Ta là một thủ lĩnh của người da đỏ. Tổ tiên đã giao lại cho ta cả một vùng đất đai rộng lớn. Bao nhiêu đời qua, bộ lạc da đỏ của ta sống yên ổn trên vùng đất đai màu mỡ ấy, người da đỏ yêu từng tấc đất cha ông để lại. Vậy mà người da trắng không để chúng ta yên, họ muốn mua lại đất của người da đỏ, thực chất là muốn chiếm đoạt. Câu chuyện bắt đầu từ bức thư của Tổng thống Mĩ Phreng-klin Pi-ơ-xơ.

Vào một buổi sáng, chàng thanh niên da đỏ kính cẩn đưa cho ta một bức thư: .. ..

– Thưa ngài Xi-át-tơn, ngài có thư của Tổng thống Mĩ ạ!

Ta thấy bực mình, đã nhiều lần, Tổng thống Mĩ ngỏ ý muốn có vùng đất của người Đu-ba-mix và Sa-qua-mix chúng ta bằng mọi giá. Lần này ông ta viết thư chắc vì việc này đây. Ta giở bức thư đọc. Đúng vậy, ông ta chính thức đề nghị người da đỏ bán đất đai cho ông ta. Bán đất của ông cha để lại – một sự sỉ nhục lớn, ta giận họ vô cùng. Họ tưởng chỉ có mình họ biết yêu đất đai thôi sao. Không! Người da đỏ chúng ta cũng biết quý trọng đất đai kém gì họ, thậm chí còn hơn cả họ, bởi vì mỗi tấc đất quê hương đã thấm biết bao mồ hôi, nước mắt của tổ tiên người da đỏ. Ta phải chỉ cho ông ta thấy tình yêu của người da đỏ với đất đai quê hương. Ta thầm nghĩ, viết gì nhỉ. Trong ta, cả một quá khứ ùa về. Lúc bấy giờ ta còn là một chàng trai. Cả bộ lạc của ta đang sống yên bình giữ nhiên tươi đẹp và thoáng đãng. Những buổi ban mai, chàng thanh niên Xi-át-tơn ta say mê ngắm những hạt sương long lanh đọng trên lá cây, ngọn cỏ. Những đêm trăng sáng, Xi-át-tơn cùng bạn bè ca hát, nhảy múa trên đất mẹ.

Kí ức sống lại, ta đặt bút viết những dòng đầu tiên trong bức thư trả lời tổng thống Mĩ:

…Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cánh rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng trong kí ức…

Ta không thể hiểu nổi tại sao người da trắng khi chết đi lại mong được lên thiên đàng, dạo chơi giữa các vì sao và quên đi đất nước họ sinh ra. Còn người da đỏ của ta lại mong trở về đất mẹ.

Ta viết tiếp: ..

… Còn chúng tôi, chúng tôi chẳng thể quên được mảnh đất tươi đẹp này. Bởi lẽ mảnh đất này là bà mẹ của người da đỏ. Chúng tôi là một phần của mẹ và mẹ cũng là một phần của chúng tôi. Những bông hoa ngát hương là người chị, người em của chúng tôi. Những mỏm đá, những vũng nước trên đồng cỏ, hơi ấm của chú ngựa con và của con người, tất cả đều cùng chung một gia đình… Trong kí ức của ta lại hiện về cái ngày mà người da trắng xuất hiện. Họ lăm lăm những cái ống dài khạc ra lửa (Hồi đó người da đỏ chưa biết đó là súng). Họ rượt theo đồng bào của ta đến tận con sông lớn đầu nguồn. Hàng ngàn người đã ngã xuống trước những cái ống quái ác khạc lửa. Máu họ nhuộm đỏ dòng sông. Nỗi căm hận trào lên ngọn bút:

Dòng nước óng ánh, êm ả trôi dưới những dòng sông, con suối đâu chỉ là những giọt nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi.

Ta còn nhớ rất rõ, sau khi đã xua đuổi những bộ tộc da đỏ vào tận rừng sâu, chiếm được đất đai của họ, bọn da trắng thi nhau khai thác đất đại làm giàu. Những đồn điền mọc lên. Rồi những thành phố mọc lên. Rồi những nhà máy mọc lên. Khói của các ống khói đen sì nhả ra vậy bẩn cả bầu trời. Rồi bụi bặm từ các nhà máy xi măng, những công trường … tưởng như ngạt thở!

Không thể để chúng làm vấy bẩn bầu không khí của ta. Thủ lĩnh bèn viết:

Không khí quả là quý giá đối với người da đỏ, bởi lẽ bầu không khí này là của chung, cây cối, những con người và muông thú cùng nhau hít thở. Người da trắng cũng cùng chia sẻ hít thở bầu không khí đó. Nhưng hình như người da trắng chẳng để ý gì đến nó. Bọn da trắng thật là tàn ác! Quân dã man!. – Ta nhớ lại cảnh ta đã tận mắt chứng kiến; Một con ngựa sắt nhả khỏi chạy qua đồng cỏ. Bọn lính da trắng trên con ngựa sắt đó trông thấy một đàn trâu rừng. Chúng nâng súng lên chĩa vào những con vật hiền lành, ngơ ngác. Những con vật đáng thương rú lên rồi ngã vật ra giấy giua. Máu chảy lênh láng trên đồng cỏ. Bọn da trắng cười hô hố… Cả đàn trâu hàng triệu con giờ chỉ còn lại vài con nuôi trong công viên làm cảnh. Máu trong người ta sôi lên.

Ta viết tiếp:

… Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu tại sao một con ngựa sắt nhả khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng… Con người là gì nếu cuộc sống thiếu những con thú? Và nếu chúng ra đi thì con người cũng chết dần, chết mòn vì nỗi buồn cô đơn về tinh thần, bởi lẽ điều gì đã xảy ra với con thú thì cũng xảy ra với con người. Mọi vật trên đời đều có sự ràng buộc.

Phải gửi ngay lá thư này đến Pi-ơ-xơ, để hắn biết người da đỏ yêu đất đai, đất nước của mình biết nhường nào!

– Con hãy chuyển ngay lá thư trả lời của ta đến Pi-ơ-xơ!

– Thủ lĩnh gọi chàng thanh niên giúp việc

– Con nhớ đưa đến tận tay hắn, càng sớm càng tốt.

Tưởng tượng đến vẻ mặt của Tổng thống Mĩ khi đọc lá thư, ta thấy thật hài lòng. Không thể có chỗ cho người da trắng trên đất đai quê ta. Xi-át-tơn ta cùng với những người yêu quê hương mình và sẽ bảo vệ người mẹ đất đai ấy bằng tất cả tình cảm và sức mạnh của mình.