HƯỚNG DẪN

Hình tượng người đi trên bãi cát là hình tượng nhân vật trữ tình của bài thơ. Vì vậy qua Bài ca ngắn đi trên bãi cát, người đọc thấy được vẻ đẹp con người Cao Bá Quát. Đó là một con người có cốt cách thanh cao, có tính cách mạnh mẽ, có tầm nhìn xa rộng. 

Ông chán ghét và phê phán những kẻ bị cám dỗ, bon chen trên con đường danh lợi. Cái bả danh lợi giống như men rượu dễ làm say người: Đầu gió hơi men thơm quán rượu – Người say vô số, tỉnh bao người?

Bài thơ cho thấy trong tâm trạng mâu thuẫn giữa khát vọng sống cao đẹp của tác giả với hiện thực mờ mịt, bế tắc. Cao Bá Quát đã không chọn lối sống chạy theo danh vọng mà nêu cao lí tưởng sống có ích, có trách nhiệm của kẻ sĩ. Tầm nhìn cao rộng của Cao Bá Quát thể hiện ở chỗ ông đã thấy được sự bảo thủ, lạc hậu của chế độ khoa cử nói riêng, của chế độ nhà Nguyễn nói chung. Trong lần phục dịch cho một “phái đoàn công cán ở nước ngoài, Cao Bá Quát có dịp tiếp xúc với văn hóa Phương Tây, ông không thể không suy nghĩ và so sánh cách học giữa ta và tây. Dù chưa có dược tư tưởng canh tân đất nước như Nguyễn Trường Tộ sau này, nhưng ông đã thấy được sự cần thiết phải thay đổi lối học cũ, lối học cốt để làm quan, để cầu danh lợi. Ông muốn làm được việc gì lớn lao hơn, có ích hơn cho đời. Phải chăng điều này là một trong những nguyên nhân đã thôi thúc Cao Bá Quát đến với cuộc khởi nghĩa chống lại nhà Nguyễn bảo thủ, lạc hậu.