1- Nguồn gốc, tài năng của Sơn Tinh và Thủy Tinh:

Sơn Tinh: Ở vùng núi Tản Viên, chúa miền non cao.Vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi.

Thủy Tinh:  Ở miền biển, chúa miền nước thẳm. Gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về; hô mưa, gọi gió làm thành dông bão. 

– Nhận xét nguồn gốc, tài năng của Sơn Tinh và Thủy Tinh:

+ Đều có nguồn gốc thần tiên.

+ Đều có tài năng kì lạ: Sai khiến được các lực lượng thiên nhiên. Nhưng sức mạnh và phép lạ của hai thần đối địch nhau. Tài năng của Sơn Tinh là tài năng bồi đắp, che chở, giúp ích; còn tài năng của Thủy Tinh là nhấn chìm, tàn phá tự nhiên và cuộc sống con người.

2- a) Những chi tiết tưởng tượng kì ảo:

– Thủy Tinh: Hô mưa, gọi gió, làm thành công bão rung chuyển cả đất trời.

– Sơn Tinh: Bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất, ngăn chặn dòng nước lũ.

b) Ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng kì ảo: Những chi tiết tưởng tượng kì ảo cho thấy tài cao phép lạ của hai vị thần. Cả hai cùng huy động được sức mạnh của những lực lượng thiên nhiên lớn lao. Thủy Tinh dâng nước tàn phá làng mạc, nhà cửa… như muốn quét sạch dấu hiệu của sự sống. Trước sức mạnh khủng khiếp đó, Sơn Tinh đã đối phó kịp thời. Từng hành động chống trả của thần đều bình tĩnh, dứt khoát, thể hiện ý chí kiên cường, bền bỉ chống chọi đến cùng. Cuộc giao tranh diễn ra với khí thế hào hùng, long trời lở đất. Đó là kết quả của trí tưởng tượng phong phú, đặc sắc của người xưa. 

3- Kết quả cuối cùng: Sơn Tinh luôn luôn chiến thắng Thủy Tinh.

Nhân dân ta dùng trí tưởng tượng bay bổng kì ảo để giải thích hiện thực khách quan: hằng năm, lũ lụt đe dọa cuộc sống nhân dân, nhưng năm nào phần thắng cũng về phía nhân dân. Sơn Tinh là đại diện tiêu biểu cho tinh thần và sức mạnh chế ngự thiên nhiên của nhân dân ta. Hình ảnh Sơn Tinh liên tục dời núi, bốc đồi ngăn chặn dòng nước dữ chính là hình ảnh thần kì hóa hiện thực đắp đê ngăn lũ của nhân dân ta suốt trường kì lịch sử. Đó là một kì công của dân tộc Việt trong suốt lịch sử tồn tại của mình. Kiên cường chiến đấu đến cùng với sự tàn phá của thiên nhiên và chế ngự thiên nhiên để giành lấy từng không gian sống quý giá, giành lấy cuộc sống ấm no đã là lẽ sống của nhân dân ta từ nghìn xưa.