I. Bài tập nhận thức kiến thức mới
Quan sát kĩ các hình 47.1, 47.2, 47.3.
Điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh thông tin về cấu tạo (ngoài và trong) của đại não.
– Đại não ở người rất phát triển che lấp cả não trung gian và não giữa.
Bề mặt của đại não được phủ bởi một lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt của vỏ não có nhiều nếp gấp, đó là các khe và rãnh làm tăng diện tích mặt vỏ não (nơi chứa thân của các nơron) lên tới 2300-2500cm2. Hơn 2/3 bề mặt của não nằm trong khe và rãnh. Vỏ đại não chỉ dày khoảng 2-3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp. .
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy. Rãnh đỉnh ngăn cách thủy trán và thùy đỉnh. Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh với thùy thái dương. Trong các thùy, các khe đã tạo thành các hồi hay các khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là chất trắng, trong đó chứa các nhân nền (nhân dưới vỏ).
Điền vào ô trống các số tương ứng với các vùng chức năng:
II. Bài tập củng cố, hoàn thiện kiến thức
Câu 1. Vẽ sơ đồ đại não và trình bày hình dạng, cấu tạo ngoài?
– Vẽ sơ đồ đại não (HS tự vẽ).
– Hình dạng, cấu tạo ngoài của đại não:
Đại não ở người rất phát triển che lấp cả não trung gian và não giữa.
Bề mặt của đại não được phủ bởi một lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt vỏ não có nhiều nếp gấp, đó là các khe và rãnh làm tăng diện tích mặt vỏ đại não.
Hơn 2/3 bề mặt của não nằm trong khe và rãnh. Vỏ đại não dày khoảng từ 23mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy. Rãnh đỉnh ngăn cách thủy trán và thùy đỉnh. Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh với thùy thái dương. Trong các thùy, các khe đã tạo thành các hồi hay các khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là chất trắng, trong đó chứa các nhân nền.
Câu 2. Mô tả cấu tạo trong của não?
Cấu tạo trong của não: Đại não gồm:
– Chất xám tạo thành vỏ dại não, là nơi tập trung thân và tua ngắn của nơron, trung tâm của các phản xạ có điều kiện.
– Chất trắng nằm dưới vỏ não là các dây thần kinh nối các phần vỏ não với nhau và vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh.
Trong chất trắng còn có nhân nền.
Câu 3*. Nêu rõ các đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não ở người chứng tỏ sự tiến hóa của người so với các động vật khác trong lớp thú?
Các đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não ở người chứng tỏ sự tiến hóa của người so với các động vật khác trong lớp thú là:
– Khối lượng não so với cơ thể người lớn hơn các động vật thuộc lớp thú.
– Vỏ não có nhiều khe và rãnh làm tăng bề mặt chứa các nơron (khối lượng chất xám lớn).
– Ở người, ngoài các trung khu vận động và cảm giác như ở động vật thuộc lớp thú, còn có các trung khu cảm giác và vận động ngôn ngữ (nói, viết, hiểu tiếng nói, hiểu chữ viết).
II. Bài tập bổ sung
Câu 1. Vẽ sơ đồ đại não và trình bày hình dạng, cấu tạo ngoài?
Đáp án:
– Vẽ sơ đồ đại não: (Hình 47.1 – SGK)
– Hình dạng, cấu tạo ngoài của đại não:
Đại não ở người rất phát triển, che lấp cả não trung gian và não giữa. Bề mặt đại não được phủ một lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt vỏ não có nhiều nếp gấp, đó là các khe và rãnh làm tăng diện tích mặt vỏ đại não.
Hơn 2/3 bề mặt não nằm trong khe và rãnh. Vỏ đại não dày khoảng từ 2 – 3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thuỳ. Rãnh đỉnh ngăn cách thuỳ trán và thuỳ đỉnh. Rãnh thái dương ngăn cách thuỳ trán và thuỷ đỉnh với thuỳ thái dương. Trong các thuỳ, các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là chất trắng, trong đó chứa các nhân nền.
Câu 2. Mô tả cấu tạo trong của đại não?
Đáp án: Cấu tạo trong của đại não:
Đại não gồm:
– Chất xám tạo thành vỏ đại não, là nơi tập trung thân và tua ngắn của nơron, trung tâm của các phản xạ có điều kiện.
– Chất trắng nằm dưới vỏ não là các đường thần kinh nối các phần vỏ não với nhau và vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh
Trong chất trắng còn có nhân nền.
Câu 3. Kể tên các vùng chức năng của vỏ đại não?
Đáp án: Các vùng chức năng của vỏ đại não là:\
– Các vùng cảm giác (vùng cảm giác, vùng thị giác, vùng vị giác, vùng thính giác)
– Vùng vận động
– Ngoài ra còn có vùng Vậễ động ngôn ngữ (nói, viết) và vùng hiểu tiếng nói và chữ viết
Câu 4. Nêu rõ các đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não ở người chứng tỏ sự tiến hoá của người so với các động vật khác trong lớp thú?
Đáp án: Các đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não ở người chứng tỏ sự tiến hoá của người so với các động vật khác trong lớp thú là:
– Khối lượng não so với cơ thể người lớn hơn các động vật thuộc lớp thú
– Vỏ não có nhiều khe và rãnh làm tăng bề mặt chứa các nơron (khối lượng chất xám lớn)
– Ở người, ngoài các trung khu vận động và cảm giác như ở động vật thuộc lớp thú, còn có các trung khu cảm giác và vận động ngôn ngữ (nói, viết, hiều tiếng nói, hiểu chữ viết)
Câu 5. Não bộ ở người gồm những thành phần nào? Nêu rõ những đặc điểm tiến hoá của não bộ người thể hiện ở cấu tạo của đại não.
Đáp án:
* Thành phần của não:
– Não bộ nằm trong hộp sọ bao bọc bởi màng não (màng cứng, màng nhện và màng nuôi) trong có dịch não tủy có nhiệm vụ bảo vệ não bộ tránh được những chấn động mạnh.
– Não bộ nối với tủy sống, gồm:
+ Trụ não + Não trung gian + Tiểu não + Đại não.
* Đặc điểm tiến hoá của đại não người.
– Đại não người phát triển rất mạnh, phủ lên tất cả các phần còn lại của bộ não. Diện tích của vỏ não cũng tăng lên rất nhiều do có các rãnh và các khe ăn sâu vào bên trong, là nơi chứa số lượng lớn nơron.
– Vỏ não người, ngoài các vùng kể trên còn xuất hiện các vùng viết và nói cùng các vùng hiểu chữ viết và vùng hiểu tiếng nói liên quan đến sự hình thành hệ thống tín hiệu thứ 2 là tiếng nói và chữ viết do kết quả quá trình lao động xã hội của con người.
Câu 6. Chức năng của các vùng chính ở bán cầu não lớn?
Đáp án: Những vùng chính của vỏ não là vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thính giác, vùng khứu giác, vùng vị giác, vùng thị giác.
– Vùng cảm giác:
Là vùng chuyển tiếp nhận các luồng xung thần kinh cảm giác từ khắp nơi trong cơ thể đưa về cho ta các cảm giác đau đớn, nóng lạnh, xúc giác.
– Vùng vận động:
Là vùng phát ra các luồng xung thần kinh điều khiển sự vận động của hệ cơ xương.
Hai vùng này gọi là vùng cảm giác – vận động, tiếp nhận cảm giác và điều khiển sự vận động của cơ thể. Tại đây có vùng viết và vùng nói.
– Vùng thị giác:
– Tiếp nhận những luồng xung thần kinh từ mắt truyền về. Tại đây có vùng hiểu chữ viết.
– Vùng thính giác, khứu giác, vị giác:
Tiếp nhận các luồng xung thần kinh từ tai, mũi, lưỡi dẫn về. Tại đây có vùng hiểu tiếng nói
Câu 7. Trình bày cấu tạo, chức năng của đại não.
* Cấu tạo đại não:
Gồm 2 bán cầu, cấu tạo bởi chất xám và chất trắng
– Chất xám:
+Tạo thành lớp vỏ đại não, dày 2-3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
+ Bề mặt có nhiều khe, rãnh và các thuỳ làm tăng diện tích bề mặt não.
+ Mặt ngoài có các rãnh sâu: rãnh đỉnh, rãnh thái dương, rãnh chia mỗi nửa đại não thành 4 thuỳ: trán, đỉnh, chẩm, thái dương.
+ Mỗi thuỳ có các khe nhỏ hơn chia thành các hồi hay khúc cuộn não.
– Chất trắng: Nằm bên trong tạo thành các đường dẫn truyền thần kinh, gồm các đường nối các phần khác nhau của đại não và các đường nối đại não với tủy sống và các phần nào khác.
* Chức năng:
– Chất xám: là trung khu của các PXCĐK, ý thức, trí nhớ, trí khôn.
– Chất trắng: có chức năng dẫn truyền.
Nguồn website giaibai5s.com