A. LÍ THUYẾT – Hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau gọi là hai lực cân bằng. – Dưới tác dụng của các lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính. – Do có quán tính nên khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được.

I. HAI LỰC CÂN BẰNG

Câu 1.

– Các lực tác dụng lên cuốn sách:

+) Trọng lực P hướng thẳng đứng xuống dưới.

+) Lực nâng Q của mặt bàn (gọi là phản lực) hướng thẳng đứng lên trên.

– Các lực tác dụng lên quả cầu:

+) Trọng lực P hướng thẳng đứng xuống dưới.

+) Lực căng T của dây treo hướng thẳng đứng lên trên.

– Các lực tác dụng lên quả bóng:

+) Trọng lực P hướng thẳng đứng xuống dưới.

+) Lực nâng Q của mặt sân (gọi là phản lực) hướng thẳng đứng lên trên.

– Như vậy, các cặp lực tác dụng lên mỗi vật có cùng điểm đặt (tại tâm của vật), cùng phương thẳng đứng, có độ lớn bằng nhau và ngược chiều nhau.

Câu 2. Quả cân A đã chịu tác dụng của hai lực cân bằng nhau (trọng lực và lực căng dây ) nên nó đứng yên.

Câu 3. Khi chưa đặt A’ lên trên A thì trọng lượng PA bằng lực căng dây T làm cho quả cân Á đứng yên.

Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A thì trọng lực P_A + P’_A lớn hơn so với lực căng dây T do đó vật A và A’ chuyển động nhanh dần xuống phía dưới.

Câu 4. Quả cân A chịu tác dụng của hai lực là trọng lực và lực căng dây (hai lực này cân bằng nhau).

Câu 5. Các em đo kết quả và ghi vào bảng.

II. QUÁN TÍNH

Câu 6. Búp bê sẽ ngã về phía sau. Bởi vì khi xe đứng yên, búp bê đứng yên cùng với xe. Khi bất ngờ đẩy xe tới phía trước, phần chân của búp bê chuyển động tới phía trước cùng với xe nhưng phần thân của búp bê do có quán tính, nó lại muốn duy trì trạng thái đứng yên ban đầu, kết quả là búp bê bị ngã ra phía sau.

Câu 7. Búp bê sẽ ngã về phía trước. Bởi vì khi xe chuyển động, búp bê cũng chuyển động cùng với xe. Khi xe dừng lại đột ngột, phần chân của búp bê dừng lại cùng với xe nhưng phần thân của búp bê do có quán tính, nó lại muốn duy trì trạng thái chuyển động ban đầu, kết quả là búp bê bị ngã ra phía trước.

Câu 8.

a) Hành khách bị nghiêng về phía trái vì khi ô tô đột ngột rẽ phải, do có quán tính, họ không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục chuyển động như cũ.

b) Khi nhảy từ bậc cao xuống, chân chạm đất sẽ dừng lại ngay, nhưng người còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên chân bị gập lại.

c) Bút tắc mực, khi ta vẩy mạnh thì do có quán tính mà mực chuyển động xuống đầu ngòi bút nên bút lại có mực.

d) Khi gõ mạnh đuôi cán búa xuống đất thì cán búa và đầu búa đều chuyển động đi xuống. Cán búa chạm đất dừng lại đột ngột trong khi . đầu búa tiếp tục chuyển động đi xuống do quán tính nên đầu búa lún sâu vào cán búa làm cho búa chắc hơn.

e) Cốc vẫn đứng yên vì do quán tính mà nó chưa thể thay đổi vận tốc được ngay.

C. HƯỚNG DẪN GIẢI SÁCH BÀI TẬP TRANG 16-17-18-19

5.1. Chọn D. Hai lực cùng cường độ, có phương nằm trên cùng một đường thẳng, ngược chiều.

5.2. Chọn D. Vật đang đứng yên sẽ đứng yên, hoặc vật đang chuyển động sẽ chuyển động thẳng đều mãi.

5.3. Chọn D. Đột ngột rẽ sang phải.

5.4. Khi lực kéo của đầu máy cân bằng với lực cản tác dụng lên đoàn tàu sẽ làm đoàn tàu không thay đổi vận tốc. Do vậy điều này không mâu thuẫn với nhận định lực tác dụng lên vật làm thay đổi vận tốc của vật.

5.5. Ta thấy quả cầu đứng yên vì chịu tác dụng của hai lực cân bằng nhau (trọng lực và sức căng ) (hình 5.2).

 

 

5.6.

a) Các lực tác dụng lên vật được thể hiện trong hình 6.2 và 6.3

b) Đầu tiên vật đứng yên trên mặt bàn vì hai lực và tác dụng lên vật cân bằng nhau (hình 6.2). Sau đó, vật chuyển động thẳng đều trên mặt sàn nằm ngang nhờ lực kéo có cường độ 2N. Điều này chứng tỏ lực kéo cân bằng với lực cản của mặt sàn tác dụng lên vật (hình 6.3).

5.7. Do quán tính nên chén nước chưa kịp thay đổi vận tốc, nhờ vậy mà nó không bị đổ.

5.8. Do quán tính nên con báo không kịp đổi hướng theo linh dương, nhờ đó mà linh dương trốn thoát.

5.9. Chọn D. Trong hình d.

5.10. Chọn C. Đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.

5.11. Chọn B. Bánh sau.

5.12. Chọn D. Giảm dần đến giá trị bằng không rồi đổi chiều và tăng dần.

5.13

a) Các lực tác dụng lên ôtô: trọng lực, lực phát động, lực cản và lực đỡ của mặt đường.

b) Học sinh tự biểu diễn lực.

5.14.

a) Do bánh đà có khối lượng lớn nên có quán tính lớn.

b) Khi tiếp đất các vận động viên đều phải khụy chân để dừng lại một cách từ từ.

c) Do có quán tính.

d) Khi ta đóng mạnh đầu cán xuống sàn, thì cán dừng lại đột ngột khi đó lưỡi cuốc, xẻng hay đầu búa vẫn chuyển động xuống do có quán tính.

5.15. a) Không

b) Miếng đá sẽ trượt về phía trước.

c) Vận tốc của tàu tăng

d) Khi tàu đến đoạn đường rẽ về bên phải.

5.16. Phải đập tạ rất nhanh: đập xuống vào gạch rồi giật lại ngay.

5.17. Chọn B. AB.

5.18. Chọn D. Bằng 1 trong giai đoạn AB.

D. BÀI TẬP LUYỆN TẬP

Câu 1. Vật chỉ chịu tác dụng của hai lực. Hai lực đó sẽ cân bằng khi nào ? Chọn câu trả lời đúng.

A. Hai lực cùng phương, ngược chiều, cùng độ lớn.

B. hai lực cùng phương, ngược chiều.

C. Hai lực cùng phương, cùng chiều, cùng độ lớn.

D. Hai lực cùng phương, cùng độ lớn.

Câu 2. Vật đang chuyển động thẳng đều nếu chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì nó sẽ như thế nào? Câu nào đúng trong các câu trả lời sau:

A. Vật sẽ đứng yên.

B. Vật sẽ chuyển động thẳng đều mãi mãi.

C. Vật sẽ chuyển động nhanh dần.

d. Vật sẽ chuyển động chậm dần.

Câu 3. Một vật chỉ chịu tác dụng của hai lực cân bằng. Kết quả nào sau đây là đúng.

A. Vật đang đứng yên sẽ chuyển động nhanh dần.

B. Vật đang đứng yên sẽ chuyển động chậm dần.

C. Vật đang đứng yên thì sẽ đứng yên hoặc đang chuyển động thì sẽ chuyển động thẳng đều mãi mãi.

D. Cả ba câu đều sai.

Câu 4. Có hai lựctác dụng lên vật A. Vật A đứng yên. Kết quả nào sau đây là đúng nhất.

A. F₁ = F₂.

B. F₁ > F_2.

C. F₁ và F₂ là hai lực cân bằng.

D. F₁ < F₂.

Câu 5. Cho ba vật cùng đặt lên mặt bàn nằm ngang. Khối lượng của chúng lần lượt là m = 1kg, m = 8lạng, m3 = 900g. Hãy sắp xếp theo thứ tự tăng dần về cường độ lực tác dụng N₁, N₂, N₃ của mặt bàn tác dụng lên các vật.

A. N₂ < N₃ < N₁

N₁ <N₂ <N_3.

C. N₂ < N₁ < N₃.

D. Nhận kết quả khác.

Câu 6. Hai xe có khối lượng là mA > me chuyển động cùng vận tốc, cùng tắt máy. Hỏi xe nào dừng lại nhanh hơn? Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:

A. Xe A dừng lại nhanh hơn vì m_A> m_B.

B. Xe A và xe B cùng dừng lại như nhau vì cùng chuyển động và cùng tắt máy.

C. Xe B dừng lại nhanh hơn vì m_B < m_A nên quán tính vật B nhỏ hơn quán tính vật A.

D. Cả hai xe cùng chuyển động thẳng đều với vận tốc như cũ. Vì tắt máy cùng một lúc nên lực tác dụng lên hai xe bằng không.

HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1. Hai lực cùng phương, cùng chiều, cùng độ lớn. Chọn A.

Câu 2. Vật chuyển động thẳng đều mãi mãi. Chọn B.

Câu 3. Vật chỉ chịu tác dụng của hai lực cân bằng. Nếu vật đang đứng yên thì sẽ đứng yên, nếu vật đang chuyển động thì sẽ chuyển động thẳng đều mãi mãi. Chọn C.

Câu 4. là hai lực cân bằng. Chọn C.

Câu 5. Ta có: P₁ = 10N; P ₂= 8N; P₃ = 9N thì các phản lực của mặt bàn tác dụng lên các vật là: N₁ = 10N; N₂ = 8N; N₃ = 9N.

Vậy thứ tự tăng dần của các phản lực là: N < N3 < N. Chọn A.

Câu 6. Ta có m_A > m_B nên quán tính của xe A lớn hơn quán tính của xe B. Do đó xe B biến đổi vận tốc nhanh hơn nên xe B dừng lại nhanh hơn. Chọn C.

Nguồn website giaibai5s.com