I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

1. Khí hiđro có tính khử, ở nhiệt độ thích hợp hidro không những kết hợp được với đơn chất oxi mà còn có thể hòa hợp với nguyên tố oxi trong một số oxit kim loại. Các phản ứng này đều toả nhiệt.

2. Khí hiđro có nhiều ứng dụng, chủ yếu do tính chất rất nhẹ nhẹ nhất trong các chất khí), tính khử và khi cháy toả nhiều nhiệt.

3. Có thể điều chế khí hiđro trong phòng thí nghiệm bằng dung dịch axit clohiđric HCl hoặc dung dịch axit sunfuric H2SO4 loãng tác dụng với kim loại như Zn, Fe, Al. Có thể thu khí hiđro vào bình bằng hai cách: đẩy không khí hoặc đẩy nước (miệng bình úp xuống dưới).

4. Phản ứng thế là phản ứng hóa học giữa đơn chất và hợp chất, trong đó nguyên tử của đơn chất thay thế nguyên tử của một nguyên tố trong hợp chất.

5. Quá trình tách nguyên tử oxi khỏi hợp chất là sự khử. Chất chiếm oxi của chất khác là chất khử.

6. Sự tác dụng của oxi với một chất là sự oxi hóa. Đơn chất oxi hoặc chất nhường oxi cho chất khác là chất oxi hóa. 

7. Phản ứng oxi hóa – khử là phản ứng hóa học trong đó xảy ra đồng thời sự oxi hóa và sự khử.

II. GIẢI BÀI TẬP SGK

Bài 1. Viết phương trình hóa học biểu diễn phản ứng của Hy với các chất:

O2, Fe2O3, Fe3O4, PbO. Ghi rõ điều kiện phản ứng. Giải thích và cho biết mỗi phản ứng trên thuộc loại phản ứng gì?

                                       HƯỚNG DẪN GIẢI

Phương trình phản ứng:Các phản ứng trên đều là phản ứng oxi – hóa khử vì đều có đồng thời sự khử và sự oxi hóa.

Bài 2. Có 3 lọ đựng riêng biệt các khí sau: oxi, không khí và hiđro. Bằng thí nghiệm nào có thể nhận ra chất khí trong mỗi lọ?

                                 HƯỚNG DẪN GIẢI

Dùng một que đóm đang cháy cho vào mỗi lọ:

– Lọ cho que đóm cháy sáng bùng lên: lọ đựng khí oxi 

– Lọ cháy có ngọn lửa màu xanh mờ: lọ đựng khí hidro 

– Lọ không làm đổi màu ngọn lửa của que đóm đang cháy là lọ chứa không khí.

Bài 3. Cho dung dịch axit sunfuric loãng, nhôm và các dụng cụ thí nghiệm như hình 5.8. Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:

A. Có thể dùng các hóa chất và dụng cụ đã cho để điều chế và thu khí oxi.

B. Có thể dùng các hóa chất và dụng cụ đã cho để điều chế và thu không khí.

C. Có thể dùng các hóa chất và dụng cụ đã cho để điều chế và thu khí hiđro.

D. Có thể dùng để điều chế hiđro nhưng không thu được khí hiđro.

                                  HƯỚNG DẪN GIẢI

Chọn câu đúng là C.

Bài 4. 

a. Lập phương trình hóa học của các phản ứng sau: b. Mỗi phản ứng hóa học trên đây thuộc loại phản ứng nào, vì sao?

                                     HƯỚNG DẪN GIẢI

a. Phương trình phản ứng:

CO2 + H2O       → H2CO3        (1)

SO2 + H2O       → H2SO3        (2)

Zn + 2HCl          → ZnCl2 + H2 (3)

P205 + 3H20     → 2H3PO4      (4)

PbO + H2           → Pb + H20    (5)

b. – Các phản ứng (1), (2) và (4) là phản ứng hóa hợp vì một chất tạo từ nhiều chất.

– Các phản ứng (3) và (5) là phản ứng thế và đồng thời phản ứng (5) là phản ứng oxi hóa – khử (theo định nghĩa).

Bài 5*. a. Hãy viết phương trình hóa học của các phản ứng giữa khí hiđro với hỗn hợp đồng (II) oxit, và sắt (III) oxit ở nhiệt độ thích hợp.

b. Trong các phản ứng hóa học trên, chất nào là chất khử, chất nào làchất oxi hóa? Vì sao?

c. Nếu thu được 6,00 gam hỗn hợp hai kim loại, trong đó có 2,80 gam sắt thì thể tích (ở đktc) khí hiđro vừa đủ cần dùng để khử đồng (II) oxit và sắt (III) oxit là bao nhiêu?

                              HƯỚNG DẪN GIẢI

– Chất khử là Hy vì chiếm oxi của chất khác. 

– Chất oxi hóa: CuO, Fe2O3 vì nhường oxi cho chất khác.

c. Khối lượng đồng thu được từ 6g hh kim loại:

        mCu = 6 – 2,8 = 3,2 (g)

Bài 6*. Cho các kim loại kẽm, nhôm, sắt lần lượt tác dụng với dung dịch axit sunfuric loãng.

a. Viết các phương trình phản ứng.

b. Cho cùng một khối lượng các kim loại trên tác dụng với axit thì kim loại nào cho nhiều khí hiđro nhất?

c. Nếu thu được cùng một thể tích khí hiđro thì khối lượng của kim loại nào đã phản ứng là nhỏ nhất?

                                     HƯỚNG DẪN GIẢI.

a. PTPÚ:

b. Theo PTPP (1), (2), (3) cùng một lượng kim loại tác dụng với lượng axit dư thì nhôm cho nhiều khí H2 sau đó là sắt, và cuối cùng là kẽm.

Vì 54 g Al sẽ cho 3.22,4 (l) H2

56 g Fe sẽ cho 22,4   (l) H2

65 g Zn sẽ cho 22,4   (l) H2

c. Nếu thu được cùng một lượng khí H2 thì khối lượng kim loại ít nhất 

Nguồn website giaibai5s.com

Chương V: Hiđro – Nước-Bài 34. Bài luyện tập 6.
Đánh giá bài viết