* Hướng dẫn làm bài tập
I. Nhận xét
1. Đọc bài sau đây (Bãi ngô – SGK trang 30, 31). Xác định các đoạn văn và nội dung của từng đoạn:
Bài Bãi Ngô được chia làm 3 đoạn và nội dung mỗi đoạn như sau:
– Đoạn 1: Từ đầu đến mạnh mẽ, nõn nà: Giới thiệu bao quát về bãi ngô. Tả cây ngô từ lúc lấm tấm mạ non, nay thành một cây ngô dài, trổ mạnh mẽ, nõn nà.
– Đoạn 2: Tiếp… đến mỏng óng án: Tả hoa và búp ngô non giai đoạn đơm hoa kết trái.
– Đoạn 3: Đoạn còn lại: Tả hoa và ngô giai đoạn có thể thu hoạch.
2. Đọc lại bài Cây mai tứ quý (sách Tiếng Việt 4, tập hai, trang 23). Trình tự miêu tả trong bài ấy có điểm gì khác bài Bãi ngô ?
Bài Cây mai tứ quý:
– Đoạn 1 (4 dòng đầu): Giới thiệu bao quát về cây mai (chiều cao, hình dáng, thân, tán cây, gốc, cành, nhánh,…)
– Đoạn 2 (4 dòng tiếp theo): Tả cánh hoa, kết trái.
– Đoạn 3 (còn lại): Nêu cảm xúc của người miêu tả.
Trình tự miêu tả trong bài Cây mai tứ quý khác với trình tự miêu tả trong bài Bãi ngô như sau:
– Bài Cây mai tứ quý tả từng bộ phận của cây.
– Bài Bãi ngô tả từng thời kì phát triển của cây.
3. Từ cấu tạo của hai bài văn trên, rút ra nhận xét về cấu tạo của bài văn miêu tả cây cối. (Xem phần Ghi nhớ SGK trang 31).
II. Ghi nhớ (Đọc SGK)
III. Luyện tập
Đọc bài văn sau (cây gạo – SGK trang 32) và cho biết cây gạo được miêu tả theo trình tự như thế nào?
Trình tự miêu tả của bài văn Cây gạo:
Tả theo từng thời kì phát triển của hoa gạo từ lúc hoa còn đỏ mọng đến lúc hết mùa hoa, những bông hoa gạo đã trở thành những quả gạo múp míp, đến khi những mảnh vỏ tách ra lộ những múi bông…
a) Tả lần lượt từng bộ phận của cây.
Lập dàn ý tả một cây đu đủ mà em trông thấy.
+ Mở bài: Giới thiệu cây đu đủ mà em trông thấy: Ở đâu? Trồng đã bao lâu?
+ Thân bài:
- Tả bao quát: Hình dáng cây đu đủ (cao, thấp…) là loại đu đủ gì?
- Tả chi tiết:
– Thân cây (thẳng hay cong, to hay nhỏ…)
– Đu đủ có cành không?
– Lá đu đủ như thế nào? Có thể so sánh với vật gì?
– Quả đu đủ màu gì, hình thù ra sao? Quả đu đủ có nhựa không? So sánh với cái gì?
– Hương vị đu đủ như thế nào?
– Đu đủ thường được trồng ở đâu? Cách trồng như thế nào?
– Nắng, mưa, chim chóc, ong bướm… có ảnh hưởng đến cây không?
+ Kết luận:
Cảm nghĩ của em, ích lợi của cây đu đủ.
b) Tả lần lượt từng thời kì phát triển của cây
Lập dàn ý tả một cây chuối đang có buồng (trồng ở vườn hoặc ở bãi).
+ Mở bài:
Giới thiệu cây chuối đang có buồng (Trồng ở đâu? Thấy trong trường hợp nào?) là loại chuối gì?
+ Thân bài:
- Tả bao quát: Nó đứng một mình hay cả cụm, nét khác biệt với những cây khác. Nó cao mấy mét?
- Tả chi tiết:
– Lúc đầu cây chuối ra buồng như thế nào? Thân cây có gì đặc biệt? – Những quả chuối phát triển ra sao?
– Buồng chuối lớn dần, thân cây chuối bây giờ thế nào?
– Nắng mưa, chim chóc… có ảnh hưởng gì đến cây không?
+ Kết bài:
Cảm nghĩ của em và nêu ích lợi của chuối.
Nguồn website giaibai5s.com