Ở mỗi vùng đất nước đều có một loài hoa báo tin mùa xuân đã về: Tây Bắc – hoa Ban; đồng bằng Bắc Bộ – hoa Đào; miền Nam – hoa Mai; Đà Lạt – hoa Anh Đào, còn ở Đắc Lắc, khi hoa cà phê nở trắng trời, đồng bào lại khác nhau: mùa xuân sắp đến rồi. Mùa hoa cà phê nở, cả đất trời Đắc Lắc dường như tinh khiết hơn, đằm thắm hơn và duyên dáng hơn. Những cánh hoa trắng mỏng manh và nhỏ bé nhưng lại tạo ra được mùi hương quyến rũ đến diệu kì. Khi cà phê vào mùa trổ bông, cả đất trời Đắc Lắc đều ngan ngát một mùi thơm vừa nồng nàn, vừa tinh khiết. Đi đến đâu cũng ngửi thấy mùi thơm ngào ngạt, quyến rũ ấy. Hương cà phê len lỏi vào tận các ngõ ngách, quyện vào trong tóc, thấm vào từng tế bào của người dân Ban Mê, nên trong hơi thở, trong giọng nói của họ đều toả ra mùi hương kì diệu. Nếu có dịp đi dọc quốc lộ 26, quốc lộ 27, quốc lộ 14 hay những vùng trọng điểm cà phê ở Cư M’gar, Krông Búc, Đắc Mil… trong mùa cà phê nở hoa, bạn sẽ được hít thở mùi hương nồng nàn, ngọt lịm đến đặc quánh lại ấy. Mùa nào hoa cà phê nở rộ là người dân Đắc Lắc lại khấp khởi vui mừng vì đó là dấu hiệu báo tin vụ cà phê năm sau, sẽ trĩu quả. Và đã thành thông lệ, cứ mùa nào cà phê nở rộ là người dân Đắc Lắc lại tổ chức ăn Tết to hơn, vui hơn. Do đó, đối với người dân Đắc Lắc, hoa cà phê không chỉ giữ chức năng báo hiệu mùa xuân sắp về mà còn là tín hiệu dự báo một vụ mùa bội thu. Hoa cà phê không chỉ đem hương thơm cho mọi người mà còn đem niềm vui đến mọi nhà.
Hoa cà phê có mùi thơm đậm và ngọt nên nó thường theo gió bay đi rất xa. Ong bướm từ khắp nơi cứ theo cái mùi quyến rũ đó mà tìm về hút nhuy, nhả mật nên mùa hoa cà phê cũng còn là vụ thu hoạch mật ong ở Đắc Lắc. Cứ đến tầm tháng 11, 12, khi những cánh cà phê tung ra một màu trắng xoá là từng đàn ong bướm từ các nơi đổ về vờn bay tạo thành một bức tranh đẹp và sinh động. Nếu từ trên cao nhìn xuống, bạn sẽ thấy Đắc Lắc được phủ một màu trắng tinh khôi đang dập dờn như những con sóng nhấp nhô. Đắc Lắc đẹp là nhờ được khoác lên mình một màu trắng trinh nguyên đó.
Cà phê làm giàu cho Đắc Lắc. Hoa cà phê làm đẹp cho Đắc Lắc. Hương cà phê làm cho Đắc Lắc trở nên quyến rũ và đáng yêu hơn. Những ai sống lâu năm ở Đắc Lắc đều cảm thấy nghiện cái hương vị tuyệt vời ấy. Những ai đã từng đặt chân đến Đắc Lắc trong mùa cà phê nở hoa đều khó có thể quên được hương vị nao lòng ấy.
Cảm xúc trước vẻ đẹp trinh nguyện, dân dã này, nhiều người đã thốt lên những vần thơ rung cảm. Nhà thơ Xuân Diệu, chỉ một lần đến đây ngắm nhìn vẻ đẹp của cà phê mà ông đã thốt lên:
Hoa cà phê thơm lắm em ơi
Hoa cùng một điệu với hoa nhài Trong ngà trắng ngọc, xinh và sáng
Như miệng em cười đâu đây thôi”. Mỗi mùa xuân Đắc Lắc lại khoác lên mình một màu trắng ngà ngọc và toả ra mùi hương ngan ngát khiến đất trời Đắc Lắc trong những ngày xuân đẹp hơn, lộng lẫy hơn và tinh khiết hơn.
Thu Hà (Trích báo Tiền phong số 9 – 1997) – Giaibai5s.com