I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
1. Câu hỏi chuẩn bị bài
| Vấn đề 1. Hoàn thành bảng 42.1 trang 123 SGK. |
| Vấn đề 2. Giải thích thí nghiệm phần II, trang 123 SGK. |
TRẢ LỜI
Kiến sẽ đi theo hướng ánh sáng gương phản chiếu. Vì ánh sáng giúp kiến định hướng trong không gian.
2. Ghi nhớ
Ánh sáng ảnh hưởng tới đời sống thực vật, làm thay đổi những đặc điểm hình thái, sinh lí của thực vật. Mỗi loại cây thích nghi với điều kiện chiếu sáng khác nhau. Có nhóm cây ưa sáng và nhóm cây ưa bóng.
Ánh sáng ảnh hưởng tới đời sống động vật, tạo điều kiện cho động vật nhận biết các vật và định hướng di chuyển trong không gian. Ánh sáng là nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động, khả năng sinh trưởng và sinh sản của động vật. Có nhóm động vật ưa sáng và nhóm động vật ưa tối.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Câu 1. Nêu sự khác nhau giữa thực vật ưa sáng và thực vật ưa bóng.
Hướng dẫn trả lời:
Ánh sáng có ảnh hưởng tới đời sống của thực vật. Mỗi loài thực vật thích nghi với điều kiện chiếu sáng khác nhau. Có loài thực vật ưa sáng, có loài thực vật ưa bóng. Ánh sáng ảnh hưởng tới hình thái cây, hình thái lá cây, cách sắp xếp lá trên cành, ảnh hưởng tới các đặc điểm sinh lí của cây như quá trình quang hợp, hô hấp và thoát hơi nước của cây. Những cây mọc ngoài sáng thường thấp, tán rộng, lá thường nhỏ màu xanh nhạt, tầng cutin dày, mô giậu phát triển nhiều lớp tế bào, cường độ quang hợp cao, cường độ hô hấp cao. Nhóm cây ưa sáng gồm những cây sống nơi quang đãng ở thảo nguyên, savan, rừng thưa núi cao, các cây công nghiệp.
Những cây ưa bóng mọc trong rừng có thân cao, thẳng, số lượng cành cây ít, cành tập trung ở phần ngọn cây, phía dưới sớm rụng lá màu xanh đậm, phiến lá mỏng, mô giậu kém phát triển , ít lớp tế bào, lá thường nằm ngang để lá phía dưới nhận được ánh sáng. Cường độ quang hợp ở ánh sáng yếu, hô hấp yếu. Cây ưa bóng gồm những loài cây sống dưới ánh sáng vừa phải, chủ yếu sống dưới tán rừng, trong các hang động…
Câu 2. Hoàn thành bảng 42.2.
Câu 3. Dựa vào các câu hỏi gợi ý dưới đây, hãy giải thích vì sao các cành phía dưới của cây sống trong rừng lại sớm bị rụng:
– Ánh sáng mặt trời chiếu vào cành cây phía trên và cành cây phía dưới khác nhau như thế nào?
– Khi lá cây bị thiếu ánh sáng thì khả năng quang hợp của lá cây bị giảm như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Trong rừng cây mọc thành nhiều tầng khác nhau, ánh sáng chiếu xuống các tầng cũng khác nhau. Các tầng phía trên có ánh sáng mặt trời chiếu vào nhiều hơn tầng phía dưới, nền lá cây ở tầng trên hứng được nhiều ánh sáng hơn ở lá cây tầng dưới. Khi lá cây tầng dưới thiếu ánh sáng, khả năng quang hợp của cây yếu tạo được ít chất hữu cơ, lượng chất hữu cơ tích lũy không đủ bù lượng tiêu hao do hô hấp, đồng thời khả năng hút nước kém, cành phía dưới bị khô héo dần và sớm rụng. 0 Câu 4. Ánh sáng có ảnh hưởng tới động vật như thế nào? Hướng dẫn trả lời:
Ánh sáng ảnh hưởng tới khả năng định hướng di chuyển trong không gian của động vật. Ánh sáng là nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động, khả năng sinh trưởng và sinh sản của động vật. Căn cứ vào điều kiện chiếu sáng khác nhau, người ta chia động vật thành hai nhóm:
– Nhóm động vật ưa sáng: gồm những động vật hoạt động ban ngày như chích chòe, chào mào, trâu, bò, dê, cừu,….
– Nhóm động vật ưa tối: là những động vật hoạt động về ban đêm như: vạc, diệc, sếu, cú mèo, chồn, cáo, sóc,