I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Mới đây, các giáo sư tâm lí học ở Trường Đại học York và Toronto (Canada) đã tìm ra những bằng chứng để chứng minh rằng: Đọc sách văn học thực sự giúp con người trở nên thông minh và tốt tính hơn.

Những nghiên cứu của các giáo sư đã cho thấy những người thường xuyên đọc sách văn học thường có khả năng thấu hiểu, cảm thông và nhìn nhận sự việc từ nhiều góc độ. Ngược lại, những cá nhân có khả năng thấu cảm tốt cùng thường lựa chọn sách văn học để đọc.

Sau khi đã tìm thấy mối liên hệ hai chiều ở đối tượng độc giả là người lớn, các nhà nghiên cứu tiếp tục tiến hành với trẻ nhỏ và nhận thấy những điều thú vị, rằng những trẻ được đọc nhiều sách truyện thường có cách trung xử ôn hoà, thân thiện hơn, thậm chí trở thành đứa trẻ được yêu mến nhất trong nhóm bạn.

Đọc một “nội dung sâu sắc” khác với cách đọc “mì ăn liền” của chúng ta khi lướt qua các trang mạng. Hiện tại, việc thực sự đọc, chìm lắng vào một nội dung văn học là việc ngày càng hiếm thấy trong đời sống đương đại.

Theo các nhà tâm lí học, việc chú tâm đọc một nội dung sâu sắc có tầm quan trọng đối với mỗi cá nhân giống như việc người ta cần bảo tồn những công trình lịch sử hay những tác phẩm nghệ thuật quý giá. Việc thiếu đi thói quen đọc nghiêm túc sẽ gây ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của những thế hệ “sống trên mạng”.

(Đọc sách văn học giúp chúng ta thông minh hơn?, dẫn theo http://www.dantri.com.vn, ngày 12 – 08 – 2015)

Câu 1 Ghi lại câu nêu ý khái quát của đoạn trích trên. 

Câu 2 Anh Chị hiểu ý kiến sau như thế nào?

Theo các nhà tâm lí học, việc chú tâm đọc một nội dung sâu sắc có tầm quan trọng đối với mỗi cá nhân giống như việc người ta cần bảo tồn những công trình lịch sử hay những tác phẩm nghệ thuật quý giá. 

Câu 3 Dựa vào đoạn trích để giải thích vì sao có thể nói: Việc thiếu đi thói quen đọc nghiêm túc sẽ gây ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của những thế hệ “sống trên mạng”. 

Câu 4 Từ đoạn trích, anh/ chị hãy rút ra 02 bài học cho bản thân.

II. LÀM VĂN ( (7,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm)

Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: Hiện tại, việc thực sự đọc, chìm lắng vào một nội dung văn học là việc ngày càng hiếm thấy trong đời sống đương đại. 

Câu 2 (5,0 điểm)

Có ý kiến cho rằng: Nghệ thuật biểu hiện trong thơ Tố Hữu mang tính dân tộc rất đậm đà (Ngữ văn 12, tập một, Sđd, tr. 98).

Anh/ Chị hãy chọn và phân tích 01 đoạn thơ (từ 8 dòng trở lên) trong bài thơ Việt Bắc để làm sáng tỏ nhận định trên.

GỢI Ý VÀ HƯỚNG DẪN

I. ĐỌC HIỂU 

Câu 1 Cầu nêu ý khái quát của đoạn trích là: Đọc sách văn học thực sự giúp con người trở nên thông minh và tốt tính hơn.

Câu 2 Tham khảo cách trả lời sau: Ý kiến đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “chú tâm đọc một nội dung sâu sắc”. Việc đó cũng “giống như việc người ta cần bảo tồn những công trình lịch sử hay những tác phẩm nghệ thuật quý giá”. Nếu những công trình lịch sử hay những tác phẩm nghệ thuật quý giá không được bảo tồn thì chúng có thể sẽ bị hư hỏng, không còn có giá trị nữa. Công việc bảo tồn các công trình lịch sử hay những tác phẩm nghệ thuật quý giá” cũng phải tiến hành rất tỉ mỉ, công phu, thận trọng, kĩ càng đến từng chi tiết nho, chứ không thể làm vội vàng, qua loa, đại khái. Việc “chú tâm đọc một nội dung sâu sắc” cũng phải như vậy. Việc “chú tâm đọc một nội dung sâu sắc” hay là cách thực sự đọc, chìm lắng vào một nội dung văn học” sẽ giúp người ta “có khả năng thấu hiểu, cảm thông và nhìn nhận sự việc từ nhiều góc độ”. Đó là việc mỗi cá nhân cần làm.

Câu 3 Có thể nói: Việc thiếu đi thói quen đọc nghiêm túc sẽ gây ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của những thế hệ “sống trên mạng” là vì: nếu không đọc nghiêm túc, tức không “thực sự đọc, chìm lắng vào một nội dung văn học” hoặc “chú tâm đọc một nội dung sâu sắc”, người ta sẽ không thể có “khả năng thấu hiểu, cảm thông và nhìn nhận sự việc từ nhiều góc độ” (còn gọi là “khả năng thấu cảm tốt”). Việc “đọc “mì ăn liền” của chúng ta khi lướt qua các trang mạng” hiện nay đang gây ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của chúng ta.

Câu 4 HS rút ra 02 bài học cho bản thân. Câu trả lời phải hợp lí, có sức thuyết phục.

Tham khảo các hướng trả lời sau đây:

– Cần hình thành thói quen thường xuyên đọc sách văn học và cổ vũ mọi người đọc sách văn học để trở nên thông minh và tốt tính hơn. Mặt khác, chăm đọc sách văn học là một cách góp phần làm cho những lối sống tốt đẹp, những giá trị nhân văn được nhân rộng hơn lên trong thế giới này.

– Cần rèn luyện thói quen chú tâm đọc một nội dung sâu sắc để trở thành người có khả năng thấu cảm tốt. Không nên đọc theo kiểu “mì ăn liền”, nhất là đối với các tác phẩm văn học, bởi nó sẽ gây ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển trí tuệ, tư tưởng và tình cảm, cảm xúc của chúng ta.

II. LÀM VĂN 

Câu 1 HS viết 01 đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ), theo một trong các cách diễn dịch, quy nạp hoặc tông – phân – hợp…; sử dụng một hoặc một số thao tác lập luận trong số các thao tác giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận, bác bỏ,…; có lí lẽ và dẫn chứng hợp lí, thuyết phục; đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu để trình bày được suy nghĩ riêng của mình theo hướng làm rõ và khẳng định hoặc phủ định ý kiến: Hiện tại, việc thực sự đọc, chìm lắng vào một nội dung văn học là việc ngày càng hiếm thấy trong đời sống đương đại.

– Trước hết, cần làm rõ nội dung của ý kiến theo hướng: Ý kien nêu một hiện tượng trong đời sống hiện nay, ít người “thực sự đọc, chìm lắng vào một nội dung văn học”, thay vào đó là kiểu đọc “mì ăn liền” lướt qua các trang mạng.

– Nếu lập luận theo hướng khẳng định ý kiến trên là đúng, cần nhấn mạnh: Thói quen đọc sách, nhất là sách văn học, đang bị mai một bởi sự phát triển như vũ bão của các phương tiện nghe nhìn có kết nối mạng internet, thay vì cầm sách, nhất là sách văn học để đọc, người ta thường đọc trên máy tính, máy tính bảng, điện thoại,… Hơn nữa, do nhịp sống hiện đại, người ta có xu hướng đọc những tác phẩm ngăn hoặc đọc lướt nội dung của văn bản để nắm được ý chính… Đây là một hiện tượng đáng lo ngại bởi cách đọc “mì ăn liền” ấy không thể giúp người ta có khả năng “thấu hiểu, cảm thông và nhìn nhận sự việc từ nhiều góc độ”.

– Nếu lập luận theo hướng phủ định ý kiến trên, cần nhấn mạnh: mặc dù việc đọc qua các phương tiện nghe nhìn có kết nối mạng internet đang diễn ra phổ biến và ở một phương diện nào đó vẫn là cần thiết, nhưng trong thực tế chúng ta thấy những tác phẩm văn học có giá trị được in thành sách vẫn có sức hấp dẫn lớn đối với nhiều người. Chúng ta vẫn bắt gặp hiện tượng những tác phẩm hay khi ra đời đã thu hút sự chú ý của rất nhiều độc giả, Harry Potter là một ví dụ. Không phải tất cả mọi người đều đã quay lưng với văn học đích thực. Vì thế, việc người ta có “thực sự đọc, chìm lắng vào một nội dung văn học” hay không phụ thuộc nhiều vào việc có hay không những tác phẩm văn học có giá trị.

– Nếu lập luận theo hướng vừa khẳng định vừa phủ định ý kiến, cần kết hợp cả hai nội dung trên.

Câu 2 Đề bài yêu cầu HS chọn và phân tích 01 đoạn thơ (từ 8 dòng trở lên) trong bài thơ Việt Bắc để làm sáng tỏ nhận định “Nghệ thuật biểu hiện trong thơ Tủ Híu mang tính dân tộc rất đậm đà.”. HS có thể chọn một trong các đoạn thơ sau:

– Mình về mình có nhớ ta … Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…

– Mình đi, có nhớ những ngày … Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa

– Ta với mình, mình với ta … Chày đến nện cối đều đều suối xa.

– Ta về, mình có nhớ ta… Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.

Sau khi đã chọn đoạn thơ để phân tích, HS có thể trình bày bài viết theo định hướng sau:

a) Giới thiệu vài nét về tác giả: xem phần gợi ý ở Đề 4, Câu 2, phàn Làm văn.

b) Giải thích ý kiến: Nghệ thuật biểu hiện trong thơ Tố Hữu mang tính dân tộc rất đậm đà:

Thể thơ lục bát truyền thống đã được vận dụng tài tình với sự phong phú về vần và cách phối âm trầm bổng, nhịp nhàng, tạo nên giọng điệu tâm tình, ngọt ngào tha thiết – giọng của tình thương mến.

– Lối kết cấu đối đáp trong ca dao, dân ca được vận dụng một cách thích hợp. tài tình, phù hợp với nội dung tư tưởng, tình cảm của đoạn thơ nói riêng, bài thơ nói chung.

– Chất liệu văn học và văn hoá dân gian được vận dụng phong phú, đa dạng. linh hoạt, đặc biệt là ca dao trữ tình.

Những lối nói giàu hình ảnh, các cách chuyên nghia truyền thống (so sánh, ẩn dụ, tượng trưng, ước lệ) được sử dụng thích hợp, tạo nên phong vị dân gian và chất cổ điển của đoạn thơ và bài thơ.

c) Giới thiệu đôi nét về hoàn cảnh sáng tác và đặc điểm chính về nghệ thuật và nội dung của bài thơ Việt Bắc: xem phần gợi ý ở Đề 4, Câu 2, phần Làm văn.

d) Giới thiệu vị trí của đoạn thơ sẽ phân tích.

e) Phân tích nghệ thuật biểu hiện trong đoạn thơ để thấy được thơ Tố Hữu mang tính dân tộc rất đậm đà.

– Dựa vào phần giải thích trên đây để hình thành ý. Với mỗi ý, cần tìm những căn cứ dẫn chứng phù hợp trong đoạn thơ và phân tích để làm sáng tỏ.

– Tổng hợp: nêu nội dung của đoạn thơ (đặc điểm của hình tượng nghệ thuật và tình cảm, cảm xúc của tác giả gửi gắm trong đó).

g) Nhận xét, đánh giá:

– Đoạn thơ đã cho thấy tính dân tộc đậm đà trong nghệ thuật biểu hiện của thơ Tố Hữu rất phù hợp với nội dung cảm xúc được thể hiện trong bài thơ.

– Tính dân tộc đậm đà trong nghệ thuật biểu hiện tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ Việt Bắc nói riêng, thơ Tố Hữu nói chung.

Nguồn website giaibai5s.com