LUYỆN TỪ VÀ CÂU. CÁCH NỐI CÁC VỀ CÂU GHÉP

I.Hướng dẫn nhận xét:

1.Tìm các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây.

a) Súng của ta mới bắn một phát thì súng của họ đã bắn được năm, sáu mươi phát. Quan ta lạy súng thần công bốn lạy rồi mới bắn, trong khi ấy, đại bác của họ đã bắn được hai mươi viên.

Theo Hà Văn Cầu – Vũ Đình Phong

(Đoạn a có 2 câu ghép, mỗi câu gồm có 2 vế câu.

2.Ranh giới giữa các vế câu được đánh dấu bằng những từ ngữ hoặc những dấu câu nào?

a) Câu 1: ranh giới giữa 2 vế câu được đánh dấu bằng từ thì.

Câu 2 : ranh giới giữa 2 vế câu được đánh dấu bằng dấu phẩy.

b) Ranh giới giữa hai vế câu được đánh dấu bằng dấu hai chấm.

c) Ranh giới giữa ba vế câu được đánh dấu bằng các dấu chấm phẩy.

Nhận xét: Để nối các vế câu trong câu ghép, người ta có thể sử dụng hai cách:

1. Nối bằng cách dùng những từ ngữ có tác dụng nối (và, thì, hay, hoặc…)

2.Nối trực tiếp (không dùng từ nối). Lúc này các vế câu sẽ được ngăn cách với nhau bởi dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.

II. Hướng dẫn ghi nhớ:

Học thuộc ghi nhớ trang 13.

III. Hướng dẫn luyện tập

Câu 1. Trong những câu đã cho, câu nào là câu ghép? Các vế câu ghép được nối với nhau bằng cách nào?

a) Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.

Hồ Chí Minh

(Đoạn a có một câu ghép. Câu này có 4 vế câu.

Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sôi nổi, / nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, 7 nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, 7 nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.

– Các vế câu được nối trực tiếp với nhau, giữa các vế câu có dấu phẩy.

(Lưu ý: + Bộ phận: mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng cũng chứa một cụm C- V nhưng không ngang hàng với các cụm C- V còn lại vì nó nằm trong bộ phận trạng ngữ.

+ Từ thì có tác dụng nối trạng ngữ với các vế câu khác)

b) Anh bắt lấy thỏi thép hồng như bắt lấy một con cá sống. Dưới những nhát búa hăm hở của anh, con cá lửa ấy vùng vẫy, quằn quại, giãy lên đành đạch. Nó nghiến răng ken két, nó cưỡng lại anh, nó không chịu khuất phục.

Theo Nguyễn Ngọc

(Đoạn ba có một câu ghép với 3 vế câu: Nó nghiến răng ken két, 7 nó cưỡng lại anh, 7 nó không chịu khuất phục. – Các vế câu được nối trực tiếp với với nhau, giữa các vế câu có dấu phẩy.)

c) Tôi ngắt một chiếc lá sòi đỏ thắm thả xuống dòng nước. Một chú nhái bén tí xíu như đã phục sẵn từ bao giờ nhảy nhóc lên ngồi chễm chệ trên đó. Chiếc lá thoáng trong tranh, chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng.

Trần Hoài Dương

(Câu thứ ba là một câu ghép gồm có 3 vế câu:

Chiếc lá thoáng trong tranh, / chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng / rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng.

Vế 1 và vế 2 được nối trực tiếp với nhau. Về 2 và vế 3 được nối với nhau bằng quan hệ từ rồi.

Câu 2: Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 3-5 câu) tả ngoại hình một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu ghép. Cho biết các vế câu trong câu ghép được nối với nhau bằng cách nào.

(Hải Vân – bạn em, có dáng người rất cân đối (1). Bạn có khuôn mặt bầu bầu với nước da bánh mật (2). Mắt Vân to tròn, hàng mi cong cong trông rất đáng yêu (3). Em rất thích ngắm Vân khi bạn cười nói với mọi người (4). Những lúc ấy, miệng Vân rất tươi, hàm răng trắng đều như những hạt bắp làm cho khuôn mặt bạn như sáng bừng lên (5).

Câu 3 và câu 5 là câu ghép, các vế câu được nối trực tiếp và được ngăn cách với nhau bởi dấu phẩy).

Luyện tập thêm

Em hãy viết một đoạn văn tả ngoại hình của người bà, trong đoạn văn có ít nhất 2 câu ghép. Cho biết các vế trong câu ghép được nối với nhau bằng cách nào?

Giaibai5s.com