ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1 Bài viết Bàn về đọc sách nêu ý nghĩa của việc đọc sách và phương pháp đọc sách. Vũ Quang Tiềm đã triển khai vấn đề qua các luận điểm:

– Tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách.

– Những khó khăn, các nguy hại dễ gặp của việc đọc sách trong tình hình hiện nay. “

– Cách lựa chọn sách cần đọc và cách đọc như thế nào cho hiệu quả.

2 – Tầm quan trọng của sách là vô cùng to lớn đối với cuộc sống con người và xã hội. Muốn hoàn thiện mình, con người phải tiếp thu, kế thừa có sáng tạo những tri thức, kinh nghiệm, thành tựu mà loài người đã tìm tòi, tích lũy được trong suốt quá trình phát triển lịch sử. Sách là kho tàng kinh nghiệm, là di sản tinh thần quí báu của loài người.

– Với mỗi người, đọc sách là cách tốt nhất để tiếp thu kinh nghiệm xã hội, kinh nghiệm sống; là sự chuẩn bị để tiến hành cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, tích lũy tri thức, khám phá chinh phục thế giới.

3. Thế giới ngày nay đang bùng nổ thông tin. Lượng sách in ra ngày càng nhiều, nếu không có sự lựa chọn, xử lý thông tin, khoa học, con người dễ bối rối trước kho tàng tri thức khổng lồ mà nhân loại đã tích lũy được. Tác giả chỉ ra những nguy hại thường gặp: khi trước mắt ta là cả “rừng sách”.

– Nó khiến cho người ta không chuyên sâu, dễ “ăn tươi nuốt sống” không kịp tiêu hóa, không biết suy ngẫm.

– Nó khiến người đọc khó chọn lựa, lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn sách không thật có ích.

Do vậy, cần phải lựa chọn sách mà đọc:

– Không tham đọc nhiều, đọc lung tung mà phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ những quyển sách thực sự có giá trị, có ích cho mình. –

– Cần đọc kĩ các cuốn sách, tài liệu cơ bản thuộc lĩnh vực chuyên môn, chuyên sâu của mình.

– Trong khi đọc chuyên sâu, không nên xem thường những loại sách thường thức, gần gũi với chuyên môn của mình. Tác giả khẳng định: “Trên đời không có học vấn nào là cô lập, không có liên hệ nào kế cận”, vì thế “không biết thông thì không thể chuyển, không biết rộng thì không thể nắm gọn. Trước biết rộng rồi sau mới nắm chắc, đó là trình tự để nắm vững bất cứ học vấn nào”.

4 Việc chọn lựa sách đọc là một yếu tố vô cùng quan trọng trong phương pháp đọc sách. Lời bàn của Chu Quang Tiềm về phương pháp đọc sách rất sâu sắc mà cũng rất gần gũi, dễ hiểu, tựu chung được thể hiện ở mấy điểm sau:

– Không nên đọc lướt qua, vừa đọc phải vừa suy ngẫm, “trầm ngâm tích lũy tưởng tượng”, nhất là với các cuốn sách có giá trị.

– Không nên đọc một cách tràn lan, quyển nào có cũng đọc mà phải đọc một cách có kế hoạch và hệ thống. Có thể coi đọc sách là một công việc rèn luyện, một cuộc chuẩn bị âm thầm và gian khổ. Cũng theo tác giả, đọc sách không chỉ là việc học tập tri thức mà còn là chuyện rèn luyện tính cách, chuyện học làm người.

6 – Từ nội dung bài viết cho đến cách trình bày của tác giả đều thấu tình đạt lí. Các ý kiến nhận xét đưa ra thật chính xác, có lí lẽ chặt chẽ, vừa sinh động vừa dễ hiểu.

– Bố cục chặt chẽ, hợp lí, các ý được dẫn dắt rất tự nhiên…

– Việc tác giả sử dụng nhiều hình ảnh qua cách ví von vừa cụ thể vừa thú vị cũng là một yếu tố quan trọng làm nên sức thuyết phục của bài.

LUYỆN TẬP

HS phát biểu điều thu hoạch thấm thía nhất khi học bài Bàn về đọc sách. Cần có những thu hoạch, suy nghĩ có tính thiết thực gắn với từng cá nhân.

BÀI THAM KHẢO

Phương pháp đọc nhanh

Ngày nay, khoa học đã tiến nhanh, máy tính điện tử và người máy đã giúp con người giải quyết nhiều vấn đề, nhưng nó không thể thay thế con người. Con người vẫn là trung gian giữa tự nhiên và máy móc: con người đã vạch chương trình cho máy tính và xử lí các thông tin. Muốn làm công việc này, con người cần phải đọc để hiểu điều người khác viết, tích lũy kiến thức và tiết kiệm thời gian nghiên cứu. Tính đến nay, trong 500 năm lịch sử của mình, ngành in thế giới đã xuất 300 triệu đầu sách, hàng năm cho ra đời 600 triệu trang in. Vậy ta phải đọc như thế nào trước núi tư liệu này?

Nếu hàng ngày, ta cứ đọc theo kiểu thông thường với tốc độ 150 – 200 từ/phút, thì trong toàn bộ cuộc đời, ta chỉ đọc được 2 – 3 nghìn quyển sách. Ngày nay, mỗi nhà nghiên cứu cần phải đọc 50 – 100 nghìn cuốn sách trong cả cuộc đời. Rõ ràng cách đọc cũ không giải quyết được vấn đề.

Có nhiều cách đọc khác nhau. Cách đọc truyền thống là từ các chữ ta đọc thành vần, nhiều vấn thành từ, và nhiều từ thành cầu và khi đọc lại phải phát âm.

Ngoài ra, ta thấy có hai phương pháp quan trọng nhất, đó là phương pháp đọc từ và phương pháp đọc ý. Với phương pháp thứ nhất, các từ được tiếp nhận như một tổng thể. Đó là cách đọc của nhiều người với tốc độ đạt từ 150 – 200 từ/phút.

Với cách đọc thứ hai, người đọc không đọc từng từ mà thu nhận ý. Họ đọc ý chung chứa trong bài viết qua các từ chủ yếu. Đây là phương pháp tiên tiến nhất vì nó cho phép ta thu nhận thông tin chứa trong một đoạn văn, một trang… lọc bỏ những thông tin không cần thiết mà ta gọi là nước. Trong bất cứ bài viết nào, đều có số lớn là nước.

Cách đọc nhanh này còn gọi là cách đọc toàn bộ khối từ vì người đọc nắm vững nó, chỉ cần một cái nhìn đã bao trùm lên 6 – 7 dòng, và đôi khi cả trang và như thế thu nhận thông tin nhiều mà tốn ít thời gian.

Những quyển nắm vững cách đọc nhanh, không đọc theo đường ngang mà mắt họ luôn luôn chuyển động theo đường dọc từ trên xuống dưới. Với cách đọc này, cơ mắt ít mỏi. Cách đọc nhanh này không giống kiểu đọc đường chéo góc hay kiểu đọc các dòng đầu của một đoạn văn. Với cách đọc mới, ta nhìn toàn bộ thông tin chứa trong trang sách, đọc toàn bộ bài viết và tiếp thu toàn bộ nội dung. Phương pháp này ai cũng học được nhưng phải tập trung cao, có ý chí lớn.

Trong những ngày gần đây, các phương pháp đọc nhanh đã được phổ biến khá rộng nhưng nó không phải là điều mới lạ. Trong các . – thời kì khác nhau, các nhà chính trị, nhà văn lỗi lạc… đã phát triển nó và hoàn toàn nắm vững nó. Ví dụ: Na-pô-lê-ông đọc với tốc độ 2000 tờ/phút, Ban-dắc đọc với tốc độ 4000 tờ/phút, Mác-xim Go-rơki đọc mỗi trang sách chỉ mất vài giây. Còn Lê-nin như lướt qua nhưng Người nắm chắc được nội dung. Nhận rõ tầm quan trọng của phương pháp đọc nhanh, ở Liên Xô, Mĩ và nhiều nước tiên tiến khác, các lớp dạy đọc nhanh đã được mở ngày càng nhiều. Sau khi dự các lớp này, họ đã đạt tốc độ kinh khủng 1500 tờ/phút, và đối với những bài viết. hàng, đơn giản như truyện trinh thám, tốc độ đọc có thể lên tới 12000 tờ/phút.

(Theo Lịch sử văn hóa tổng hợp 1987-1990, Hà Nội, 1987)

Nguồn website giaibai5s.com