HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
Giá trị hiện thực và giá trị tố cáo của đoạn trích:
– Giá trị hiện thực: Bằng ngòi bút trào phúng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã cho người đọc thấy được bộ mặt thật của xã hội tự san thành thị trước Cách mạng tháng Tám 1945. Đó là một xã hội nhố nhăng, đồi bại, vô nghĩa lí và đồng thời cũng cho chúng ta thấy được hiện tượng băng hoại đạo đức truyền thống trong xã hội ấy. Hạnh phúc của một tang gia còn cho người đọc thấy được những trò nhố nhăng, giả dối, lố bịch của những hạng người thuộc tầng lớp tư sau thành thị.
– Giá trị tố cáo: Với tiếng cười trào phúng sâu cay, Vũ Trọng Phụng đã vạch mặt bọn trưởng giả chạy theo đồng tiền, đua đòi lối sống văn minh rơm, bịp bợm, dâm đãng. Ông phê phán những kẻ mang danh thượng lưu, văn minh nhưng thực ra đó là những cặn bã, những quái thai của xã hội thực dân tư sản ở nước ta trước Cách mạng tháng Tám. Chính xã hội ấy đã sản sinh ra thói hư thanh, đạo đức giả, rởm đời của những kẻ tai to mặt lớn, nhân lúc đưa tang nhà khoa huy chương, khoe ca hình thức bên ngoài. Càng vô liêm sỉ hơn nữa là ngay lúc đưa tang lại không kìm được thói châm ô, truỵ lạc.
Tác giả còn hướng đến đám thanh niên trong xã hội thượng lưu. Đó cũng là một thế hệ thanh niên có lối sống không lành mạnh, lối sống vô nghĩa. Nhân dịp đi đưa đám tang để hẹn hò, chim chuột nhau, để bình phẩm về phụ nữ, nói với nhau những chuyện thần nhí trong đời sống đồi bại thường ngày của họ. Tất cả đã bộc lộ rõ cái tính chất vô văn hoá, vô đạo đức của bọn người cán bã trong xã hội tự san thành thị thời ấy.
Tác giả còn phê phán, châm biếm sâu cay thói bất nhân, bất nghĩa trong các gia đình tư sản chạy theo đồng tiền và những trò nhố nhăng đồi bại, xem nhẹ giá trị đạo đức, chà đạp lên tình cảm gia đình thiêng liêng. Ống kính quay cận cảnh của tác giả như soi vào tận chân tơ kẽ tóc của những kẻ rởm đời, tầng lớp trên trong xã hội. Một đám ma được tổ chức to tát, long trọng theo cả lối Ta, Tàu, Tây. Nhưng thực ra những gì gọi là to tát, long trọng, danh giá của cái đám ma hay chỉ là sự phô trương, gia dôi, sự rởm đời, lố lăng hết sức kì quặc. Với nghệ thuật trào phúng sắc sảo, Vũ Trọng Phụng đã lật tẩy được tính chất bịp bợm của những con người được gọi là thượng lưu, trí thức của xã hội ngày xưa. Tất cả là một cuộc diễn trò tột cuộc báo hiếu linh tinh của một gia đình tư sản đại bất hiếu.