A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ

– Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, tương ứng với sự biến đổi của môi trường.

– Nghiên cứu diễn thế sinh thái giúp chúng ta có thể khai thác hợp lí tài nguyên thiên nhiên và khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ GIẢI BÀI TẬP

1. Thế nào là diễn thế sinh thái?

Trả lời

Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, tương ứng với sự biến đổi của môi trường.

2. Hãy mô tả quá trình diễn thế của một quần xã sinh vật nào đó xảy ra ở địa phương của em hoặc ở địa phương khác mà em biết.

Trả lời

Mô tả quá trình diễn thế ở một cồn cát mới nổi lên ở lòng sông:

– Giai đoạn đầu chưa có sinh vật sinh sống.

– Sau đó, khi cồn đã được bồi cao hơn một chút có các loài thực vật như ô rô, mái dầm, bần,… và động vật như: còng thòi lòi, bà chằn,…

– Giai đoạn cồn đã được bồi cao hơn nữa đất không còn ngập nước thì xuất hiện cây cỏ, cây bụi và con người đến khai thác hình thành vườn cây ăn trái.

3. Trong một khu rừng nhiệt đới có các cây gỗ lớn và nhỏ mọc gần nhau. Vào một ngày có gió lớn, một cây to bị đổ ở giữa rừng tạo nên một khoảng trống lớn. Em hãy dự đoán quá trình diễn thế xảy ra trong khoảng trống đó.

Trả lời

Trong một khu rừng nhiệt đới có các cây gỗ lớn và nhỏ mọc gần nhau. Vào một ngày có gió lớn, một cây to bị đổ ở giữa rừng tạo nên một khoảng trống lớn. Diễn thế xảy ra trong khoảng trống đó:

– Giai đoạn tiên phong: các cây cỏ ưa sáng tới sống trong khoảng trống.

– Giai đoạn tiếp theo:

+ Cây bụi nhỏ ưa sáng tới sống cùng cây cỏ.

+ Cây gỗ nhỏ ưa sáng tới sống cùng cây bụi, các cây cỏ chịu bóng và ưa bóng dần dần tới và sống dưới bóng cây gỗ nhỏ và cây bụi.

+ Cây cỏ và cây bụi nhỏ ưa sáng dần dần bị chết do thiếu ánh sáng, thay thế chúng là các cây bụi và cỏ ưa bóng.

+ Cây gỗ ưa sáng cạnh tranh ánh sáng mạnh mẽ với các cây khác và dần dần thắng thế chiếm phần lớn khoảng trống.

– Giai đoạn cuối: nhiều tầng cây lấp kín khoảng trống, gồm có tầng cây gỗ lớn ưa sáng phía trên cùng, cây gỗ nhỏ và cây bụi chịu bóng ở lưng chừng. Các cây bụi nhỏ và có ưa bóng ở phía dưới.

4. Hoạt động khai thác tài nguyên không hợp lí của con người có thể coi là hành động “tự đào huyệt chôn mình” của diễn , thế sinh thái được không? Tại sao?

Trả lời

 Hoạt động khai thác tài nguyên không hợp lí của con người như chặt phá, đốt rừng, san lấp hồ nước, xây đập ngăn các dòng sông, đắp đầm nuôi tôm vùng ven biến một cách tùy tiện,… được coi là hành động “tự đào huyệt chôn mình” của diễn thế sinh thái, nó sẽ làm thay đổi điều kiện sống, dẫn. tới suy thoái các quần xã sinh vật. Việc làm đó gây ra một loạt các hậu quả:

– Làm biến đổi và dẫn tới mất môi trường sống của nhiều loài vật, làm giảm đa dạng sinh học

– Thảm thực vật bị mất dần sẽ dẫn tới xói mòn đất, biến đổi khí hậu, gây ra nguyên nhân của nhiều thiên tai như lụt lội, hạn hán, nhiễm mặn,…

– Môi trường mất cân bằng sinh thái, kém ổn định dễ gây ra nhiều bất lợi cho người và sinh vật…

Những hậu quả trên sẽ làm cho cuộc sống của con người bị ảnh hưởng nặng nề, không ổn định. Tuy nhiên, con người khác với các sinh vật khác là có thể tự điều chỉnh các hành động của mình để khai thác tài nguyên một cách hợp lí, bảo vệ môi trường sống của mình và các sinh vật khác trên trái đất. Con người với khả năng khoa học đang ngày càng cải tạo tự nhiên làm cho quần xã sinh vật phong phú hơn. Do vậy, chúng ta tin tưởng rằng hoạt động khai thác tài nguyên của con người sẽ dần dần hợp lí và môi trường sống trên trái đất sẽ được bảo vệ.

Nguồn website giaibai5s.com

Học tốt Sinh học 12 – Bài 41: Diễn thế sinh thái
Đánh giá bài viết