I. MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý

1. Câu hỏi chuẩn bị bài 

Vấn đề 1. Vì sao ADN có tính đặc thù và đa dạng?

TRẢ LỜI 

Tính đặc thù của ADN do số lượng, thành phần và đặc biệt là trình tự sắp xếp của các loại nuclêôtit.

Những cách sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtit tạo nên tính đa dạng của ADN.

Tính đa dạng và đặc thù của ADN được chi phối chủ yếu do ADN cấu trúc theo nguyên tắc đa phần với 4 loại đơn phân: A, T, G và X.

Vấn đề 2. Quan sát hình 15 SGK trang 46 và trả lời các câu hỏi sau: Các loại nuclêôtit nào giữa 2 mạch liên kết với nhau thành cặp?

TRẢ LỜI 

Các loại nuclêôtit giữa 2 mạch liên kết với nhau từng cặp theo nguyên tắc bổ sung (NTBS): A=T; G-X.

Giả sử trình tự các đơn phân trên một đoạn mạch ADN như sau: -A-T-G-G-X-T-A–G–T-X-. Trình tự các đơn phân trên đoạn mạch tương ứng sẽ như thế nào?

TRẢ LỜI 

Trình tự các đơn phân trên đoạn mạch tương ứng là:

-T-A-X-X-G-A-T-X-A-G

2. Ghi nhớ

Phân tử ADN được cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O, N, P. ADN thuộc loại đại phân tử được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là các nuclêôtit thuộc 4 loại: A, T, G, X.

ADN của mỗi loài được đặc thù bởi thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các nuclêôtit. Do trình tự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtit đã tạo nên tính đa dạng của ADN. Tính đa dạng và tính đặc thù của ADN là cơ sở phân tử cho tính đa dạng và đặc thù của các loài sinh vật.

ADN là một chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch song song, xoắn đều. Các nuclêôtit giữa 2 mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp theo NTBS: A liên kết với T, G liên kết với X, chính nguyên tắc này đã tạo nên tính chất bổ sung của 2 mạch đơn.

II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 

Câu 1. Nêu đặc điểm cấu tạo hóa học của ADN. 

Hướng dẫn trả lời:

Đặc điểm cấu tạo hóa học của ADN:

– ADN là một loại axit nuclêic được cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O, N, P.

– ADN được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, gồm nhiều đơn phân (A, T, G, X).

– ADN có kích thước, có thể đạt tới khối lượng hàng chục triệu đơn vị cacbon.

Câu 2. Vì sao ADN có cấu tạo rất đa dạng và đặc thù? 

Hướng dẫn trả lời:

ADN có tính đa dạng và đặc thù vì ADN có cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, nghĩa là gồm nhiều phân tử con gọi là đơn phân. Đơn phân của ADN là nuclêôtit gồm 4 loại (A, T, G, X). Bốn loại nuclêôtit sắp xếp theo những cách khác nhau, số lượng và thành phần các nuclêôtit tạo nên tính đa dạng và đặc thù của ADN.

Câu 3. Mô tả cấu trúc không gian của ADN. Hệ quả của NTBS được thể hiện ở những điểm nào?

Hướng dẫn trả lời:

Mô tả cấu trúc không gian của ADN

– ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch song song quấn đều quanh một trục từ trái sang phải (xoắn phải).

– Các nuclêôtit giữa hai mạch liên kết với nhau bằng các liên kết hiđrô tạo thành cặp theo nguyên tắc bổ sung A – T; G – X và ngược lại.

– Mỗi chu kì xoắn cao 34 A gồm 10 cặp nuclêôtit. – Đường kính vòng xoắn là 20 Ả.

Hệ quả của nguyên tắc bổ sung: khi biết trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong mạch đơn này thì suy ra trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong mạch đơn kia.

Câu 4. Một đoạn mạch đơn của phân tử ADN có trình tự sắp xếp như sau:

– A – T – G-X- T – A – G – T – X – 

Hãy viết đoạn mạch bổ sung với nó. 

Hướng dẫn trả lời: 

Mạch ADN hoàn chỉnh:

– A – T – G – X – T – A – G – T – X – 

– T – A – X – G – A – T – X – A – G – 

Câu 5. Tính đặc thù của mỗi loại ADN do yếu tố nào sau đây quy định? 

a) Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các nuclêôtit trong phân tử ADN 
b) Hàm lượng ADN trong nhân tế bào. 
c) Tỉ lệ (A+T)/(G+X) trong phân tử ADN. 
d) Cả b và c.

 Đáp án: a.

Câu 6. Theo NTBS thì về mặt số lượng đơn phân những trường hợp nào sau đây là đúng?

a) A + G = T + X. 
b) A = T; G = X. 
c) A + T + G = A + X + T. 
d) A + X + T = G + X + T. 

Đáp án: a, b và c

Bài 15. ADN
5 (100%) 1 vote