I. Kiến thức cơ bản
1. Mục đích – yêu cầu của việc tóm tắt văn bản nghị luận
– Tóm tắt văn bản nghị luận là một hình thức làm văn, kết hợp giữa kĩ năng đọc hiểu với kĩ năng diễn đạt nhằm đáp ứng nhu cầu nào đó trong thực tế.
– Tóm tắt văn bản nghị luận là trình bày lại một cách ngắn gọn nội dung của văn bản nghị luận gốc theo mục đích đã định trước nhưng vẫn giữ được những nội dung cơ bản, quan trọng của văn bản một cách trung thực.
– Thông qua việc tóm tắt văn bản sẽ giúp người đọc thực hành tốt và có điều kiện rèn luyện khả năng tư duy và diễn đạt.
– Yêu cầu khi tóm tắt văn bản nghị luận là:
• Văn bản tóm tắt phải giữ đúng nội dung cơ bản của văn bản gốc, phản ánh trung thành các tư tưởng, lập luận, luận điểm… của văn bản gốc.
• Văn bản tóm tắt cần diễn đạt một cách ngắn gọn, súc tích, gạt bỏ . những thông tin không cần thiết.
2. Cách tóm tắt văn bản nghị luận
Thông qua việc trả lời những câu hỏi trong văn bản Về luân lí xã hội ở nước ta của Phan Châu Trinh, chúng ta rút ra được các bước để tóm tắt văn bản nghị luận là:
– Trước hết cần đọc kĩ văn bản mà mình muốn tóm tắt để nắm vững những nội dung cơ bản, chủ yếu của văn bản.
– Lựa chọn những luận điểm, luận chứng, những chi tiết phù hợp với . mục đích tóm tắt, lược bỏ những chi tiết không quan trọng.
– Viết lại một văn bản tóm tắt mới trình bày những luận điểm, luận cứ… theo hướng ngắn gọn, mạch lạc phù hợp với yêu cầu tóm tắt đặt ra.
II. Luyện tập
Bài tập 1. Căn cứ vào nhan đề và phần mở đầu đã cho trong sách giáo khoa của hai đoạn trích, hãy xác định chủ đề nghị luận của văn bản.
a. Chúng ta đọc văn bản và có thể căn cứ vào nội dung tổng quát của văn bản mà đặt tiêu đề. Có thể đặt tiêu đề cho đoạn trích này là: “Biểu hiện về sự thống nhất và đa dạng của người In-đô-nê-xi-a”.
b. Chủ đề của đoạn văn này có thể đặt là: “Sự nghiệp nghiên cứu và phê bình văn học của Xuân Diệu”.
Bài tập 2
a. Vấn đề nghị luận là tình trạng lãng phí nước ngọt trong cuộc sống.
Mục đích nghị luận là kêu gọi mọi người phải biết tiết kiệm nguồn nước ngọt vốn có hạn trong cuộc sống.
b. Các luận điểm trong văn bản:
– Hiện tượng lãng phí nước ngọt đang diễn ra phổ biến.
– Khoa học chứng minh nước ngọt không phải là nguồn tài nguyên vô tận.
– Một số dẫn chứng về tình trạng thiếu nước ngọt ở các nước trên thế giới.
– Trong khi đó, nguồn nước ngọt ngày càng bị ô nhiễm.
– Lời kêu gọi tiết kiệm nước của Liên hợp quốc.
c. Tóm tắt văn bản bằng ba câu:
– Trong cuộc sống hiện nay, tình trạng lãng phí nước đang diễn ra phổ biến.
– Đó là một tai họa đối với loài người vì nguồn nước ngọt trên thế giới vốn có hạn.
– Do vậy, chúng ta hãy tiết kiệm nước.
Nguồn website giaibai5s.com