hành chiến xâm lược, bành trướng ra bên ngoài để giải quyết những khó khăn do thiếu nguồn nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hóa, thực hiện tham vọng mở – rộng phạm vi ảnh hưởng của đế quốc Nhật. Câu hỏi: Cuộc đấu tranh chống phát xít của nhân dân Nhật Bản đã diễn ra như thế nào?

Trả lời câu hỏi + Trong những năm 1929 – 1939, cuộc đấu tranh của nhân dân Nhật Bản, mà hạt nhân lãnh đạo là Đảng Cộng sản, đã diễn ra dưới nhiều hình thức nhằm chống lại quá trình phát xít hóa ở nước này.

+ Cuộc đấu tranh không những lan rộng trong các tầng lớp nhân dân mà còn lôi cuốn cả binh lính và sĩ quan Nhật tham gia. Trong năm 1939 có trên 40 cuộc đấu tranh phản chiến của binh lính và sĩ quan.