| A. LÍ THUYẾT
– Vật có cơ năng khi nó có khả năng sinh công. – Cơ năng của vật phụ thuộc vào vị trí so với mặt đất gọi là thế năng hấp dẫn. Vật có khối lượng càng lớn và càng cao thì thế năng hấp dẫn càng lớn. – Cơ năng của vật phụ thuộc vào độ biến dạng của vật ấy gọi là thế năng đàn hồi. – Cơ năng của vật do chuyển động mà còn gọi là động năng. Vật có khối lượng càng lớn và chuyển động càng nhanh thì động năng càng lớn. – Động năng và thế năng là hai dạng của cơ năng. Cơ năng của một vật bằng tổng thế năng và động năng của nó. |
B. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
I. CƠ NĂNG LÀ GÌ? – THẾ NĂNG
Câu 1. Có. Nếu đưa quả nặng lên một độ cao nào đó rồi buông nhẹ thì vật A sẽ chuyển động xuống phía dưới làm sợi dây căng ra. Lực căng dây làm vật B chuyển động, như vậy vật A đã thực hiện công nên nó có cơ năng.
Câu 2. Để biết được lò xo có cơ năng ta chỉ cần cắt hoặc đốt cháy sợi dây, quan sát thấy lò xo bung ra và miếng gỗ ở trên lò xo bị hất lên cao, như vậy lò xo đã thực hiện công tức là nó có cơ năng. .
II. ĐỘNG NĂNG
Câu 3. Quả cầu A lăn từ vị trí (1) trên máng nghiêng đập vào miếng gỗ B thì sẽ va chạm với miếng gỗ B và làm cho miếng gỗ B dịch chuyển.
Câu 4. Quả cầu đập vào miếng gỗ làm miếng gỗ chuyển động, như vậy quả cầu A có khả năng thực hiện công.
Câu 5. Một vật chuyển động có khả năng sinh công tức là có cơ năng. Câu 6.
– Độ lớn vận tốc của quả cầu giảm đi so với vận tốc của nó trong thí nghiệm ở câu 3.
– Công của quả cầu A thực hiện lớn hơn so với trước. Như vậy, khi vận tốc tăng thì động năng tăng. Các thí nghiệm chính xác cho thấy động năng tăng tỉ lệ với bình phương vận tốc.
Câu 7.
– Khi thay bằng quả cầu A’ có khối lượng lớn hơn thì miếng gỗ B bị đẩy ra xa hơn khi va chạm.
– Công thực hiện của quả cầu A’ lớn hơn so với công do quả cầu A thực hiện.
– Động năng của vật phụ thuộc vào khối lượng của vật. Vật có khối lượng càng lớn thì động năng của vật cũng càng lớn.
Như vậy, động năng của vật tỉ lệ thuận với khối lượng của vật.
Câu 8. Các thí nghiệm trên cho thấy động năng phụ thuộc vào hai yếu tố: khối lượng của vật và vận tốc của vật:
– Khi khối lượng của vật không đổi, nếu vận tốc tăng thì động năng cũng tăng động năng tỉ lệ với bình phương vận tốc).
– Khi vận tốc không đổi, động năng tỉ lệ thuận với khối lượng.
III. VẬN DỤNG
Câu 9. Một máy bay đang bay trên cao, máy bay có độ cao nên có thể năng, đồng thời nó có vận tốc nên cũng có động năng.
Câu 10.
a) Chiếc cung đã giương: Thế năng đàn hồi.
b) Nước chảy từ trên cao xuống: Động năng và thế năng.
c) Nước bị ngăn trên đập cao: Thế năng hấp dẫn.
C. HƯỚNG DẪN GIẢI SÁCH BÀI TẬP TRANG 45-46
16.1. Chọn C. Lò xo bị ép đặt ngay trên mặt đất.
16.2. Ai đúng ai sai phải tùy thuộc vào vật làm mốc. Ngân nói đúng nếu lấy cây bên đường làm mốc chuyển động, còn Hằng nói đúng nếu lấy toa tàu làm mốc chuyển động.
16.3. Nhờ năng lượng của cánh cung. Đó là thế năng.
16.4. Nhờ năng lượng của búa. Đó là động năng.
16.5. Nhờ năng lượng của dây cót.
16.6. Chọn D. Động năng của vật chỉ phụ thuộc vào vận tốc, không phụ thuộc vào khối lượng của vật.
16.7. Chọn B. Một vật chỉ có khả năng sinh công khi có thế năng hấp dẫn.
18.8. Chọn D. Vị trí D.
18.9. Chọn D. Có cả thế năng hấp dẫn và thế năng đàn hồi.
18.10. a) A = P x h = 10m x h .
b) Wt = Px h = 10m x h.
D. BÀI TẬP LUYỆN TẬP
Câu 1. Câu phát biểu nào sau đây là không đúng khi nói về thế năng và động năng:
A. Thế năng của vật bằng tổng động năng và cơ năng của vật.
B. Khối lượng và vận tốc của vật càng lớn thì động năng của vật càng lớn.
C. Khối lượng và độ cao của vật so với mặt đất càng lớn thì thế năng hấp dẫn của vật càng lớn.
D. Độ biến dạng của vật càng lớn (trong giới hạn) thì thế năng đàn hồi của vật càng lớn.
Câu 2. Hãy chọn vật nào sau đây không có động năng:
A. Xe ô tô đang chuyển động trên đường.
B. Quả bóng đang lăn trên sân.
C. Lò xo bị nén đang đặt trên mặt đất.
D. Quả lắc đang dao động.
Câu 3. Hãy chọn vật nào sau đây không có thế năng.
A. Lò xo bị nén đang đặt trên mặt đất.
B. Lò xo để tự nhiên ở một độ cao so với mặt đất.
C. Tàu lửa đang chạy trên đường ray nằm ngang.
D. Viên bi đang lăn trên máng nghiêng.
Câu 4. Vật nào sau đây có cả thế năng và động năng:
A. Một hòn sỏi đang rơi tự do.
B. Một quả bóng đang lăn trên sân.
C. Xe đạp đang chuyển động trên đường nằm ngang
D. Viên bi đang lăn trên mặt phẳng nghiêng không ma sát.
Câu 5. Khi so sánh cơ năng của hai vật có những phát biểu sau đây, hãy chọn phát biểu sai.
A. Hai vật cùng khối lượng, vật nào có vận tốc lớn hơn thì vật đó có động năng lớn hơn.
B. Hai vật cùng khối lượng, vật nào có độ cao lớn hơn so với mặt đất thì vật đó có thế năng lớn hơn.
C. Hai vật cùng vận tốc, vật nào có khối lượng lớn hơn thì vật đó có động năng lớn hơn.
D. Hai vật cùng độ cao, vật nào có khối lượng lớn hơn thì vật đó có thế năng đàn hồi lớn hơn.
Câu 6. Đập nước được ngăn ở trên cao, cơ năng của đập nước ở dạng nào là đúng trong các dạng nêu sau đây:
A. Động năng.
B. Thế năng hấp dẫn.
C. Thế năng đàn hồi.
D. Cả thế năng và cả động năng.
HƯỚNG DẪN GIẢI
Câu 1. Thế năng của vật bằng tổng động năng và cơ năng của vật là sai. Chọn A.
Câu 2. Lò xo bị nén đang đặt trên mặt đất là vật không có động năng. Chọn C.
Câu 3. Tàu lửa đang chạy trên đường ray là vật không có thế năng.Chọn C.
Câu 4. Một hòn sỏi đang rơi tự do là vật vừa có thế năng và động năng. Chọn A.
Câu 5. Hai vật cùng độ cao, vật nào có khối lượng lớn hơn thì vật đó có thế năng đàn hồi lớn hơn. Là câu phát biểu sai. Chọn D.
Câu 6. Là thế năng hấp dẫn. Chọn B.
Nguồn website giaibai5s.com