I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý

1. Câu hỏi chuẩn bị bài

Vấn đề 1. Hiện tượng thoái hóa giống do tự thụ phấn ở cây giao phấn biểu hiện như thế nào?

TRẢ LỜI 

Thoái hóa giống biểu hiện như sau: các cá thể của các thế hệ kế tiếp có sức sống kém dần biểu hiện ở các dấu hiệu như phát triển chậm, chiều cao cây và năng suất giảm dần, nhiều cây bị chết…

Vấn đề 2. Giao phối gần là gì? Gây ra những hậu quả nào cho động vật?

TRẢ LỜI 

Giao phối gần (giao phối cận huyết) là hiện tượng giao phối giữa con cái sinh ra từ một cặp bố mẹ hoặc giữa bố mẹ và con cái.

Giao phối gần thường gây ra hiện tượng thoái hóa ở các thế hệ sau như: sinh trưởng, phát triển yếu, khả năng sinh sản giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh, chết non.

Vấn đề 3. Hãy trả lời các câu hỏi sau: Qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết, tỉ lệ thể đồng hợp và thể dị hợp thay đổi như thế nào?

TRẢ LỜI

 Qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết, tỉ lệ kiểu gen đồng hợp tử sẽ tăng lên trong khi tỉ lệ dị hợp tử lại giảm xuống.

Tại sao tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hóa giống?

TRẢ LỜI 

Tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật thường gây thoái hóa giống vì thể đồng hợp tăng, chúng làm xuất hiện các tổ hợp gen đồng hợp tử lặn gây hại cho cơ thể sinh vật.

Vấn đề 4. Tại sao tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần gây ra hiện tượng thoái hóa giống nhưng những phương pháp này vẫn được người ta sử dụng trong chọn giống?

TRẢ LỜI 

Trong chọn giống, người ta dùng phương pháp này để củng cố và duy trì một số tính trạng mong muốn, tạo dòng thuần chủng, thuận lợi cho sự đánh giá kiểu gen từng dòng hoặc phát hiện các gen xấu để loại bỏ khỏi quần thể.

2. Ghi nhớ 

Tự thụ phấn bắt buộc đối với cây giao phấn, hoặc giao phối gần ở động vật gây ra hiện tượng thoái hóa vì tạo ra các cặp gen lặn đồng hợp gây hại.

Trong chọn giống, người ta dùng phương pháp này để củng cố và duy trì một số tính trạng mong muốn, tạo dòng thuần.

II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 

Câu 1. Vì sao tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật qua nhiều thế hệ có thể gây ra hiện tượng thoái hóa? Cho ví dụ.

Hướng dẫn trả lời: 

Tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phấn gần ở động vật qua nhiều thế hệ có thể gây ra hiện tượng thoái hóa vì các gen lặn có hại chuyển từ trạng thái dị hợp sang trạng thái đồng hợp.

Câu 2. Trong chọn giống, người ta thường dùng 2 phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần nhằm mục đích gì? 

Hướng dẫn trả lời:

Trong chọn giống, người ta dùng phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần để củng cố và giữ tính ổn định của một số tính trạng mong muốn, tạo dòng thuần có cặp gen đồng hợp thuận lợi cho sự đánh giá kiểu gen từng dòng, phát hiện các gen xấu loại bỏ ra khỏi quần thể.