44-45.1. Đặt một điểm sáng S nằm trước

thấu kính phân kì như hình 44-45.1 a) Dựng ảnh S’ của S tạo bởi thấu.

kính đã cho Ỗb) s” là ảnh thật hay ảo? Vì sao? –

Giải a) Dựng ảnh của S qua

thấu kính phân kỳ

Hình 44-45.1

SKST

1. b) S’ là ảnh ảo, vì đó là

giao điểm của các tia ló kéo dài

(A)

F

TG

.

.

S.

S’

44-45.2. Hình 44-45.2 vẽ trục chính A

của một thấu kính, s là một điểm sáng, S là ảnh của S. a) Hãy cho biết S là ảnh thật hay ảo? Vì sao ?. Hình 44-45.2 b) Thấu kính đã cho là hội tụ hay phân kì ? c) Bằng cách vẽ hãy xác định quang tâm 0, tiêu điểm F, F của thấu kính đã cho.

Giải a) S là ảnh ảo vì s và S

cùng nằm một phía so

với thấu kính. b) Thấu kính đó là thấu kính phân kỳ.

(A) F

op c) Cách xác định tâm O,

FF của thấu kính: .. . – Nối S và S’ cắt trục chính của thấu kính tại 0

– Dựng đường thẳng vuông góc với trục chính tại O. Đó là vị trí đặt

thấu kính | – Từ S dựng tia tới SI song song với trục chính của thấu kính. Nối I

và S cắt trục chính tại tiêu điểm F, lấy OF = OF

44-45.3. Hình 44-45.3 vẽ trục chính A, . ..

quang tâm O, hai tiêu điểm F, F của một thấu kính, hai tia ló 1, 2 của hai

Δ F tia tới xuất phát từ một điểm sáng S. a) Thấu kính đã cho là hội tụ hay phân kì ? b) Bằng cách vẽ hãy xác định ảnh S và điểm sáng S.

(2) Hình 44-45.3

Giải

1. a) Thấu kính đã cho là | thấu kính phân kỳ b) Cách vẽ xác định ảnh

S và S – Xác định ảnh S: kéo (A) F.

dài tia ló số 2, cắt đường kéo dài của tia

ló 1 tại đâu thì đó là so – Xác định điểm S: Vì tia ló số 1 kéo dài đi qua tiêu điểm F nên tia

tới của nó phải đi song song với trục chính của thấu kính. Tia này

cắt tia kia qua quang tâm ở đâu thì đó là điểm sáng S. 44-45.4. Vật sáng AB có độ cao h được

đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính phân kì tiêu cự f.

A A=F f Ol Điểm A nằm trên trục chính và có vị trí tại tiêu điểm F (hình 44-45.4)

. Hình 44-45.4 a) Dựng ảnh A’B’ của AB qua thấu

kính đã cho b) Vận dụng kiến thức hình học hãy tính độ cao h’ của ảnh theo h và . khoảng cách do từ ảnh đến thấu kính theo f. .

Giải

1. a) Dựng ảnh A’B’ Ỗcủa AB qua thấu kính phân kỳ

.

B

(1)

A=F

A’

| b) Xét cạp AAOB AAOB0g – g)

A’B’ OA’ РАВОА Xét cặp AACFON ABFA” (g – g) . » A’B”_FA

(mà OC = AB OC – OF

và FA’=0F – OA Từ (1) và (2) suy ra: OA’ FA’ OF – OA

(d = OA = OF = f) OA OF OF OA’ f – OA’

–>OA’ = f – OA’ → 20A’ = f = d’ = OA’

2f

2

Từ (1) và (3) suy ra:

h’ = AB = h h vậy hh 44-45.5. Hãy ghép mỗi phần a), b), c, d) với một phần 1, 2, 3, 4 để được

câu có nội dung đúng. a) Thấu kính phân kì là thấu 1. ảnh ảo cùng chiều nhỏ hơn kính có ..

vật b) Chùm sáng song song tới 2. phần giữa mỏng hơn phần rìa thấu kính phân kì cho.

3. nằm trong khoảng tiêu cự của + c) Một vật đặt ở mọi vị trí trước thấu kính

thấu kính phân kì luôn cho 4. chùm tia ló phân kì, nếu kéo d) Ảnh của một vật tạo bởi thấu dài các tia thì chúng đều đi | kính phân kì luôn

qua tiêu điểm của thấu kính .

. Giải ..a- 2 b -4

C-1

. d – 3 44-45.6. Thấu kính phân kì có đặc điểm và tác dụng nào dưới đây? A. Có phần giữa mỏng hơn phần rìa và cho phép thu được ảnh của

Mặt Trời B. Có phần giữa mỏng hơn phần rìa và không cho phép thu được ảnh

của Mặt Trời. C. Có phần giữa dày hơn phần rìa và cho phép thu được ảnh của Mặt

Trời D. Có phần giữa dày hơn phần rìa và không cho phép thu được ảnh . của Mặt Trời

Giải

44-45.7. Chiếu một chùm tia sáng song song vào một thấu kính phân kì,

theo phương vuông góc với mặt của thấu kính. A. Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính sẽ loe rộng dần ra B. Chùa tia khúc xạ ra khỏi thấu kính sẽ thu nhỏ dần lại C. Chùm tia khúc xạ ra khoi thấu kính có chỗ bị thắt lại D. Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có chỗ trở thành chùm tia . song song.

Giải – Chọn A 44-45.8. Chiếu một tia sáng qua quang tâm của một thấu kính phân kì,

theo phương không song song với trục chính. Tia sáng ló ra khỏi thấu kính sẽ đi theo phương nào ? A. Phương bất kì B. Phương lệch ra xa trục chính so với tia tới C. Phương lệch lại gần trục chính so với tia tới D. Phương cũng

. Giải – Chọn D 44-45.9. Chiếu một tia sáng vào một thấu kính phân kì, theo phương song

song với trục chính. Tia sáng ló ra khỏi thấu kính sẽ đi theo phương nào? A. Phương bất kì B. Phương lệch ra xa trục chính so với tia tới C. Phương lệch lại gần trục chính so với tia tới D. Giữ nguyên phương cũ

Giải Chọn B 44-45.10. Chọn câu đúng.

Chiếu một chùm tia sáng song song vào một thấu kính phân kì theo phương vuông góc với mặt của thấu kính thì chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính sẽ: A. loe rộng dần ra

. B. thu nhỏ dần lại C. bị thắt lại

1. trở thành chùm tia song song

Giải .. => Chọn A

44-45.11. Di chuyển một ngọn nến dọc theo trục chính của một thấu kính

phân kì, rồi tìm ảnh của nó, ta sẽ thấy gì? A. Có lúc ta thu được ảnh thật, có lúc ta thu được ảnh ảo B. Nếu đặt ngọn nến ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính, ta sẽ thu

được ảnh thật C. Ta chỉ thu được ảnh ảo, nếu đặt ngọn nến trong khoảng tiêu cự của

thấu kính D. Ta luôn luôn thu được ảnh ảo, dù đặt ngọn nến ở bất kì vị trí nào

Giải – Chọn D 44-45.12. Anh của một ngọn nến qua một thấu kính phân kì

1. có thể là ảnh thật, có thể là ảnh ảo B. chỉ có thể là ảnh ảo, nhỏ hơn ngọn nến C. chỉ có thể là ảnh ảo, lớn hơn ngọn nến D. chỉ có thể là ảnh ảo, có thể lớn hoặc nhỏ hơn ngọn nến.

Giải > Chọn B 44-45.13.Đặt ngón tay trước một thấu kính, rồi đặt mắt sau thấu kính, ta

thấy một ảnh lớn hơn chính ngón tay. Anh đó là ảnh thật hay ảnh ảo? Thấu kính là hội tụ hay phân kì? A. Ảnh đó là ảnh thật; thấu kính đó là thấu kính hội tụ B. Ánh đó là ảnh ảo ; thấu kính đó là thấu kính hội tụ C. Ánh đó là ảnh thật ; thấu kính đó là thấu kính phân kì D. Ảnh đó là ảnh ảo ; thấu kính đó là thấu kính phân kì

Giải – Chọn B 44-45.14. Hãy ghép mỗi phần a), b), c), d) với một phần 1, 2, 3, 4 để | thành câu hoàn chỉnh có nội dung đúng a) Thấu kính phân kì là một khối . 1. mọi tia sáng tới điểm này thủy tinh mặt cầu lõm hoặc

đều truyền thẳng, không đổi b) Đặt một cái cốc rồng trên một hướng C. trang sách, rồi nhìn qua đáy 2. đường thẳng vuông góc với

cốc, ta thấy các dòng chữ nhỏ mặt thấu kính mà một tia đi. Đáy cốc đóng vai trò như

sáng truyền dọc theo đó sẽ c) Trục chính của thấu kính phân không bị lệch hướng . kì là một

3. một thấu kính phân kì

4. d) Quang tâm của thấu kính phân 4. một mặt cầu lõm và một mặt

kì là một điểm trong thấu kính phẳng mà

Giải a – 4. b – 3

C-2

. d – 1 44-45.15. Hãy ghép mỗi phần a), b), c, d) với một phần 1, 2, 3, 4 để

thành câu hoàn chỉnh có nội dung đúng. a) Vật sáng đặt trước thấu kính 1. cùng chiều với vật phân kì luôn cho

| 2. nằm trong khoảng tiêu cự, b) Nếu quan sát một vật qua một trước thấu kính

thấu kính ta thấy có ảnh ảo 3. thấu kính đó phải là thấu nhỏ hơn vật thì

– kính phân kì. c) Ảnh ảo của một vật cho bởi các 4. ảnh ảo

thấu kính và gương bao giờ

cũng d) Ảnh ảo cho bởi thấu kính phân | kì luôn luôn

phân

Giải

a – 4

.

b- 3

.

C-1

.

d – 2