CHÍNH TẢ

1. Điền vào chỗ trống tiếng có âm đầu là r, d hoặc gi:

– Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê. Nhớ một buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê.

– Diều bay, diều lá tre bay lưng trời, sáo tre, sáo trúc bay lưng trời. Gió đưa tiếng sáo, gió nâng cánh diều.

2. Điền vào chỗ trống ân hoặc âng:

–                      Vua Hùng một sáng đi săn

             Trưa tròn bóng nắng nghỉ chân chốn này

–                     Dân dâng một quả xôi đầy

             Bánh chưng mấy cặp, bánh giầy mấy đôi.

– Nơi ấy ngôi sao khuya              Nơi cả nhà tiền chân

  Soi vào trong giấc ngủ              Anh tôi đi bộ đội

  Ngọn đèn khuya bóng mẹ        Bao niềm vui nỗi đợi

  Sáng một vầng trên sân           Nắng nửa thềm nghiêng nghiêng.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ GHÉP VÀ TỪ LÁY

I – Nhận xét

  Xếp các từ phức được in đậm trong các câu thơ sau thành hai nhóm:

–          Tôi nghe truyện cổ thầm thì

        Lời ông cha dạy cũng vì đời sau.

–       Thuyền ta chầm chậm vào

        Ba Bể Núi dựng cheo leo, hồ lặng im

        Lá rừng với gió ngân se sẽ

        Họa tiếng lòng ta với tiếng chim.

a) Từ phức do những tiếng có nghĩa tạo thành. b) Từ phức do những tiếng có âm đầu, vần hoặc cả âm đầu lẫn vần lặp lại tạo thành.

truyện cổ, ông cha, lặng im chầm chậm, Ba Bể, cheo leo, se sẽ

II – Luyện tập

1. Xếp những từ phức được in nghiêng trong các câu dưới đây thành hai loại: từ ghép và từ láy. Biết rằng những tiếng in đậm là tiếng có nghĩa:

a) Nhân dân ghi nhớ công ơn Chử Đồng Tử, lập đền thờ ở nhiều nơi bên sông Hồng. Cũng từ đó hằng năm, suốt mấy tháng mùa xuân, cả một vùng bờ bãi sông Hồng lại nô nức làm lễ, mở hội để tưởng nhớ ông.

b) Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người.

	Từ ghép	Từ láy
Đoạn a	ghi nhớ, đền thờ, tưởng nhớ	nô nức, bờ bãi
Đoạn b	vững chắc, thanh cao	mộc mạc, nhũn nhặn, cứng cáp, dẻo dai

2. Tìm và viết các từ ghép, từ láy chứa những tiếng sau vào ô thích hợp:

	Từ ghép	Từ láy
Ngay	ngay thẳng, ngay thật	ngay ngắn
Thẳng	thẳng băng, thẳng cánh, thẳng đuột, thẳng đứng, thẳng tắp	Thẳng thắn, thẳng thớm
Thật	chân thật, thành thật, thật lòng, thật tâm, thật tình	thật thà

TẬP LÀM VĂN
CỐT TRUYỆN

I – Nhận xét

1. Ghi lại những sự việc chính trong truyện Dế Mèn bênh vực kẻ yếu:

Sự việc 1: Dế Mèn gặp Nhà Trò đang gục đầu khóc bên tảng đá.

Sự việc 2: Dế Mèn gạn hỏi, Nhà Trò kể lại tình cảnh của mình: bị bọn nhện ức hiếp và đòi ăn thịt. 

Sự việc 3: Dế Mèn tức giận, phẫn nộ cùng Nhà Trò đi đến chỗ bọn nhện đang mai phục.

Sự việc 4: Gặp bọn nhện, Dế Mèn ra oai, lên án sự nhẫn tâm của chúng bằng cách phá vòng vây hãm Nhà Trò.

Sự việc 5: Bọn nhện sợ hãi phải nghe theo. Nhà Trò thoát nạn.

2. Theo em cốt truyện là: một chuỗi sự việc làm nòng cốt cho diễn biến của truyện.

3. Cốt truyện gồm những phần nào? Nêu tác dụng của từng phần.

II – Luyện tập

1. Hãy sắp xếp lại các sự việc chính sau đây của truyện cổ tích

   Cây khế (bằng cách đánh số thứ tự 1, 2, 3,… vào trước mỗi dòng) để tạo thành cốt truyện Cây khế.

2. Dựa vào cốt truyện trên, em hãy viết lại truyện Cây khế:

   Ngày xưa, ở một nhà nọ có hai anh em. Khi cha mẹ chết đi, người anh chia gia tài, người em chỉ được cây khế.

   Người em chăm sóc cây khế rất cẩn thận. Đến mùa, cây khế có quả, có một con chim phượng hoàng đến ăn. Người em buồn bã bảo chim: “Chim ơi, tôi chỉ có một cây khế này thôi, chim ăn hết trái, tôi lấy gì mà sống đây”? Chim phượng hoàng nghe thể đáp: “Ăn một quả khế, trả một cục vàng, mang túi ba gang, mang đi mà đựng”, rồi bay đi. Người em nghe lời phượng hoàng, may một cái túi nhỏ. Hôm sau, đúng hẹn phượng hoàng đến chở người em vượt biển khơi, đến một hòn đảo có rất nhiều vàng bạc. Người em lấy vàng bỏ vừa túi nhỏ rồi leo lên lưng chim trở về. Từ đó, anh trở nên giàu có. Có tiền, anh ra sức giúp đỡ những người gặp cảnh bần hàn như mình trước kia. Tiếng lành đồn xa. Một hôm, người anh biết chuyện đến nhà người em chơi. Anh ta ra sức gặng hỏi, người em thật thà kể lại câu chuyện. Người anh nghe thấy, nổi máu tham, gạ em đổi cây khế cho mình. Chiều lòng anh, người em vui vẻ đổi cây khế cho anh. Người anh ngày đêm chờ đợi phượng hoàng trở lại. Rồi mùa khế cũng chín. Phượng hoàng lại đến ăn khế, người anh cũng bắt chước em, hắn giả vờ phàn nàn. Chim cũng hẹn sẽ trả vàng cho hắn. Người anh may sẵn một cái túi thật to. Khi chim đưa hắn ra đến đảo, hắn vơ đầy túi, tham lam hơn hắn còn nhét khắp mình. Phượng hoàng cống người anh bay về. Nhưng túi vàng nặng quá. Đến giữa biển, chim kiệt sức, nghiêng cánh. Người anh rơi tõm xuống biển và chết. Thế là hết đời kẻ tham lam.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU
LUYỆN TẬP VỀ TỪ GHÉP VÀ TỪ LÁY

1. So sánh hai từ ghép: bánh trái, bánh rán.

– Từ ghép có nghĩa tổng hợp là: bánh trái

– Từ ghép có nghĩa phân loại là: bánh rán

2. Viết các từ ghép (được in đậm) trong những câu dưới đây vào nhóm thích hợp:

Từ ghép có nghĩa tổng hợp Từ ghép có nghĩa  phân loại

M: ruộng đồng, làng xóm, núi non, gò đống, bãi bờ, hình dạng, màu sắc. M: đường ray, xe điện, xe đạp, tàu hoả, máy bay.

3. Tìm các từ láy trong đoạn văn sau và viết vào dòng thích hợp:

Cây nhút nhát

   Gió rào rào nổi lên. Có một tiếng động gì lạ lắm. Những chiếc lá khô lạt sạt lướt trên cỏ. Cây xấu hổ co rúm mình lại. Nó bỗng thấy xung quanh lao xao. He hé mắt nhìn không có gì lạ cả. Lúc bấy giờ nó mới mở bừng những con mắt lá và quả nhiên không có gì lạ thật.

   Từ láy có hai tiếng giống nhau ở âm đầu: nhút nhát

   Từ láy có hai tiếng giống nhau ở vần: rào rào, lạt xạt, lao xao, he hé

   Từ láy có hai tiếng giống nhau ở cả âm đầu và vần: rào rào, he hé

TẬP LÀM VĂN
LUYỆN TẬP XÂY DỰNG CỐT TRUYỆN

Đề bài

   Hãy tưởng tượng và kể lại vắn tắt một câu chuyện có ba nhân vật: bà mẹ ốm, người con bằng tuổi em và một bà tiên.

   (Chú ý: Em cần đọc kĩ gợi ý trong sách Tiếng Việt 4, tập một, trang 45, tưởng tượng, xây dựng cốt truyện theo một trong hai gợi ý đã nêu.)

Bài làm

   Ngày xưa, ở một làng nọ có hai mẹ con sống bên nhau. Một ngày kia, người mẹ ốm rất nặng. Người con trai của bà chăm sóc bà tận tụy. Cậu bé ở bên giường mẹ suốt đêm. Nhưng bệnh tình của mẹ cậu vẫn không thuyên giảm. Một hôm cậu nghe người làng nói bệnh của mẹ cậu còn chữa được bằng một cây thuốc quý, mọc trong rừng sâu, nơi ấy rất nguy hiểm. Cậu quyết tâm lên đường tìm thuốc về chữa bệnh cho mẹ. Cậu nhà hàng xóm coi chăm sóc mẹ mình rồi lên đường. Trên đường đi, cậu phải vượt qua không biết bao nhiêu là núi cao, khe sâu, gai nhọn, thú dữ. Nhưng cậu vẫn không sờn lòng – Thấy thế, bà tiên cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của cậu, đã ra tay giúp cậu. Cậu bé lạy tạ bà tiên rồi chạy như bay về nhà lấy thuốc chữa bệnh cho mẹ.

Nguồn website giaibai5s.com