I. Yêu cầu

– Miêu tả chân dung người thân.

– Chú ý miêu tả những nét chân dung nổi bật, phần tính cách nếu có chỉ là phần phụ, làm nổi bật chân dung.

– Cần thể hiện được đặc trưng cơ bản của văn miêu tả. Đây là bài miêu tả chân dung một nhân vật gần gũi, quen thuộc, để lại những ấn tượng sâu sắc và tình cảm yêu thương.

– Lớp 6 đã học văn miêu tả, do vậy đến lớp 7, đòi hỏi:

+ Biết xây dựng đoạn văn hợp lí (ở phần Thân bài).

+ Khi miêu tả ngoại hình nhân vật, nên chú ý tới yếu tố tâm lí.

+ Tránh cách điệu khi miêu tả (nhân vật toàn những nét đẹp), cần biết tả cả những nét chưa hoàn thiện, chưa đẹp ở những người thân yêu bình thường, gần gũi, hơn là để cho nhân vật có những nét đẹp lí tưởng nhưng xa lạ, khuôn mẫu.

II. Gợi ý

– Hãy chọn một người thân mà em muốn tả lại chân dung.

– Quan sát và ghi nhớ kĩ những nét nổi bật ở người đó :

+ Hình dáng.

+ Gương mặt, đôi mắt, nụ cười, gò má,…

+ Giọng nói, cử chỉ.

– Ấn tượng của người viết.

– Có thể hỏi han, so sánh một vài nét thời bé và thời hiện tại của người thân đó.

– Có thể miêu tả người thân trong một công việc, trong một hoạt động nào đó.

– Sử dụng hình ảnh, các yếu tố so sánh, nhận xét để làm rõ những nét chân dung được miêu tả.

III. Lập dàn ý

A. MỞ BÀI:

– Giới thiệu quan hệ với người được miêu tả, lí do chọn người đó.

B. THÂN BÀI

– Ấn tượng chung về người thân được chọn miêu tả.

– Giới thiệu khái quát về nhân vật (thời gian, hoàn cảnh, tình cảm đặc biệt,…).

– Miêu tả ngoại hình và một số nét tiêu biểu về phong cách, về phẩm chất mối quan hệ,…

+ Hình dáng.

+ Gương mặt (nên tả chi tiết : mắt, mũi, gò má, nụ cười,…).

+ Giọng nói, cử chỉ.

+ Công việc yêu thích.

+ Quan hệ với những người khác.

– Nêu một phẩm chất đáng quý và riêng biệt của nhân vật.

– Kể một kỉ niệm sâu sắc của nhân vật để lại.

C. KẾT BÀI

– Tình cảm của người viết với người được miêu tả.

– Những ảnh hưởng tích cực của người đó đối với bản thân.

IV. Bài làm minh họa – Tả ông ngoại

Tuổi thơ của tôi trôi qua thật êm đềm, nhất là khi tôi luôn có mẹ chăm sóc, bố dạy dỗ và ông ngoại tôi dìu dắt từ lúc ra đời đến nay. Vì vậy hình ảnh ông ngoại in sâu trong tâm hồn tôi. Đây là người tôi yêu quý và gần gũi nhất.

Nhìn bề ngoài, ông cao to, dáng đi đây quả quyết. Khuôn mặt chữ điên nhưng nụ cười cởi mở và ánh mắt ấm áp đã khiến ông trở nên dễ mến, dễ gần hơn cả. Giọng nói của ông trầm và vang, ông mà cười thì tiếng cười của ông rất dễ lây sang người khác niềm vui đó. Cử chỉ của ông dứt khoát và cách nói như mệnh lệnh là dấu ấn của một vị chỉ huy trung đoàn trước đây. Chả thế mà ông thích kể chuyện ngày kháng chiến xưa kia.

Tôi rất thích đôi mắt của ông. Nói vậy không có nghĩa là mắt ông tôi đẹp mà đó là một đôi mắt có lời nói. Lúc vui sướng hân hoan, nhìn vào đây tôi thấy sự chia sẻ toả ra từ ánh sáng của đôi mắt. Lúc buồn bã thất vọng, đôi mắt của ông động viên và an ủi tôi rất nhiều. Lúc nào tôi cũng tìm thấy ở đó một niềm cổ vũ để phấn đấu vươn lên, một nghị lực không gì bẻ gãy nổi. Tôi yêu quý ông nhiều cũng có lẽ từ đôi mắt tràn ngập tâm hồn lạc quan và tin tưởng đó.

Khi có ông ở nhà, cả căn phòng như bừng sáng. Ông không lúc nào nghỉ tay chân. Lúc ông tiếp khách, lúc kể chuyện say sưa, lúc chăm sóc bể cá, lúc tưới bón chậu cảnh ở ban công,… Ông rất thích gặp đồng đội cũ. Sau mỗi cuộc hội ngộ là nhà tôi lại được nghe biết bao câu chuyện vừa cảm động lại vừa khâm phục về những người lính Cụ Hồ năm xưa. Họ sống và chiến đấu bằng sức mạnh của tình yêu thương.

Ông tôi còn tham gia tích cực mọi hoạt động xã hội khác. Nào là Hội Cựu chiến binh, Hội chữ thập đỏ, Hội hoà giải, rồi Chi bộ đường phố,…. Nơi nào có khó khăn cũng thấy có mặt ông tôi. Có lẽ vì vậy, mà mọi người rất hay đến trao đổi, hỏi han ông. Ai ông cũng tận tình, chu đáo. Bố mẹ tôi cứ lắc đầu bái phục.

Riêng tôi, lúc nào ông cũng chiếm trọn tình cảm của tôi. Ông còn là tấm gương để lũ chúng tôi noi theo và phấn đấu không ngừng. Tôi mong mình mau lớn, mau trưởng thành để chăm lo cho ông còn hiện tại phải chăm ngoan và học giỏi để ông vui lòng.

Tôi không thể hình dung nổi nếu một sáng nào tỉnh dậy lại có thể thiếu ông ở trên cõi đời này. Luôn được sống bên ông là niềm hạnh phúc nhất đời của tôi !